مسیراقتصاد/ لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ توسط رئیس جمهور در تاریخ ۲۱ دی ماه جهت بررسی و تصویب تقدیم مجلس شد. بر اساس ماده واحده لایحه بودجه سال آینده، کل منابع و مصارف بودجه کشور به بیش از ۵ میلیون و ۲۶۱ هزار و ۶۹۶ میلیارد تومان خواهد بود. بر اساس تبصره ۱۴ سازمان هدفمندی یارانه ها موظف شده ۳۱۵ هزار میلیارد تومان یارانه نقدی و معیشتی و ۵۶ هزار میلیارد تومان نیز بابت یارانه نان پرداخت کند. البته دولت پرداختی های دیگری نیز بابت یارانه دارو، افراد تحت پوشش نهاده های حمایتی و… ذیل این تبصره از لایحه بودجه خواهد داشت.
تفکیک یارانه خرید تضمینی گندم و نان در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲
یکی از نکات لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ جدا شدن ردیف پرداخت یارانه نان و خرید تضمینی گندم از یکدیگر است. سازمان برنامه و بودجه در سال‌های گذشته ردیف بودجه یارانه نان و خرید تضمینی گندم را به صورت مشترک ارائه می داد که این مسئله در نهایت باعث اشتباه مسئولین و کارشناسان در محاسبات مربوط به یارانه تولید گندم می شد.
به همین منظور بسیاری از کارشناسان یارانه نان را همان یارانه تولید گندم تلقی می کردند، حال آنکه هدف از تخصیص این ردیف از بودجه به منظور اجرای سیاست تثبیت قیمت نان بوده و ارتباطی به حمایت از تولید گندم نداشت.
در سازوکار کنونی دولت هرساله طبق قانون تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی به منظور حمایت از کشاورزان، اقدام به خرید گندم تولیدی آنان در قیمت مشخص می کند. دولت سپس گندم های خریداری شده را جهت تثبیت قیمت نان به دو نرخ یارانه ای به کارخانجات آردسازی می فروشد. مابه التفاوت قیمت خرید و فروش گندم در نهایت به عنوان یارانه نان در بودجه های سالیانه گزارش می شود.
در این راستا وزارت جهاد کشاورزی در پایان شهریور ماه سال جاری قیمت خرید تضمینی گندم را برای سال زراعی آینده ۱۱۵۰۰ تومان اعلام کرد و برای تشویق کشاورزانی که اقدام به تولید گندم کنند نیز یارانه ۱۵۰۰ تومانی کاشت در نظر گرفت. بنابراین در مجموع قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم برای سال آینده ۱۳ هزار تومان محاسبه خواهد شد.
تامین کسری ۶۷ همتی یارانه نان سال آینده از محل حذف یارانه ثروتمندان
محاسبات مربوط به اعداد یارانه نان و پرداخت های حمایتی دولت از خانوارها در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ نشان دهنده نکات قابل توجهی است. باتوجه به سازوکار پرداخت یارانه نان و جلوگیری از عدم تغییر قیمت این کالای اساسی، دولت گندم خریداری شده از کشاورزان را با دو نرخ ۶۶۵ و ۹۰۰ تومان به کارخانجات آردسازی خواهد فروخت.
طبق اعلام مراکز دولتی حدود ۸.۵ میلیون تن گندم برای مصارف آرد یارانه ای نوع اول (۶۶۵ تومان) و حدود ۱.۵ میلیون تن دیگر نیز برای مصارف آرد یارانه ای نوع دوم (۹۰۰ تومان) در کشور مصرف می شود. بنابراین میزان یارانه نقدی با توجه به حجم توزیع گندم یارانه ای از محل تولید داخلی با قیمت هر کیلوگرم ۱۳ هزار تومان توسط دولت، حدود ۱۲۳ هزار میلیارد تومان می شود.
|
قیمت خرید تضمینی گندم |
قیمت فروش گندم به کارخانجات آردسازی |
حجم |
مابه التفاوت قیمت خرید و فروش گندم |
مجموع میزان یارانه نان |
|
۱۳۰۰۰ تومان |
۶۶۵ تومان |
۸.۵ میلیون تن | ۱۰۴.۹ هزار میلیارد تومان | ۱۲۳ هزار میلیارد تومان |
| ۹۰۰ تومان | ۱.۵ میلیون تن |
۱۸.۱ هزار میلیارد تومان |
همانطور که مشخص است با کسر عدد اعلام شده در بودجه از کل یارانه محاسبه شده، یارانه نان کسری ۶۷ هزار میلیارد تومانی دارد. البته در بند ۶ تبصره ۱۴ لایحه بودجه ارسالی به مجلس، این اختیار به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها داده شده است که منابع حاصل از حذف یارانه های غیرمشمول حمایت دولت و عوارض و مالیات بر ارزش افزوده موضوع جز ۱-۶ این بند را با تخصیص این سازمان، صرفا برای تامین یارانه نان هزینه نماید.
البته تاکنون اطلاعات دقیقی از زمان و نحوه حذف یارانه خانوارهای مشمول ارائه نشده است ولی با توجه به اعداد جدول بودجه سال ۱۴۰۲ یارانه ۵۶ هزارمیلیارد تومانی نان تنها برای ۶ ماه اول سال آینده کفایت خواهد کرد و از مهرماه سال ۱۴۰۲ باید منابع جدید برای تامین این یارانه اختصاص پیدا کند.
اصلاح سازوکار پرداخت یارانه کار ویژه دولت سیزدهم
گفتنی است از اوایل سال جاری دولت سیزدهم طرح جدید اصلاح یارانه آرد و نان را شروع کرد و با توزیع کارتخوان های هوشمند به دنبال تغییر شیوه پرداخت یارانه بوده است. در طرح جدید قرار است یارانه مذکور (تفاوت قیمت تمام شده نان و قیمت اعلامی دولت) پس از خرید نان توسط مردم، به حساب واحدهای نانوایی واریز شود.
البته طی ۶ ماه اول سال جاری دولت اقدام به اجرای مرحله اول این پروژه کرد و در این مرحله تنها کارتخوان های جدید و هوشمند در اختیار نانوایان قرار داد. قرار است از مرحله دوم که طی ماه های آتی اجرایی خواهد شد تخصیص آرد به واحدهای نانوایی براساس عملکرد تولید و فروش نان آنها بشود. همچنین طبق اعلام مشاور وزیر اقتصاد در مرحله دوم کمک‌هزینه‌ای که بابت افزایش هزینه های جاری به نانوایان پرداخت می‌شود، افزایش پیدا کند.
در مرحله آخر اصلاح نظام یارانه آرد و نان نیز قرار است نحوه پرداخت این یارانه به صورت کامل تغییر یابد و واحدهای نانوایی بر اساس نان فروخته شده به مردم، مابه التفاوت پرداخت مصرف کنندگان و قیمت آزاد نان را از دولت به صورت آنی دریافت کنند. در سازوکار جدید دیگر خبری از فروش گندم به دو نرخ ۶۶۵ و ۹۰۰ تومانی نخواهد بود و کارخانجات آرد و واحدهای نانوایی گندم و آرد مورد نیاز خود را با قیمت تمام شده آن محصول خواهند خرید.
انتهای پیام/ کشاورزی
