مسیر اقتصاد/ افزایش تعرفه واردات یکی از مهم ترین ابزارهای کشورها در حمایت از تولیدات داخلی در برابر نمونه های مشابه وارداتی است. کشورهای پیشرفته جهان نیز از این ابزار به طور مؤثری برای مدیریت واردات و همچنین جهت دهی به انگیزه های تولیدکنندگان داخلی و سرمایه گذاران خارجی بهره می گیرند.
آیا جهان به سمت کاهش تعرفه واردات حرکت کرده است؟
با اینحال برخی مدعی هستند که در دنیای اقتصاد امروز، تعرفه واردات به ابزاری ناکارآمد تبدیل شده و همه کشورهای جهان به سمت ایجاد فضای رقابتی و کاهش چشمگیر تعرفه واردات حرکت کرده اند.
این عده معتقدند از زمان شکل گیری سازمان تجارت جهانی، همه کشورهای جهان در مراحل عضویت در این سازمان، تعرفه های واردات خود را کاهش داده اند و در مسیر تجارت آزاد جهانی قرار گرفته اند. در حالیکه این تصور صحیح نیست.
توجه دقیق تر به تحولات اقتصاد جهان نشان می دهد که در عرصه تجارت بین الملل امروز، کشورهای جهان به طور هوشمندانه شرکای تجاری خود را انتخاب می کنند و «تجارت آزاد با همه کشورهای جهان» تنها یک تعبیر فریبنده است.
انتخاب شرکای تجاری اصلی اولین گام در توسعه تجارت خارجی
در واقع اولین گام در شکل دهی به روابط تجاری خارجی، انتخاب شرکای تجاری اصلی بر اساس معیارهایی همچون تضمین منافع اقتصادی و تجاری دوجانبه، امکان شکل دهی به یک تجارت پرسود در بلندمدت و همچنین روابط سیاسی مناسب است.
در این زمینه کشورها اهمیت ویژه ای برای تقویت همکاری های تجاری و اقتصادی با کشورهای همسایه و همسو قائلند و تلاش می کنند تا جای ممکن روابط تجاری خود را با کشورهای نزدیک به خود، از نظر جغرافیایی و سیاسی شکل دهند.
کاهش تعرفه واردات در کشورهای پیشرفته «فقط» برای شرکای اصلی تجاری
بر این اساس در وهله اول، تعرفه واردات در همه کشورهای جهان، حتی کشورهای پیشرفته، در سطحی نه چندان پایین تعیین می شود؛ و در ادامه این کشورها در یک تعامل تجاری دوجانبه با شرکای تجاری انتخاب شده، تعرفه واردات را به طور متقابل و فقط برای شرکای تجاری اصلی پایین می آورند.
این روند موجب می شود از طرفی تجارت خارجی رونق داشته باشد و بخش عظیمی از کالاهای وارداتی با کمترین تعرفه واردات، اما از کشورهای انتخاب شده وارد شود.
بنابراین در پاسخ به این سئوال که آیا کشورهای پیشرفته جهان تعرفه واردات کمتری در مقایسه با ایران دارند، باید گفت: بله؛ کشورهای پیشرفته جهان شرکای تجاری اصلی خود را به طرزی هدفمند انتخاب کرده اند و در تعامل تجاری با آنها تعرفه واردات خود را به میزان قابل توجهی کاهش داده اند؛ اما در عین حال تعرفه واردات این کشورها برای دیگر اقتصادهای جهان به میزان قابل توجهی بالاتر در نظر گرفته شده است.
بریتانیا مثالی از بالا بودن تعرفه واردات در کشورهای توسعه یافته
به طور مثال می توان به روابط تجاری بریتانیا و اتحادیه اروپا اشاره کرد. اکنون تعاملات تجاری دوجانبه بین دو طرف بیش از ۳۵۰ میلیارد دلار در سال است و به این ترتیب بیش از ۵۰ درصد تجارت خارجی بریتانیا تنها با کشورهای عضو اتحادیه اروپا انجام می شود.
کشورهای آمریکا، چین، کانادا و ژاپن نیز دیگر شرکای تجاری اصلی بریتانیا هستند و دیگر کشورها سهمی کمتر از ۲ درصد از تجارت خارجی این کشور را به خود اختصاص داده اند.
بنابراین در عمل وقتی میانگین تعرفه واردات بریتانیا بر اساس عملکردهای تجارت خارجی این کشور محاسبه می شود، تنها تجارت با اتحادیه اروپا، آمریکا، چین، کانادا و ژاپن معیار قرار می گیرد؛ چراکه دیگر کشورها سهمی ناچیز در تجارت خارجی بریتانیا دارند.
تعرفه واردات ابزار مهم تعیین شرکای تجاری
به طور خاص در زمینه محصولات کشاورزی، بریتانیا در سال ۲۰۱۸ میلادی در حدود ۶۶ میلیارد دلار کالا وارد کرده است که سهم کشورهای عضو اتحادیه اروپا بیش از ۵۶ میلیارد دلار بوده است.
دلیل سهم بالای کشورهای اروپایی در واردات محصولات کشاورزی بریتانیا، کاهش چشمگیر تعرفه واردات برای این کشورها بوده است. این مسئله به خوبی نشان می دهد تعرفه واردات ابزار مهم کشورهای توسعه یافته در تعیین شرکای اصلی تجاری است.
تعرفه واردات ایران بیشتر است یا بریتانیا؟
بریتانیا در سال ۲۰۱۸ تنها ۳۴ میلیارد پوند میوه و سبزیجات از کشورهای اروپایی وارد کرده است که بدون پرداخت هیچ گونه تعرفه ای وارد این کشور شده اند. درحالیکه به گزارش خبرگزاری گاردین اگر تعرفه واردات بریتانیا برای اروپایی ها، به مانند دیگر کشورهای جهان اعمال می شد، این کشورها باید بیش از ۹.۳ میلیارد پوند به عنوان تعرفه واردات پرداخت می کردند؛ که نشان می دهد تعرفه واردات اصلی بریتانیا برای این محصولات بیش از ۲۷ درصد است.[۱]
این درحالیست که ایران در بخش کشاورزی تعرفه وارداتی به مراتب کمتر از این میزان برای واردات محصولات در نظر گرفته است. در حال حاضر اغلب محصولات کشاورزی وارداتی ایران با کمترین میزان تعرفه واردات، یعنی ۵ درصد مواجه هستند و میانگین تعرفه واردات نیز کمتر از ۲۰ درصد است. اما از آنجا که این تعرفه ها به طور هدفمند و برای شرکای اصلی تجاری کاهش نمی یابد، میانگین تعرفه واردات اعمال شده بریتانیا در بخش کشاورزی، به مراتب کمتر از ایران نشان داده می شود.
پینوشت:
[۱] گاردین yon.ir/Gj2pf
انتهای پیام/ مدیریت واردات
