مسیر اقتصاد/ بر اساس سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران، چشم انداز صنعت خودرو دستیابی به جایگاه نخست صنعت خودرو منطقه، رتبه پنجم آسیا و رتبه یازدهم در جهان با تکیه بر توسعه رقابت پذیری مبتنی بر توسعه فناوری تعیین شده است.
راهبردهای دستیابی به چشم انداز فوق عبارتند از:
- ایجاد پایگاه ساخت و تولید خودرو با نام و نشان تجاری داخلی و مشترک یا نام و نشان معتبر جهانی در منطقه، با تأکید بر صادرات محصولات تولیدی
- ایجاد پایگاه ساخت تولید قطعات و مجموعه‌های خودرو با نام و نشان تجاری معتبر داخلی یا جهانی در منطقه، با تأکید بر مزیت رقابتی
بهبود عمق ساخت داخل راهبرد کشور برای تحقق سند چشم انداز
برای تحقق اهداف سند چشم انداز، نگاه دولت به صنعت خودرو بایستی حفظ اشتغال، کمک به اقتصاد کشور و افزایش رفاه مردم از طریق ارائه محصولات قابل‌قبول به لحاظ کیفی و قیمتی باشد. این درحالی است که هدف اولیه خودروسازان سود بیشتر است؛ لذا بایستی تعارضات فی ما بین خودروساز و دولت برطرف شود، به طوری که هر دو تمایلات مشابه داشته باشند.
از طرفی برای ایجاد اشتغال در صنعت خودرو و کاهش وابستگی به واردات، بایستی عمق ساخت داخل محصولات خودروسازان بهبود یابد. اما از آنجا که داخلی سازی نیازمند سرمایه گذاری سنگین است و با تمایلات خودروسازان منافات دارد، این تولیدکنندگان مایل به مونتاژ محصولات هستند و از سرمایه گذاری اجتناب می کنند.
به همین دلیل، طی سالیان اخیر خودروساز به واردات قطعات گرایش داشته است. در واقع خودروسازی در ایران با رویکرد بهره برداری از ظرفیت تولید ارزان تر قطعات به وجود نیامده است؛ بلکه با رویکرد برخورداری از حمایت های دولتی شکل گرفته است.
اما اگر قرار باشد خودروسازان به مونتاژ بسنده کنند و ارزش افزوده ناچیزی در اقتصاد تولید کنند و به رشد فناوری و به رشد صنعت قطعه سازی کمکی نکنند، اشتغال پایدار ایجاد نخواهد شد و حتی با وقوع تحریم ها، اشتغال موجود نیز از بین خواهد رفت.
۲ اقدام عملیاتی برای بهبود عمق ساخت داخل در صنعت خودرو
اما همانطور که گفته شد، تولید قطعات جدید نیازمند سرمایه‌گذاری های سنگین است؛ بطوریکه تولید هر تیپ از محصولات جدید و سفارش اجزاء و قطعات آن باید در تیراژ بالاتر از چند صد هزار باشد تا سرمایه‌گذاری سودآور شود. بنابراین خودروسازان برای بهره گیری از اقتصاد مقیاس، بایستی علاوه بر تولید محصولات متنوع از طریق داشتن پلتفرم ثابت، به فکر توسعه صادرات نیز باشند تا بازار لازم برای تولید به صرفه را داشته باشند.
توسعه صادرات خودروسازان از طریق همکاری با تأمین کنندگان قطعات
بر اساس تجربیات جهانی، همکاری خودروساز داخلی با خودروساز خارجی به صورت‌های مختلف، منجر به تحقق اهداف صادراتی نمی‌شود. خودروسازان داخلی به جای همکاری با خودروسازان خارجی، باید با تأمین‌کنندگان قطعات و مجموعه‌های مختلف خودرو وارد همکاری شده و فناوری هر بخش را جداگانه جذب نمایند؛ سپس محصول نهایی را با برند خود به صورت یکپارچه به بازار ارائه کنند.
تجربه کشور کره جنوبی نیز این موضوع را تأیید می کند. به عنوان نمونه شرکت خودروسازی هیوندایی در برابر هر گونه مشارکت خارجی که استقلال شرکت را محدود می کرد، ایستادگی می نمود. از طرفی این شرکت خودروساز کره ای برای تحقق انتقال فناوری به سراغ تأمین کنندگان قطعات رفت و این اقدام موجب شده تا در حال حاضر نیمی از محصولات این خودروساز به بازارهای مختلف جهان صادر شود.
لزوم داشتن پلتفرم ثابت و تولید محصولات متنوع
از طرفی یکی از مهمترین راهکارهای بهره گیری از اقتصاد مقیاس در صنعت خودرو، طراحی و توسعه پلتفرم داخلی است. در واقع خودروسازان با داشتن پلتفرم ثابت و پیاده کردن خودروهای متنوع روی آن می توانند، محصولات متنوع و در عین حال رقابتی را به بازار عرضه کنند.
انتهای پیام/ تولید و اشتغال
