به گزارش مسیر اقتصاد اتحادیه اروپا با وجود تشدید تحریم های آمریکا علیه ایران، مدت هاست تنها وعده راه اندازی یک سازوکار مالی برای تسهیل تجارت با ایران و مصون داشتن آن از تحریم های مالی آمریکا را مطرح نموده است. اما با گذشت بیش از هشت ماه از خروج آمریکا از توافق هسته ای، در عمل هیچ پیشرفتی در این زمینه مشاهده نشده است.
با اینحال طبق اخبار منتشر شده از منابع آگاه، راه اندازی سازوکار مالی ویژه یا SPV برای تسهیل تجارت با ایران در اواسط ماه جاری میلادی و در سومین سالگرد آغاز به کار توافق هسته ای ایران، راه اندازی شود.
جزئیات SPV هنوز نامشخص است
موگرینی از راه اندازی سازوکار مالی برای ایران خبر داده است اما جزئیات بیشتری درباره آن بیان نکرده است. دولت های اروپایی با این سازوکار قصد دارند لیستی از مؤسسات مالی را برای تسویه خالص معاملات با ایران تهیه کنند تا عملیات بدهکاری و بستانکاری معاملات چندگانه را انجام دهند. هدف از این کار این است که تماس با سیستم های بانکی که از جانب تحریم های ثانویه آمریکا تهدید می شود، به حداقل برسد و تبادلات مالی اتحادیه اروپا و ایران بدون اثرگذاری آمریکا انجام شود.
برخی از کارشناسان عرصه بانکداری بین الملل معتقدند راه اندازی این سازوکار مالی ویژه می تواند خطر بزرگی برای موقعیت مالی آمریکا در میان مدت و بلندمدت باشد؛ چراکه این امر امکان لازم برای اروپا را فراهم می سازد که زیرساخت های بانکی را به جای نیویورک اجرا کند و تهدیدی برای نفوذ اقتصادی آمریکا خواهد بود که به عنوان ستون فقرات عملیات بانکی جهانی شناخته می شود.
در اصل اتحادیه اروپا یک بانک ساختگی را برای مدیریت معاملات ایران راه اندازی خواهد کرد تا در مقابل فشارهای آمریکا مقاوم باشد.
ابهام در توان عملیاتی نمودن SPV از سوی اروپا
برخی بر این عقیده اند که چون این بانک ساختگی به اصلی ترین کشورهای اروپایی، که متحد آمریکا هستند، متصل است. این کشورهای اروپایی نمی توانند توسط آمریکا تحریم شوند؛ چراکه تحریم آن ها هرج و مرج و بحران سیاسی ایجاد خواهد کرد.
اما جای تعجب ندارد که ایجاد سازوکار مالی ویژه آسان نیست. اتحادیه اروپا و دولت هایش این مهندسی مالی را هر روز انجام نمی دهند، اما سیستم مالی اتحادیه اروپا همپوشانی بالایی با آمریکا دارد و این امر پیدا کردن افراد و نهادهایی که حتی مایل به پذیرش ریسک بسیار کمی از قرارگیری در معرض تحریم های آمریکا باشد را نیز سخت می کند.
راه اندازی SPV اروپایی به معاملات غذا و دارو محدود می‌شود
با وجود تمامی این مسائل می توان نتیجه گرفت که سازوکار مالی ویژه برای مقابله با تحریم های آمریکا علیه ایران، یا آغاز به کار نمی کند و یا اینکه به شکلی کاملاً ساده آغاز به کار خواهد کرد.
از این رو دور از انتظار نیست که این سازوکار فقط برای معاملات تحریم نشده از قبیل فروش غذا، دارو و برخی کالاهای مصرفی مورد استفاده، اجرایی شود.
سازوکار مالی ویژه اروپایی منافعی برای شرکت های خصوصی اروپا ندارد
اگرچه قطعا مقامات اروپایی هدفشان از راه اندازی سازوکار مالی طیف گسترده ای از مبادلات است که در طی زمان ظاهر می شود، اما احتمالاً منافع تجاری متناسبی برای بخش خصوصی اروپا نخواهد داشت تا در چنین سازوکاری مشارکت نمایند.
اگر شرکت های اروپایی بخواهند بین این سازوکار مالی تست نشده و استفاده از کانال های مالی که توسط آمریکا تأیید شده است، یکی را انتخاب کنند، بدون شک کانال های تأیید شده را انتخاب خواهند کرد؛ چراکه کانال مالی ویژه اروپا را به مانند وسیله کاغذی و بدون حجم معاملات کافی می دانند.
وعده های بی نتیجه اروپا و انفعال ایران
لازم به ذکر است این سازوکار مالی قرار بود پیش از شروع تحریم های آمریکا در ۱۳ آبان، مشکل نقل و انتقال پول در تجارت ایران با اروپا را مرتفع نماید. اما تا به حال نشانه ای از عملیاتی شدن آن نمایان نشده است و رفته رفته نیز از هدف اصلی خود که حفظ صادرات نفت ایران بود، دوره شده و به اهداف بی اهمیتی تقلیل داده شده است.
در حالی که انتظار بر این است که اتحادیه اروپا تضامین قوی برای راه اندازی این سازوکار و حمایت از شرکت های استفاده کننده ارائه کند، اما شواهد نشان می دهد این اتحادیه حاضر نیست هیچ گونه تلاش و هزینه ای را برای حفظ منافع توافق هسته ای برای ایران در دستور کار قرار دهد.
منبع: نشریه پولیتیکو آمریکا yon.ir/5ZgpF
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
