به گزارش مسیر اقتصاد یکی از پارامترهای مهم برای تولید برق در هر کشوری استفاده یکنواخت از نیروگاه ساخته شده در طول سال است که با شاخص ضریب بار بیان میشود.
در واقع اگر که ساعات بهره برداری از یک نیروگاه ساخته شده در طول سال کم باشد (ضریب بار پایین) آنگاه قیمت تولیدی برق به منظور بازگشت سرمایه اولیه بالا می رود. درحالی که اگر از ظرفیت نصب شده نیروگاهی در طول سال بیشتر استفاده شود (ضریب بار بالا) آنگاه هزینه تولید برق به منظور بازگشت سرمایه کاهش می یابد.
تخمین قیمت برق تولیدی در یک نیروگاه
برای روشن تر شدن مطلب فوق، نمودار قیمت تمام شده برق بر حسب زمان بهره برداری از یک نیروگاه گازی در شکل زیر رسم شده است. هرچند که برای درآوردن قیمت واقعی تولید برق، نیاز به اطلاعات دقیقی وجود دارد اما میتوان با تخمین ساده و فرضیات موجود در ساخت نیروگاه، قیمت تمام شده برق را تا حد قابل قبولی تخمین زد.
به همین منظور در این نمودار فرض شده که هزینه اولیه برای ساخت یک نیروگاه برابر ۲ میلیارد تومان بر هر مگاوات بوده و همچنین بازگشت سرمایه اولیه طی ۴ سال به سرمایه گذار انجام بشود.
با توجه به شکل مشاهده می شود که اگر یک نیروگاه گازی در فصل تابستان و روزی ۶ ساعت (ساعات اوج بار روز و شب) وارد مدار شود، قیمت تولید برق برابر ۱۰۰۰ تومان بر هر کیلووات ساعت و اگر که در همین فصل روزی ۲۴ ساعت (به صورت بار شبانهروزی) وارد مدار شود، قیمت برق برابر ۲۵۰ تومان بر هر کیلووات ساعت خواهد شد.
اما اگر همین نیروگاه در ۱۱ ماه از سال روشن بماند، آنگاه قیمت برق تولیدی به منظور بازگشت سرمایه فقط ۶۸ تومان میشود. به همین دلیل افزایش ضریب بار و همچنین نقش بخش هایی مانند صنعت یا حمل و نقل برقی که به طور پیوسته و یکنواخت در طول سال برق مصرف کنند، بسیار حائز اهمیت است.
از آنجایی که در بخش های غیر مولد و به خصوص بخش خانگی از تجهیرات سرمایشی در فصل تابستان استفاده شده اما از این تجهیزات در فصل های دیگر استفاده نمی شود، در نتیجه بایستی برای تامین برق تجهیزات سرمایشی در فصل تابستان، نیروگاه احداث نمود؛ در حالی که این نیروگاه ها در فصول دیگر بلا استفاده می مانند. به همین دلیل هزینه تولید برق در کل فصل تابستان به خصوص زمان اوج بار این فصل بسیار بالا می رود.
هزینه تولید برق در فصل تابستان بر عهده مشترکین پرمصرف
با توجه به اطلاعات توزیع قبض مشترکین، ۲۰ درصد از مشترکین مناطق عادی حدود ۴۲ درصد از برق خانگی این مناطق را به خود اختصاص داده اند.
توزیع ناهمگن مصرف برق در استان های جنوبی کشور وضعیت وخیم تری دارد به طوری که ۲۰ درصد از مشترکین این استان ها بیش از ۵۰ درصد از برق بخش خانگی این استانها را مصرف می کنند.
با توجه به این داده ها میتوان گفت که اگر مصرف برق مشترکین پرمصرف در فصل تابستان نیز مانند سایر مردم می بود، آنگاه بیش از ۸۰۰۰ مگاوات از توان مصرفی کل کشور کاسته شده و نه تنها خاموشی برق در کشور اتفاق نمیافتاد، بلکه صادرات برق نیز به کشورهای همسایه نیز قطع نمی شد.
به همین دلیل اگر قرار باشد برای مقابله با بحران برق در سالهای آتی نیروگاه ساخته شود، بایستی هزینه ساخت آن از مشترکین پرمصرف اخذ شود. افزایش قیمت برق مشترکین پرمصرف باعث می شود تا مشترکین پرمصرف نسبت به اصلاح الگوی مصرف خود اقدام نموده و مصرف خود را متعادل کنند و یا اینکه حداقل بهای برق خود را به صورت واقعی پرداخت کرده و درآمد حاصل از آن صرف ساخت نیروگاه برای این مشترکین شود.
تجربیات جهانی مدافع افزایش تعرفه برق مشترکین پرمصرف
افزایش قیمت برق مشترکین پرمصرف از تجربیات جهانی برای مقابله با بحران برق است. به طور مثال در آمریکا و همزمان با بحران برق، مشترکین پرمصرف با افزایش قیمت های بسیار شدیدتری نسبت به مشترکین کم مصرف مواجه شدند.
در سال ۲۰۰۱ بهای برق مشترکین کممصرف ثابت، اما قیمت برق مشترکین پرمصرف ۵۰ درصد افزایش یافت. این سیاست هوشمندانه منجر به کاهش ۱۲ درصدی توان مصرفی در سال ۲۰۰۱ هم شد.
افزایش غیر یکسان قیمت برق در سالهای ۲۰۰۲ و ۲۰۰۶ نیز در آمریکا تکرار شد؛ به طوری که بهای برق مشترکین کم مصرف ۳ درصد اما تعرفه برق مشترکین پرمصرف تا ۸۳ درصد هم افزایش پیدا کرد.
انتهای پیام/ تعرفه گذاری انرژی
