مسیر اقتصاد/ برزیل در دوره ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰ دوره رشد سریع اقتصادی را تجربه کرده که در طول آن برنامه‌های توسعه ملی اول و توسعه ملی دوم اجرا شده است. در این دوره برزیل برای اجرای این برنامه‌ها نیاز به تامین مالی گسترده داشت که پس از اجرای طرح PAEG برزیل توانست منابع مالی موردنظر را از طریق ایجاد بدهی خارجی و داخلی تامین کند. بنابراین بدهی‌های دولت برزیل به خصوص بدهی‌های خارجی افزایش یافت که این امر موجب فشار بر نرخ ارز و ایجاد تورم بالا و نهایتاً ابر تورم در این کشور شد.
گره خوردن اقتصاد برزیل به تصمیمات بین‌المللی
در طول دهه ۱۹۷۰ برزیل دارای بدهی‌های خارجی بزرگ شده بود و این مساله، اقتصاد آن کشور را در مقابل تصمیمات بین‌المللی بسیار حساس می‌کرد. در همین برهه کشور آمریکا و دیگر کشورهای اروپایی به علت سیاست هدف‌گذاری تورم، نرخ بهره را به شدت افزایش دادند. افزایش نرخ بهره منجر به پر هزینه‌تر شدن تامین مالی خارجی و افزایش مضاعف بدهی خارجی این کشور شد.
درنتیجه این افزایش بدهی، فشار بر ترازپرداخت‌های کشور برزیل افزایش یافت و نرخ ارز آن روند صعودی به خود گرفت. هدف‌گذاری تورم اگر چه برای کشورهای اروپایی و آمریکا تورم در سطوح تک رقمی را به دنبال داشت اما منجر به بحران اقتصادی و ابرتورم کشورهای آمریکای لاتین مانند برزیل شد. بر اساس گزارش موسسه آمار و جغرافیای برزیل و بانک مرکزی برزیل بدهی دولت برزیل در طی سالیان ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۰ در نمودار زیر نشان داده شده است.
فشار بر نرخ ارز برزیل پس از افزایش نرخ بهره بین‌المللی
افزایش نرخ بهره بین‌المللی برای کشور برزیل که وابسته به بدهی‌های خارجی شده بود، بحران بدهی را برای این کشور رقم زد، کسری تراز پرداخت‌ها را عمیق کرد و مقدمات ابر تورم در برزیل را به وجود آورد. تراز پرداخت‌ها دچار کسری شدید شده بود و بدهی دولت برزیل به بیش از ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور رسیده بود. برزیل ناگزیر بود برای پوشش کسری، یا این بدهی‌ها را معوق کند که این کار حجم بدهی‌ها را روز به روز بزرگتر می‌کرد و یا نرخ ارز خود را تعدیل کند.
افزایش نرخ ارز منابع ارزی لازم را برای پوشش دادن این بدهی‌ها فراهم کرد اما این کار سبب فعال شدن هر چه بیشتر موتور انتظارات تورمی در برزیل شد. تورم به سطوح بالای ۲۰۰۰ درصد رسید، تا جایی که به دلیل افزایش مستمر و نوسانات شدید قیمت‌ها برچسب قیمت بر روی محصولات زده نمی‌شد! ابر تورم در کشور برزیل فعالیت‌های اقتصادی این کشور را مختل کرد و اثرات جبران ناپذیری برای اقتصاد این کشور رقم زد.
بر اساس گزارش موسسه آمار و جغرافیای برزیل و بانک مرکزی برزیل نرخ تورم سالانه برزیل در طی سالیان ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۰ در نمودار زیر نشان داده شده است.
درس اقتصاد برزیل برای سایر کشورها
کشور برزیل و دیگر کشورهای امریکای لاتین که قبل از دهه ۱۹۸۰ برای توسعه و پیشرفت کشور خود متوسل به ایجاد بدهی‌های خارجی و تامین مالی از خارج از کشور شده بودند، با افزایش شدید نرخ‌های بهره گرفتار بحران بدهی و ابرتورم شدند که آسیب‌های زیادی را به این کشورها وارد کرد.
تجربه برزیل این دلالت را برای سایر اقتصادها دارد که تأمین مالی متکی به بدهی خارجی به مثابه گره زدن اقتصاد به تحولات خارجی است و اتکای بیش از حد به آن می‌تواند منجر به سیکل تکراری فشار بر ترازپرداخت‌ها، فشار بر نرخ ارز و درنهایت گرفتار کردن کشور در بحران تومان رکود و تورم بالا باشد.
منابع:
کتاب «اقتصاد تورم‌های بالا»، پل بکرمن (۱۹۹۲)
مقاله The monetary and fiscal history of brazil, 1960-2016 (2018)
انتهای پیام/ پول و بانک
