مسیر اقتصاد/ آمریکایی‌ها ممکن است برای این سوال که «آیا چین دولت هریس را ترجیح می دهد یا دولت دوم ترامپ یا به طور کلی‌تر، دموکرات ها یا جمهوری خواهان را ترجیح می دهد» پاسخ قطعی نداشته باشند. در سال ۱۹۷۲، مائو تسه‌تونگ (رهبر و بنیان‌گذار چین معاصر) به رئیس جمهور وقت آمریکا، ریچارد نیکسون، گفت که به حزب راستِ سیاسی در ایالات متحده و سایر کشورهای غربی علاقه دارد. اگرچه مائو دلیلی برای این ترجیح ارائه نکرد، اما به نظر می‌رسد که او نیکسون و دیگر رهبران راست‌گرای غربی را بیش از سایرین به منافع اقتصادی و امنیتی کشورهای خود پایبند می‌دید، در حالی که سیاستمداران چپ‌گرا تمایل داشتند سیاست‌های خود را بر اساس ایدئولوژی و ارزش‌های سیاسی استوار کنند.
سهم مساوی دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در توسعه روابط با چین
با این حال، قضاوت در مورد اینکه آیا دموکرات ها یا جمهوری خواهان سهم بیشتری در روابط ایالات متحده و چین داشته‌اند دشوار است. به عنوان مثال، اگرچه نیکسون، به عنوان یک جمهوری خواه، برای اولین بار یخ روابط با چین را شکست، این جیمی کارتر، به عنوان یک دموکرات بود که تصمیم گرفت با پکن روابط دیپلماتیک برقرار کند. از زمان تأسیس جمهوری خلق چین در سال ۱۹۴۹، هفت رئیس جمهور دموکرات و هفت رئیس جمهور جمهوری‌خواه در ایالات متحده وجود داشته است و پیشرفت‌ها و بحران‌های بزرگی در روابط دوجانبه تحت مدیریت هر دو گروه اتفاق افتاده است.
همین عدم‌قطعیت در ارزیابی‌های چینی‌ها از دو حزب، امروز نیز صادق است. زمانی که ترامپ در سال ۲۰۱۷ روی کار آمد، مهمترین نگرانی او در مورد چین، کسری تجاری عظیم ایالات متحده بود و برای اولین بار در تاریخ ایالات متحده، کسری بودجه و همچنین برتری فناوری چین به عنوان یک موضوع امنیت ملی تلقی شد. نه تنها دولت ترامپ چین را «قدرت تجدیدنظر طلب» و «رقیب استراتژیک» نامید، که حزب کمونیست چین را تهدیدی برای سبک زندگی آمریکایی و «جهان آزاد» نیز معرفی کرد. دولت ترامپ قصد داشت با راه‌اندازی یک رویکرد تهاجمی، تقریباً در هر موضوعی با چین رقابت کند و با آن به مقابله بپردازد.
شکست، نتیجه تقابل پرهزینه جمهوری‌خواهان با چین در دولت ترامپ
دولت آمریکا در زمان ترامپ، رقابت خود با چین را از تجارت آغاز کرد و تعرفه‌های مازادی را بر کالاهای وارداتی چینی وضع نمود. در ادامه با افزایش محدودیت‌ها، سرمایه‌گذاری‌های چین را هدف گرفت و کنترل و نظارت بیشتری بر صادرات محصولات با تکنولوژی بالا اعمال کرد.
در عرصه دیپلماسی نیز دولت آمریکا با تمام قدرت با افزایش مشارکت چین در ارکان سازمان ملل و نیز با نفوذ بین‌المللی چین از طریق ابتکاراتی نظیر «طرح کمربند، راه»، مقابله کرد. با تمام این اوصاف، بسیاری از کارشناسان از برنامه تقابلی دولت ترامپ در برابر چین به مثابه یک شکست یاد می‌کنند.
بایدن در تقابل با چین راه ترامپ را ادامه داده است
با وجود تمام تفاوت های احتمالی دولت بایدن با دولت ترامپ، این دولت عمدتاً سیاست‌های دوران ترامپ را در قالبی جدید ادامه داده و بعضاً تقویت کرده است. بایدن در اولین سخنرانی سیاست خارجی خود، در فوریه ۲۰۲۱، چین را «جدی‌ترین رقیب» ایالات متحده خواند. در همین راستا، دولت بایدن از نزدیک با کنگره برای اجرای سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی در مقیاس بزرگ و سیاست‌های صنعتی با هدف رقابت‌پذیر‌تر کردن ایالات متحده و وابستگی کمتر به چین همکاری کرده است. برای رقابت بهتر در زمینه فناوری‌های پیشرفته، دولت بایدن همچنین به منظور تضعیف موقعیت بین‌المللی چین، کنترل‌های صادراتی سخت‌تر، تعرفه‌های جدید بر محصولات فناوری سبز چین و تلاش‌های هماهنگ‌تر بین‌المللی مانند اتحاد چهارجانبه در خصوص تراشه‌ها بین ژاپن، کره جنوبی، تایوان و ایالات متحده را دنبال کرده است.
نهادسازی، اولویت اول پکن در سال‌های پیش رو
مانند واشنگتن، نگرانی اصلی پکن در سال ۲۰۲۴ وضعیت داخلی آن است. برخلاف قطب‌بندی سیاسی و فصل انتخابات پرالتهاب در ایالات متحده، چین تحت رهبری حزب کمونیست ظاهراً از نظر سیاسی پایدار و از نظر اجتماعی منسجم است. پکن در تلاش برای ایجاد تعادل بین توسعه اقتصادی و امنیت ملی، اولویت اصلی خود را همچنان بر ساختن نهادها، به ویژه تقویت رهبری حزب کمونیست چین و اجرای انضباط حزبی قرار داده است.
از یک سو، پکن می‌داند که حفظ رشد اقتصادی برای ثبات داخلی ضروری است و اقدامات تدریجی متعددی را برای تقویت تجارت خارجی، سرمایه‌گذاری و همکاری فناوری دنبال می‌کند و در این زمینه، مزیت خاصی در مخالفت با ایالات متحده و غرب نمی‌بیند. از سوی دیگر، دولت چین برای مقابله با آنچه آن را تلاش غرب و به ویژه آمریکا برای تضعیف اقتدار و مشروعیت خود در داخل کشور می‌داند، از هیچ تلاشی دریغ نکرده است و اصول سیاسی و امنیت ملی را فدای منافع اقتصادی نخواهد کرد.
دولت چین خود را برای بدترین اتفاقات در تعامل با آمریکا آماده کرده است
اگرچه پکن به دنبال ثبات در روابط با واشنگتن است، اما همچنان خود را برای آشفتگی فزاینده در روابط دوجانبه آماده کرده است. در سال ۲۰۲۳، شی جین‌پینگ در اولین جلسه کمیته امنیت ملی مرکزی جدید از حزب کمونیست خواست تا «برای بدترین و شدیدترین سناریوها آماده باشند».
نکته قابل تامل اینکه پکن همچنان جهان را نه تحت عنوان بلوک‌های غربی و ضد غربی، بلکه به عنوان ترکیبی از کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته توصیف می‌کند و این امر باید در محاسبات کشورهایی که خواهان همکاری با چین هستند مدنظر قرار داشته باشد.
منبع: Foreign affairs
انتهای پیام/ دولت و حکمرانی
