به گزارش مسیر اقتصاد چهارمین نشست از یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی با موضوع «الزامات تبدیل ایران به هاب غذایی منطقه»، سه شنبه ۲۰ آذر ماه ۱۴۰۳ از ساعت ۱۴ الی ۱۷ با همکاری اندیشکده اقتصاد مقاومتی و با میزبانی «اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه» برگزار شد. این نشست، چهارمین نشست تخصصی از یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در بازه آبان تا اسفندماه سال جاری با موضوع «امنیت غذایی؛ کشاورزی بهره‌ور و تجارت تحریم‌ناپذیر» در حال برگزاری است. یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی فرآیندی چندماهه است که با افتتاحیه شروع شده، سپس با چندین نشست تخصصی ادامه مییابد و در نهایت با برگزاری اختتامیه در تاریخ ۲۹ بهمن ماه و همزمان با سالروز ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی به کار خود پایان می‌دهد. همچنین در جریان این همایش، به جای مقاله «طرح سیاستی» دریافت، بررسی و داوری می‌شود تا مورد استفاده تصمیم‌گیران و دستگاه‌ها قرار گیرد.
در این نشست پیرامون راهبرد «تبدیل ایران به هاب غذایی منطقه» و اهداف و آثار این راهبرد پرداخته شد و کارشناسان و مسئولان درباره موانع و الزامات تبدیل شدن ایران به هاب غذایی در دو شاخه ترانزیت و فرآوری گفتگو کردند و نیازمندی‌های هر دستگاه برای تحقق راهبرد «تبدیل ایران به هاب غذایی منطقه» مطرح شد.
ظرفیت ایران از نظر ترانزیت و فرآوری محصولات غذایی بالاست
علیرضا پیمان‌پاک قائم مقام سابق وزیر جهاد کشاورزی در این نشست با اشاره به اینکه جایگاه جغرافیایی و ژئوپلتیک ایران در کنار جایگاه فنی اقتصادی به آن ظرفیت بالایی را برای تبدیل شدن به هاب غذایی نشان می‌دهد، گفت: کشورهای آسیای میانه مثل قزاقستان ظرفیت بالایی در تولید غلات و محصولات غذایی دیگر دارند و از طرف دیگر کشورهایی مثل پاکستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس ظرفیت بالایی در واردات محصولات غذایی دارند. این ظرفیت باید هم از نظر ترانزیت و هم از نظر فرآوری محصولات غذایی مورد توجه قرار بگیرد.
وی افزود: در سال‌های اخیر بخش زیادی از ظرفیت صنایع غذایی کشور از جمله در تولید آرد و خوراک دام، بلا استفاده مانده که ظرفیت فنی ایران است و بدون نیاز به سرمایه‌گذاری جدید می‌تواند مورد بهره برداری قرار بگیرد.
۳ ظرفیت و ۲ مزیت ایران در تبدیل شدن به هاب غذایی
قائم مقام سابق وزیر جهاد کشاورزی اظهار داشت: ایران سه ظرفیت در تبدیل شدن به هاب غذایی دارد؛ اول بحث تزانزیت محصولات غذایی مختلف است. ظرفیت دوم که در قانون و ساختار اقتصادی کشور به آن توجه نشده است، بحث صادرات مجدد یا ری اکسپورت است. ما می‌توانستیم از تحریم روسیه بهره ببریم و محصولات روسی را حتی به کشورهای اروپایی از جمله لهستان صادر کنیم ولی در ایران به دلیل مشکلات داخلی از آن محروم هستیم. ظرفیت سوم نیز استفاده از ظرفیت فرآوری محصولات و صادرات آن به کشورهای منطقه است.
وی افزود: استفاده از این سه ظرفیت برای ما امنیت غذایی ایجاد می‌کند؛ چرا که در صورت وقوع بحران می‌توانیم از ظرفیت بالای کالاهایی که به ایران وارد و صادر می‌شود بهره ببریم و بحران را به شکل ساده تری پشت سر بگذاریم.
پیمان‌پاک ادامه داد: آورده بعدی، درآمد زیادی است که وارد شدن به ترانزیت و فرآوری محصولات غذایی و فروش آن به کشورهای منطقه برای کشور به همراه دارد. مزیت بعدی که می‌توان با تبدیل ایران به هاب منطقه دنبال کرد، فعال کردن کریدور شمال-جنوب است که به عبارتی دهه‌هاست جزو اهداف کشور بوده ولی محقق نشده است.
موانع و الزامات تبدیل ایران به هاب غذایی
علیرضا پیمان‌پاک قائم مقام سابق وزیر جهاد کشاورزی در بحث موانع و الزامات تبدیل ایران به هاب غذایی، اصلی ترین مشکل را مسائل مالی و بانکی دانست و اظهار داشت: رفع تعهد ارزی یکی از مهمترین موضوعات است و بانک مرکزی مانع ورود موقت کالاهاست؛ به طور خاص بانک مرکزی، ارزی برای ورود موقت کالاها اختصاص نمی‌دهد و در بازگشت ارز صادراتی نیز مشکل داریم.
وی افزود: در دولت سیزدهم اقداماتی توسط آقای امینی رعیا (مشاور معاول اول وقت) دنبال شد و دستگاه‌های زیادی برای تسهیل ورود موقت همراستا شده بودند. همچنین با زحمات زیادی که انجام شد، امکان گشایش اعتبار اسنادی بین بانک‌های روسی و ایرانی فراهم شده است و امروز بانک مرکزی ایران نزد بانک‌های روسی اعتبار دارد؛ اما امروز از این ظرفیت استفاده نمی‌شود و فرآیند توسط خود بانک مرکزی قفل شده است.
پیمان‌پاک ادامه داد: شکل تعامل فعلی امکان توسعه ندارد و نمی‌تواند از حجم تجارت بزرگ پشتیبانی کند و برای تحقق این امر باید به شکل زیرساختی اصلاح ایجاد کنیم.
قائم مقام سابق وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه در دولت قبل انعقاد قرارداد یک میلیارد دلاری صندوق ضمانت صادرات ایران با طرف روسی دنبال شد، افزود: این اقدام، ظرفیت واردات بدون نیاز به تامین مالی را فراهم کرده است. از این ظرفیت نیز امروز هیچ استفاده‌ای نمی‌شود.
وی افزود: مسئله بعدی سپرده‌های بانک مرکزی است. در زمان دولت قبل منابعی از حساب‌های تراستی با مشکلات فراوان به حساب‌های بانک مرکزی در روسیه منتقل شد که برای توسعه تجارت دوجانبه مورد استفاده قرار بگیرد که امروز این نیز با وجود زحمات فراوان، بلا استفاده مانده است.
پیمان پاک در ادامه ذکر موانع گفت: مسئله بعدی مشکلات گمرکی است که امروز تعامل تجاری دوجانبه را در خصوص تجارت غلات با روسیه از صرفه انداخته است.
وی افزود: مسئله بعدی ظرفیت لجستکی ایران است که به هیچ عنوان برای تجارت‌های بالای چند میلیارد دلاری آمادگی ندارد و باید برای آن سرمایه‌گذاری شود و نوسازی، افزایش ناوگان و لایروبی دریای خزر انجام شود.
«توسعه بازار» مهمترین مسئله تبدیل شدن به هاب غذایی است
وی با اشاره به اینکه مسئله بعدی بحث توسعه بازار است، آن را از همه مسائل مهم تر دانست و افزود: بعد از حل شدن مسائل زیرساختی که اشاره شد، این مسئله باید مورد توجه قرار بگیرد. امروز در بارهای خرد مشکل توسعه بازار نداریم و بازرگانان خردی که امروز فعال هستند مشکل توسعه بازار ندارند ولی اگر بخواهیم ظرفیت تجارت را توسعه دهیم، نیازمند توسعه بازار خواهیم بود.
پیمان‌پاک با اشاره به این نکته که امروز در دولت فردی که اهمیت بالایی برای این موضوعات قائل شود، وجود ندارد، گفت: این یک نقطه ضعف است. عدم اعتقاد به رابطه با شرق و به طور خاص روسیه نیز نقطه ضعف دیگر مسئولین دولت فعلی است. من معتقدم پروژه باید در دولت مدیر و متولی خاص خود را داشته باشد و در غیر این‌صورت جلو نمی‌رود و در چند ماه فقط دستگاه‌ها صرفا به یکدیگر نامه می‌زنند.
وی در پایان گفت: در دولت سیزدهم با توجه آقای مخبر به عنوان معاون اول و پیگیری آقای امینی رعیا، هر جای کار به مشکل برخورد می‌کرد، به سرعت هماهنگی لازم صورت می‌گرفت و در دولت فعلی نیز باید به همین شکل برای رفع مشکلات اقدام کنیم.
انتهای پیام/ کشاورزی
