مسیر اقتصاد/ طبق قوانین بانکی اسپانیا، مسئولیت نظارت بر بانک‌ها در این کشور بر عهده بانک مرکزی است. این نهاد حاکمیتی وظیفه دارد به عنوان مقام ناظر، سلامت و ثبات سیستم مالی را ارتقا دهد و بر عملکرد آن نظارت نماید.
بانک مرکزی اسپانیا به دنبال آن است تا از اثربخشی و کارایی نظارت خود مطمئن گردد و همچنین اطمینان حاصل نماید که موسسات اعتباری از سرمایه مناسبی برخوردار بوده، در تطابق با مقررات جاری عمل نموده و در مدیریت کسب و کار و کنترل ریسک‌های مترتبه، محتاطانه عمل نمایند.
استفاده از مدل «دورنمای ریسک» برای نظارت بر بانک‌ها در اسپانیا
بانک مرکزی اسپانیا برای نظارت بر بانک‌ها، مدل دورنمای ریسک را اجرا می‌کند. در این مدل بانک مرکزی دورنمای ریسک را برای هر موسسه ایجاد می‌کند. دورنمای ریسک نظارتی در برگیرنده ارزیابی بانک مرکزی از احتمال اینکه یک موسسه اعتباری در آینده با مشکلاتی از حیث کمبود نقدینگی، زیان و ورشکستگی مواجه خواهد شد، می‌باشد.
در این روش بر اساس شاخص‌های راهبرد سرمایه‌ای موسسه، نقدینگی، سود انباشته، حاکميت شرکتي يا داخلي و سيستم‌هاي کنترل و مديريت ريسک موسسه براي فعاليت‌ها و ريسک‌هاي مترتبه، پروفایل و دورنمای ریسک را برای هر موسسه ایجاد می شود.
دورنمای ریسک، یک عنصر کلیدی در تعیین چارچوب نظارتی قابل اعمال برای هر موسسه اعتباری به شمار می رود؛ به نحوی که دورنمای ریسک بالاتر منجر به نظارت شدیدتر بر موسسه اعتباری خواهد شد.
دورنمای ریسک هر موسسه به طور پیوسته به روزرسانی می‌شود. به منظور تحقق این امر، بانک مرکزی از دانش و اطلاعاتی که از فعالیت‌های متنوع نظارتی بدست می‌آید، استفاده می کند.
در این مدل اهمیت سیستمی هر موسسه برای نظام مالی نیز توسط بانک مرکزی مشخص می‌شود. در واقع چارچوب نظارتی برای هر موسسه بر مبنای دورنمای ریسک نظارتی و اهمیت سیستمی هر موسسه، ایجاد می‌شود. چارچوب نظارتی شامل اهداف نظارتی موسسه (شامل کاهش دورنمای ریسک نظارتی در جایی که لازم است)، درجه شدت فرایند نظارت اعمال شده و تمرکز بر موضوعاتی است که بایستی بیشتر مورد توجه قرار گیرند. چارچوب نظارتی، امکان برنامه‌ریزی اقدامات سالیانه و وظایف خاصی که بایستی در ارتباط با هر موسسه انجام پذیرد را میسر می‌سازد.
ویژگی مدل نظارت بانک مرکزی اسپانیا
ویژگی اصلی این مدل، نزدیکی آن به واقعیت درخصوص اکثریت موسسات تحت نظارت می‌باشد. به علاوه، این مدل با استفاده از گزارش‌های دوره‌ای با جزئیات کامل، که توسط موسسات اعتباری به بانک مرکزی اسپانیا ارائه می‌گردد، مورد تایید و تکمیل قرار گرفته است.
مدل مذکور به دنبال آن است که به ناظرین اجازه دهد تا آگاهی عمیق و به‌روز رسانی شده خود را از وضعیت و پیشرفت هر یک از موسسات تحت نظارت حاصل نمایند.
ویژگی دیگر مدل نظارتی بانک مرکزی اسپانیا، آن است که علاوه بر فعالیت‌های نظارتی متعارف، در سال‌های اخیر با رویکرد نظارت مبتنی بر ریسک نیز تکمیل شده است.
عدم کفایت مدل نظارت متعارف که مبتنی بر دانش منتجه از موقعیت حسابداری و مالی جاری و کنترل اداری تطبیق با مقررات می‌باشد، در مواجهه با یک سیستم بانکی پویا اثبات شده است. لذا ضروری است تا تداوم حیات آتی موسسات مالی و پیشگیری از مشکلات بالقوه مورد ارزیابی قرار گیرد.
فرآیند نظارتی باید پیشگیرانه بوده و حتی المقدور از بروز وضعیت‌های بحرانی در اکثر موارد جلوگیری نماید. به منظور نیل به این هدف، باید اطمینان حاصل شود که موسسات نه تنها بایستی در انطباق با مقررات جاری باشند، بلکه افزون بر آن از حاکمیت شرکتی خوب برخوردار بوده، ریسک‌های مترتبه را به نحو مناسبی مدیریت نموده و سرمایه‌ای متناسب با ریسک‌های مترتبه خود دارا باشند. بانک مرکزی اسپانیا با اجرای مدل دورنمای ریسک در این مسیر حرکت کرده است.
منابع:
۱- Spain: Basel Core Principles for Effective Banking Supervision
۲- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، مدل نظارتي بانك مركزي اسپانيا، ترجمه توسط: اميرحسين امین آزاد، علي نصيري، ۱۳۹۳
انتهای پیام/ اصلاح بانک مرکزی
