به گزارش مسیر اقتصاد سومین جلسه از سلسله جلسات گفتگو و مباحثه پیرامون بسته سیاستی «مسیر دولت چهاردهم» در خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) با حضور آقایان محمد امینی رعیا، حسین درودیان، موسی شهبازی و مهدی رزم‌آهنگ در تاریخ ۳۰ خرداد برگزار شد.
هدف تهیه بسته سیاستی بالا آمدن مسائل اولویت‌دار در کشور است
در ابتدا آقای محمد امینی رعیا به تشریح بسته سیاسی «مسیر دولت چهاردهم» پرداخت. وی با اشاره به اینکه در اندیشکده اقتصاد مقاومتی، گروه‌های مختلف موضوعات مختلفی را با رویکرد تصمیم سازی دنبال می‌کنند، گفت: مسائلی که در اندیشکده پیگیری می‌شود مبتنی بر واقعیت و ناظر به حل مسئله است.
وی افزود: ارائه بسته سیاستی با هدف کمک به دولت جدید و بدون حمایت از جریان خاصی انجام شده است و هدف اصلی بالا آمدن مسائل اولویت دار در کشور است و در نهایت به دنبال بهبود کیفیت تصمیم گیری در کشور هستیم. در این بسته، کلان ایده حکمرانی برای اداره کشور ارائه شده که جهت و مسیر دولت چهاردهم را مشخص می کند.
اراده و کلان ایده حکمرانی نیاز امروز کشور است
امینی در ادامه به تشریح متن بیانیه سیاستی پرداخت و گفت: کشور به اراده حکمرانی نیاز دارد و اراده نیز به ایده حکمرانی نیازمند است. باید چارچوب فکری و هدف کار مشخص شود. در این بسته یک کلان ایده ارائه شده و مبتنی بر آن مسائلی تبیین شده است.
وی افزود: روایت اندیشکده از فضای کشور این است که نقش جمهوری اسلامی در جهان به نحوی بوده که توسعه منطقه‌ای، نفوذ بین المللی و قدرت ویژه‌ای پیدا کرده است. نظام سلطه تا ۲۰ سال گذشته به جمع بندی رسید که چنین کشوری باید متوقف شود و سه واژه جمهوری، اسلامی و ایرانی بودن در مقابله با کشور موثر بوده است.
امینی با اشاره به اینکه هر سه مولفه یاد شده باعث شد که تلاش کنند ایران را محدود کنند، اظهار داشت: دشمن برای مقابله با ایران تصمیمی سیاسی گرفت. دشمن از لحاظ نظامی در مقابله با ایران موفق نبوده است و از نظر فرهنگی کار بلندمدتی را در حال انجام دارد؛ ولی پاشنه آشیل کشور در کوتاه مدت و میان مدت، اقتصاد است و با تحریم این هدف را دنبال کرده است. لذا ایران را تحریم کرد و این کار نتیجه بخش بود. به دلیل نقاط غیر مقاوم اقتصاد کشور و مشکلات و ضعف مدیریتی دشمن به نتیجه دلخواه خود رسید.
۳ تحلیل و رویکرد متفاوت در مقابل تحریم
وی افزود: حال باید تحلیل از این کلان روایت مشخص شود. سه تحلیل وجود دارد. یک اینکه مشکل تحریم بزرگترین مشکل است و باید تحریم برداشته شود. در این زمینه باید مسائل داخلی و ناترازی ها را حل کرد و همزمان مسائل خارجی که بزرگترین آن تحریم باشد را برداشت تا با این کارها مسئله اقتصاد حل شود. نقد این کلان ایده که به بازارگرایی نزدیک است، این است که تحریم به دلیلی مشخص وضع شده و اثرگذار هم بوده است، مادامی که دلیل وضع تحریم وجود دارد و اثرگذاری آن حفظ شده، تحریم کننده اگر عاقل باشد، عملا تحریم را بر نمی دارد.
امینی ادامه داد: نقد دیگر به این رویکرد این است که مسائل داخلی مثل بی ثباتی اقتصاد، مسئله درجه یک نیست و بی ارتباط با مسائل بین المللی نیست.
مدیر اندیشکده اقتصاد مقاومتی با ذکر تحلیل دوم گفت: تحلیل دیگر این است که مسائل داخلی مثل اصلاح نظام مالیاتی، بانکی، خودکفایی در محصولات کشاورزی و… ربطی به خارج ندارد و در مواجهه با تحریم باید آن را دور زد و قدرت گرفت.
وی افزود: رویکردهای توزیعی و تثبیتی به این تحلیل نزدیک است. نقد این دیدگاه این است که حاکمیت در بلندمدت نمی تواند با دور زدن کار خودش را پیش ببرد و قدرت حاکمیت از بین می رود. تفکیک قائل شدن در مسئله داخلی و خارجی باز هم کارساز نیست.
امینی افزود: تحلیل دیگر این است که مسئله اصلی و اولویت این است که کیک اقتصاد کوچک شده و باید آن را بزرگ کرد و باید قدرتمند شد و نقش ایفا کرد. مبتنی بر این تحلیل، سیاست های داخلی و خارجی در هم تنیده است و مسائل آن به هم مربوط است. لذا باید متناسب با آن سیاست تنظیم کرد.
۴ مولفه کلان ایده حکمرانی در بسته سیاستی مسیر دولت چهاردهم
امینی با اشاره به اینکه کلان ایده حکمرانی بر مبنای تحلیل سوم شکل گرفته و ۴ مولفه دارد، افزود: مولفه اول تحریم است و باید برای آن فکر کرد. مولفه دوم توسعه صنعتی با محوریت نظم جدید است. مولفه بعدی که بزرگترین نقطه ضعف ماست تورم و معیشت است و وقتی ایده‌ای برای رفع آن وجود نداشته باشد تصمیماتی شبیه به تصمیمات دولت قبل گرفته می‌شود که کارایی لازم را ندارد.
امینی مولفه چهارم را نیز نام برد و گفت: مولفه بعدی به عنوان فرصت، تغییر نظم جهانی است که باید از آن استفاده کرد. بر اساس این ۴ مولفه سوالاتی مطرح می شود که یکی از آن ها این است که با تحریم چه باید کرد؟ و پاسخ آن بی اثر کردن تحریم است. برداشتن تحریم فقط و فقط از طریق بی اثر کردن تحریم ممکن است.
وی افزود: سوال بعدی نحوه ایجاد قدرت است. متناسب با مولفه دوم باید از صنایعی حمایت کرد که کارخانه ای و اشتغال آفرین، ارز آور و صادراتی باشد و ایجاد زنجیره های ارزش منطقه ای بکند. به طور مثال، زنجیره کالاهای اساسی کشاورزی و صنایع غذایی در منطقه قابل ایجاد است. این موارد مبتنی بر صنایع پیشران موجب ایجاد قطب های جدید قدرت است. مثلا در محصول گندم، دانه های روغنی و … این اقدامات موجب صرفه جویی ارزی نیز خواهد شد.
محمد امینی ادامه داد: مثلا در بحث دانه های روغنی با استفاده از ظرفیت های استفاده نشده روغن کشی، ۱ تا ۱.۵ میلیارد دلار صرفه جویی ارزی خواهد داشت.
نگاه بسته سیاستی مسیر دولت چهاردهم به مسئله تورم چیست؟
مدیر اندیشکده اقتصاد مقاومتی با اشاره به مسئله تورم گفت: متناسب با مولفه تورم، باید گفت تورم همواره به صورت تورم هسته وجود داشته و در برخی مواقع نیز جهش داشته است. کاهش تورم با این دو نوع رفتار، متفاوت است؛ «جهش» ناشی از محدودیت در سمت عرضه اقتصاد است و هسته تورم ناشی از مشکلات در سمت تقاضا و رشد نقدینگی است. لذا سیاست‌هایی مانند کنترل ترازنامه، اثرگذاری و ریشه‌ای مسائل را حل نمی‌کند.
وی افزود: مسئله اصلی کشور آن جهشهای تورمی بوده است و تورم هسته ۱۵ تا ۲۰ درصد مشکل اساسی ایجاد نمی‌کرده است. لذا باید تمرکز را بر جهشهای تورمی گذاشت؛ چون فشار بیش از حد برای کنترل تورم به صنایع فشار وارد می‌کند. لذا باید در حد بهینه توسعه صنعتی نرخ تورم را پایین آورد.
امینی با تاکید بر اینکه باید آثار تورم را کنترل و حمایت‌های معیشتی را باید یکپارچه کرد، افزود: مواردی مثل یارانه انرژی، ارز ترجیحی، یارانه ریالی و … ۳ مشکل اساسی دارد. یک اینکه بهره‌وری پایین دارد و کارایی مد نظر را ایجاد نمی کند. دوم اینکه این نوع سیاست گذاری باعث ایجاد اختلال در حوزه بخشی می شود. سوم اینکه دهک های هدف مورد حمایت قرار نمی‌گیرند و در برخی مواقع دهک‌های ثروتمند بهره‌مندی بیشتری دارند.
ایده و ساختار از هم قابل تفکیک نیست
محمد امینی در پاسخ به سوالی راجع به اینکه در بسته سیاستی چه میزان به ساختارهای اجرایی و تصمیم گیری جدای از ایده و محتوا توجه شده است، گفت: ایده و ساختار از هم قابل تفکیک نیست و نیازمند اشخاصی است که آنها را اجرا کنند. لذا هر کدام نباشند، کار دچار خلل می‌شود. لذا هر دو اهمیت دارد و باید فرماندهی واحدی وجود داشته باشد که بتواند حل مسائل کشور را پیش ببرد. اهمیت کلان ایده نیز خود را اینجا نشان می‌دهد، چون در کشور در مورد راهکارها اختلاف نظر هست و ریشه این اختلاف نظرها به کلان ایده بر می گردد.
امینی با اشاره به بسته سیاستی گفت: این بسته اقبال جامعه کارشناسی را دارد، اما نیازمند تکمیل است. نیاز به اشخاصی است که با توجه به این راهکارها در بدنه دولت تحول ایجاد کنند و باید به باور قلبی یک تیم گسترده تبدیل شده باشد.
وی درباره تزاحم بین تصمیم‌گیری مسائل کوتاه مدت و بلندمدت گفت: مدیرها همیشه روی مسائل کوتاه مدت تمرکز دارند ولی کارهای توسعه ای و بلندمدت زمانی پیش می‌روند که بتوان آنها را به مسائل کوتاه مدت وصل کرد. به طور مثال، تجربه تنوع مبادی واردات کالاهای اساسی در دولت سیزدهم با کمک اندیشکده وجود دارد که صرفه جویی ۱۵ درصدی ارزی داشت.
انتهای پیام/ دولت و حکمرانی
