به گزارش مسیر اقتصاد در ماه دسامبر وزرای تجارت از سراسر جهان در پایتخت آرژانتین جهت شرکت در یازدهمین کنفرانس وزرای سازمان تجارت جهانی (WTO) جمع خواهند شد.
یکی از مشکلات کنونی این سازمان این است که با وجود اینکه ایالات متحده به لحاظ تاریخی جهان را به سمت آزادسازی تجاری هدایت کرده است، در حال حاضر تنش های تجاری را به طور جدی تقویت می کند.
اعضای WTO قادر به دستیابی به یک توافق نمادین هم نیستند
جلسات وزیران سازمان تجارت جهانی هرگز آسان نیست. در این جلسات به نحوی توافق نهایی حاصل می شود، اما در لحظات آخر که زبان آن نیز بسیار مبهم است. لذا نتیجه بدست آمده ممکن است نا امید کننده تر نیز باشد. زیرا نمایندگان حتی قادر به دستیابی به یک توافق نمادین نیز نیستند.
تنش های کنونی در مورد تجارت آزاد که ریشه در توزیع نامناسب مزایای آن برای تمامی کشورها دارد، نمی تواند با یک جلسه وزیران در داخل سازمان تجارت جهانی حل و فصل شود. البته کنفرانس های بعدی نباید لغو شود؛ بلکه باید سازمان تجارت جهانی مجددا با یک پلتفرم مؤثر برای همکاری تجاری بین المللی و ایجاد هماهنگی به روزرسانی شود.
کشور های عضو WTO با استفاده از حقوق خاص به نفع خود سوء استفاده می کنند
یک مشکل کلیدی که باید مورد توجه قرار گیرد مربوط به «در نظر گرفتن رفتار ویژه یا حقوق خاص» برای کشورهای در حال توسعه است. حدود دو سوم از ۱۶۴ کشور عضو سازمان تجارت جهانی خود را کشورهای در حال توسعه اعلام کرده اند.
در حال توسعه بودن برچسبی است که آن ها را مشمول حقوق خاص می کند. از جمله این حقوق حفظ تعرفه های تجاری برای مدت زمان بیشتر است.
سازمان تجارت جهانی فاقد معیارهایی است که زمان خروج کشورها از لیست رفتار ویژه را مشخص کند. از سال ۱۹۷۹ که رفتار ویژه یا حقوق خاص تعریف شده است، بسیاری از کشورهای در حال توسعه رشد کرده و غنی تر شده اند اما آن ها هرگز نشان نداده اند که آماده هستند مزایای مربوط به رفتار ویژه را کنار بگذارند یا حداقل صنایعی که در عرصه بین المللی رقابتی شده اند را معرفی کنند.
استدلال در مورد این که تمام کشورهای در حال توسعه باید از حقوق خاص در تمامی قسمت های اقتصادهایشان برخوردار باشند، کار سختی است. در سازمان تجارت جهانی اعضای مشمول رفتار ویژه یا حقوق خاص به وضوح باید به روز رسانی شوند تا اطمینان حاصل شود که فقط کشورهایی که واقعا نیازمند هستند، از این تخفیفات استفاده کنند. بنابراین وزرا باید بحث جدی بر سر این موضوع داشته باشند.
شیوه تصمیم گیری سازمان توسعه تجارت از مقبولیت برخوردار نیست
موضوع دوم که سازمان تجارت جهانی باید به آن توجه نماید مربوط به ایجاد اجماع و موافقت عمومی است. در قوانین فعلی سازمان تجارت جهانی اکثر تصمیمات را می توان با رأی اکثریت تصویب کرد. اما حصول به اجماع عمومی نیز زمان زیادی را خواهد برد. لذا شیوه رأی گیری عاقلانه است و نباید تغییر کند.
هر چند دستیابی به اجماع عمومی کار سخت و زمانبری است، اما تنها راه ایجاد مقبولیت است که در تصمیم سازی سازمان مورد نیاز است. رأی اکثریت ساده نیز به دلیل در نظر نگرفتن اندازه بازار با شکست مواجه خواهد شد. همچنین رأی دهی وزنی نیز به دلیل طرفداری سیاسی و اندازه های مختلف اعضاء، ظرفیت سازمان تجارت جهانی برای حل اختلافات را تضعیف می کند.
مشکل اجماع این است که یک حق وتوی نامحدود ایجاد می کند. به طوری که یک عضو می تواند هرگونه بحث در مورد مسائل مورد توافق دیگران را قبول نکند. رویکرد مبتنی بر اجماع تنها در صورتی می تواند کار کند که مستلزم تعهد اعضاء به فعالیت به نفع همگان باشد. در اجلاس وزیران باید در مورد اینکه اعضای WTO در برابر حق خود در اعمال تصمیم گیری ها مسئولیت پذیر باشند، اطمینان حاصل شود.
سازمان تجارت جهانی باید با تغییرات فضای بین المللی هماهنگ شود
موضوع دیگری که باید وزیران در جلسه مدنظر قرار دهند، لزوم اطمینان از سازگاری سازمان با تغییرات فضای بین المللی است. مشکلاتی از قبیل حقوق خاص و اجماع بحث جدیدی نبوده و از مدت ها قبل نادیده گرفته شده و عمیق تر شده اند.
لذا اگر این اصلاحات در فعالیت سازمان اتفاق نیافتد فعالیت های سازمان نیز همچنان با مشکلات ادامه پیدا خواهد کرد. سؤال این است که WTO این اصلاحات را انجام خواهد داد یا منتظر یک بحران پرهزینه خواهد ماند؟
منبع:تایمز آف اُمان
