مسیر اقتصاد/ وضعیت فعلی قیمت گذاری بنزین فاصله زیادی با نقطه مطلوب دارد و مواردی همچون اسراف، قاچاق، انحراف منابع و عدم تحقق عدالت نتیجه وضعیت فعلی تعیین قیمت‌هاست. در عین حال ریشه چنین مشکلاتی بیش از آنکه در عملکرد مردم باشد، در وضعیت حکمرانی کشور ریشه دارد و این تصور که می‌توان با افزایش یکباره قیمت برای هر میزان مصرف همه مشکلات را رفع کرد، با واقعیت اقتصاد ایران همخوانی ندارد.
در صورت اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها قیمت بنزین چه میزان بود؟
بر اساس قانون هدفمندی یارانه‌ها قرار بود قیمت بنزین در داخل کشور به ۹۰ درصد قیمت FOB خلیج فارس برسد که در واقع معادل قیمت صادراتی بنزین ایران است. بر اساس گزارش‌ها در حال حاضر هر لیتر بنزین FOB خلیج فارس در حدود یک دلار قیمت دارد و بر اساس محاسبات، در صورت اجرای قانون هدفمندی، امروز باید هر لیتر بنزین در داخل کشور بیش از ۲۰ هزار تومان قیمتگذاری میشد. این درحالیست که قیمت هر لیتر بنزین آزاد امروز ۳ هزار تومان است و دولت اعلام کرده است در حال حاضر قصدی برای افزایش قیمت بنزین ندارد.
چرا قانون هدفمندی یارانه ها درخصوص قیمت بنزین اجرا نشد؟
اما توجه به این نکته بسیار ضروری است که علت اصلی عدم اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها درخصوص قیمت بنزین و دیگر حاملهای انرژی، ناتوانی در کنترل نرخ ارز از سوی دولت دولت بوده است. در اواخر سال ۱۳۹۶ هر دلار در حدود ۳ هزار تومان مبادله میشد و با احتساب قیمت‌های صادراتی حاملهای انرژی، قیمت بنزین در داخل کشور تفاوت فاحشی با قیمت مدنظر قانون هدفمندی یارانه‌ها نداشت.
اما از آن زمان نرخ ارز در فاصله کمتر از ۳ سال تا ۸ برابر افزایش یافت و دولت به دلایلی از جمله اثرگذاری تحریم‌ها و ناکارآمدی داخلی، نتوانست از این افزایش ۸ برابری جلوگیری کند. بنابراین این رشد جهشی نرخ ارز بود که به طور طبیعی تحقق قانون هدفمندی یارانه‌ها در خصوص قیمت داخلی حاملهای انرژی را غیر ممکن کرد.
قیمتگذاری داخلی بر مبنای نرخ‌های خارجی منطقی است؟
بنابراین در سال‌های اخیر افزایش نرخ‌های صادراتی محصولاتی مثل بنزین به دلیل ناتوانی دولت در کنترل ارزش پول ملی رخ داده است. در واقع چنانچه دولت در طول سال‌های اخیر از کاهش ارزش پول ملی و جهش نرخ ارز جلوگیری می‌کرد، قیمت صادراتی بنزین امروز به ۲۰ هزار تومان نمیرسید و عملا مردم در این افزایش سهمی نداشته‌اند. بنابراین در شرایطی که درآمدهای مردم متناسب با قیمت ارز بالا نمی‌رود، مقایسه قیمت‌های داخلی با خارجی، بر اساس قیمت اسمی دلار، منطقی نیست.
تنها زمانی می‌توان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها درخصوص قیمتگذاری حاملهای انرژی در داخل کشور را منطقی دانست، که دولت برای یک بازه زمانی بلندمدت، حفظ ارزش پول ملی را تضمین کند و از ایجاد شوک به متغیرهای اساسی اقتصاد کشور جلوگیری نماید.
حذف یارانه تنها با افزایش قیمت برای هر میزان مصرف محقق میشود؟
نکته مهم پایانی اینکه دغدغه اصلی از اصلاح قیمت بنزین و دیگر حاملهای انرژی، توزیع عادلانه منابع در کشور است و این هدف جز با تعیین پلکانی قیمت، همچون الگویی که در زمینه قیمت برق و گاز خانگی حاکم است، قابل تحقق نیست.
بنابراین برای بهبود وضعیت در زمینه توزیع بنزین و همچنین کاهش یارانه بی حسابی که اقشار ثروتمند از آن بهره می‌برند، لازم است بر اساس یک الگوی پلکانی، قیمت برای مصارف بالا و حتی خودروهای لوکس، افزایش جهشی داشته باشد و در عین حال برای مصارف کمتر، متناسب با درآمد اقشار مستضعف تعیین شود. نتیجه چنین اقدامی بهبود عدالت در توزیع منابع، جلوگیری از مصرف بی رویه و قاچاق و افزایش درآمدهای دولت از محل فروش بنزین در داخل کشور است. تنها در این صورت است که می‌توان بالاترین نرخ پلکانی قیمت بنزین را با نرخ صادراتی آن مقایسه و حتی قیمت داخلی را بیشتر از قیمت صادراتی تعیین کرد.
انتهای پیام/ انرژی
با طرح جدید سهمیه بندی و اصلاح تدریجی قیمت بنزین و دیگر حاملهای انرژی در بازار بهینه‌سازی و خرید و فروش سهمیه توسط مردم موافقم اگر درست و حساب شده اجرا شود، این نتایج را در پی دارد: ۱- کاهش کسری بودجه دولت که منشا اصلی تورم است ۲- به کاهش ترافیک خیابانها و آلودگی هوا و مرگ و میر فراوان ناشی از آن و منجر میشود ۳- اصلاح قیمت و بهینه سازی مصرف انرژی و سرمایه گزاری و اشتغال بیشتر در این زمینه ۴- عدالت بیشتر در بهره مندی از یارانه انرژی.
البته در کنار اصلاح و بروز بودن قیمت انرژی و سوخت باید سیاستهای تکمیلی دیگری مانند کوپن یا کارت مواد غذایی و سهمیه حمل و نقل عمومی انجام گیرد - در زمینه دیگر حاملهای انرژی هم سهمیه قابل مبادله به مردم داده شود تا افرادیکه در مصرف منابع ، برنامه ریزی و صرفه جویی انجام میدهند نتیجه مستقیم آنرا دریافت کنند، همچنین باعث اصلاح الگوی مصرف میگردد.
برای اینکه سهمیه بندی جدید بنزین به افراد عادلانه تر باشد و حد اقل سهمیه هم رعایت گردد، پیشنهاد میشود: به خانواده های ۲ نفره ۶۰ لیتر- ۳ نفره ۷۵ و ۴ نفره ۹۰ و ۵ نفر به بالا ۱۰۵ لیتر پرداخت گردد.
کاملا مخالفم این طرح غیر شفاف هست و مردم درگیر بازار دلالی می کند در ضمن یک مسئله مهم بنزین مسئله تورم زایی آن است جالبه که دوستان بدون در نظر گرفتن این مسئله طرح می دهند لطفا پای عدالت به مسئله آزادسازی قیمتها نکشید این طرح ها اساسا بی بنیاد هست طرح پلکانی بهتر است
در حالت انحصار شما نمی توانید با دلال کردن مردم بازار درست و شفافیت قیمت گذاری را از بین ببرید همون طور که نظرتون راجع به بقیه حاملهای انرژی مسخرست در مورد بنزین هم بی جاست فقط فشار روحی که مسئله روی مردم میاره که بخواهند همیشه درگیر خرید و فروش یک کالا مهم و قیمت اون باشند خرد کنندست در ضمن بر اقتصاد همین فشار رو به مراتب بالاتر وارد میکنه چون قیمت حاملهای انرژی شدیدا بر مسئله تورم تاثیر گذار است و تورم بر نرخ ارز و نرخ ارز به تورم فقط کسی که سادیست داره و برای مردم هیچ ارزش و احترامی قائل نیست همچین طرحی رو پیشنهاد میده
می توان صادر کردن کارت سوخت برای خودرو ها را هم محدود به هر خانواده دو یا سه خودرو کرد.و اگر خانواده ای بالاتر از سه خودرو داشته باشد اگر خودرو صفر هست از اول کارت سوخت صادر نشود و برای همیشه بدون کارت سوخت باقی بماند حتی اگر بعدا قصد فروش داشته باشند اگر خانواده ای بیش از سه خودرو دارند و از قبل کارت سوخت صادر شده کارت باطل بشود برای همیشه و اگر قصد خرید خودرو (بیشتر از تعداد مجاز ) را داشتند که کارت سوخت دارد دوباره کارت سوخت خودرو باطل بشود برای همیشه خودرو های بالاتر از یک سطح قیمت که جزو خودروهای لوکس هستند هم کارتشان باطل شود و بنزین خودرو بدون کارت سوخت با نرخ سه هزار تومن حساب شود همین حالا بدون پلکانی کردن قیمت هم می توان این کار رو انجام داد روی تقاضای خودرو هم تاثیر خوبی دارد.
چه کسی گفته fob خلیج باید مبنای قیمت گذاری باشه ؟؟؟.