به گزارش مسیر اقتصاد چنانچه در مطالب قبلی بیان شد، با وجود پیشرفت‌های فراوان حاصل شده در رشته‌های صنعتی مختلف، همچنان بخش کشاورزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و برخلاف تصور رایج در بین مردم، هرچه کشوری پیشرفته‌تر باشد، اهمیت بیشتری برای بخش کشاورزی قائل است و حمایت‌های بیشتری از این بخش انجام می‌دهد.
در دنیای امروز از طرفی به دلیل حمایت‌های گسترده‌ای که کشورها از بخش کشاورزی انجام می‌دهند و از طرفی به دلیل ماهیت آسیب پذیر فعالیت‌های کشاورزی، چنانچه کشوری بخواهد در این بخش حرفی برای گفتن داشته باشد، لازم است با برنامه‌ریزی مناسب از کشاورزان خود به نحوی هوشمندانه حمایت نماید.
روش‌هایی که دولت‌ها برای حمایت از بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می‌دهند، روش‌های گوناگونی است. یکی از این روش‌ها اعمال تعرفه واردات بالا برای کالاهای کشاورزی است که در یادداشتی جداگانه مورد بررسی قرار گرفت.
چنانچه در این یادداشت گفته شد در بسیاری از کشورها، خصوصا کشورهای صنعتی، تعرفه‌ی واردات محصولات کشاورزی به مراتب بالاتر از تعرفه‌ی واردات کالاهای غیر کشاورزی است. با اینحال در ایران این ابزار حمایتی به درستی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و تعرفه واردات محصولات کشاورزی بسیار پایین‌تر از میانگین جهانی است.
اما بالابردن تعرفه‌ی واردات تنها روش حمایت از کشاورزان نیست و کشورهای جهان از روش‌های اثرگذار و متنوع دیگری نیز برای این کار استفاده می‌کنند. در ایران نیز همواره به ضرورت حمایت از کشاورزان داخلی به منظور دستیابی به اهدافی همچون خودکفایی در تولید محصولات اساسی تأکید شده اما در عمل اقدامات مؤثر در این زمینه ناچیز بوده است.
به طور کلی آمار دقیقی از میزان یارانه‌های پرداختی به بخش کشاورزی در ایران وجود ندارد اما میتوان گفت به استثناء طرح حمایتی خرید تضمینی برخی محصولات اساسی، طرح تشویقی دیگری در کشور برای حمایت از کشاورزان تدارک دیده نشده است.
روش خرید تضمینی درحال حاضر کمک زیادی به افزایش میزان تولید محصولات کشاورزی خصوصا گندم کرده است اما به دلیل مدیریت نامناسب، این طرح نتوانسته در همه محصولات اساسی مورد استفاده قرار گیرد.
در روش خرید تضمینی دولت در ابتدای سال زراعی هر سال، قیمت خرید تعدادی از محصولات کشاورزی را تعیین می‌نماید و در فصل برداشت محصولات را با قیمت تضمین شده خریداری می‌نماید. درحال حاضر تعداد محصولات کشاورزی که طبق قانون مشمول طرح خرید تضمینی از سوی دولت هستند، متعدد است و محصولاتی همچون گندم، برنج، جو، ذرت، چغندر، پنبه وش، دانه‌های روغنی، چای، سیب‌زمینی، پیاز و حبوبات را شامل می‌شود.
اما در عمل فقط تولیدکنندگان گندم و برخی دانه‌های روغنی با این روش مورد حمایت قرار می‌گیرند؛ چراکه روش خرید تضمینی تنها زمانی کاربرد دارد که قیمت تضمینی از سوی دولت به میزان قابل توجهی بالاتر از قیمت بازار باشد؛ در غیر اینصورت کشاورزان نیازی به فروش محصولات خود به دولت ندارند و آن‌ها را در بازار به فروش خواهند رساند و عملا قیمت تعیین شده از سوی دولت کاربردی نخواهد داشت.
درحال حاضر تنها قیمت تضمینی گندم و برخی دانه‌های روغنی در سطحی است که کشاورزان رغبت می‌کنند محصول خود را به دولت بفروشند و درخصوص دیگر محصولات قیمت تضمینی دولت پایین‌تر از قیمت بازار است و عملا حمایتی از تولیدکنندگان این محصولات صورت نمی‌گیرد.
در یادداشت بعدی به مشکلاتی که در اجرای طرح حمایتی خرید تضمینی خود را نشان داد، پرداخته خواهد شد.
