به گزارش مسیر اقتصاد نشست «جایگاه توافقات تجاری دوجانبه در توسعه تجارت خارجی کشور»، روز یک شنبه ۱۴ بهمن، با حضور جمعی از اساتید و صاحبنظران و فعالان این حوزه در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برگزار شد. این نشست، اولین پیش نشست تخصصی از هفتمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در تاریخ ۲۹ بهمن سال جاری با موضوع «تجارت منطقه‌ای؛ اولویت راهبردی» برگزار خواهد شد. در این نشست ابعاد، الزامات و مهم‌ترین مسائل مربوط به تجارت خارجی ایران با تاکید بر استفاده از ظرفیت‌های توافقات تجاری دوجانبه مورد بررسی قرار گرفت.
اجرای قواعد WTO به توسعه تجارت و پیشرفت اقتصادی منجر نمی‌شود
در این نشست دکتر مهدیار اسماعیلی کارشناس اقتصاد و عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به شرایط تحریمی و تراز تجاری منفی کشور گفت: ما از حیث صادرات بعضا با محدودیت‌های بیشتری مواجه هستیم و تراز تجاری مان منفی است. از حیث GDP نیز سال‌هاست سیر نزولی داریم. همه این‌ها به جهت محدودیت‌هایی است که بخشی ناشی از تحریم‌ها و بخشی ناشی از ناتوانی ما از کسب بازارهای اطراف خودمان است. بسیاری از تحریم‌ها با طرقی که تولیدکنندگان ما یاد گرفته اند قابل دور زدن است اما دیگر مزیت ندارد.
وی ادامه داد: براساس مطالعات علمی و تجربیات جهانی می‌توان گفت ما اگرچه شاید بخاطر خیلی تصمیماتی که تا الآن گرفته ایم ورودمان به سازمان تجارت جهانی اجتناب ناپذیر باشد، اما باید بدانیم کسانی که در WTO قدرتمند هستند خودشان از این مسیر بالا نرفته اند. سیاست‌هایی که امروز WTO به کشورهای درحال توسعه تحمیل می‌کند، حرکت در مسیر توسعه نیست و با آنچه کشورهای توسعه یافته در مسیر صنعتی شدن انجام داده‌اند تفاوت‌های آشکار دارد. شرکت سامسونگ شرکتی در حوزه صادرات کلم و سبزیجات بوده است که پس از سال‌ها یارانه دادن به بخش الکترونیک از محل فروش کلم، توانسته است به چنین وضعیتی دست یابد. درست است که ما طراحی نداشته‌ایم در سیاست‌های خودمان، اما استراتژی مدون اگر قرار باشد منتهی به عضویت در WTO و افتادن در مسیر تجارت جهانی باشد، همان بهتر که استراتژی نداشته باشیم. استراتژی باید کشور را از تهدیدهای خارجی تجاری صیانت کند.
مشورت گرفتن از اتاق بازرگانی با مصلحت اقتصاد ملی همخوانی ندارد
این کارشناس اقتصاد ادامه داد: ما سیاستگذار صنعتی و اقتصادی نداریم. یک اتاق بازرگانی داریم که نمی‌تواند سیاستگذار تجارت خارجی باشد زیرا: اولا؛ وقتی چنین نهادی به عنوان یک سندیکا اداره می‌شود و با منافع فعالان این حوزه گره خورده است، مصلحت ملی در اولویت دوم قرار می‌گیرد. ثانیا؛ تعارض منافع و نفع شخصی ایجاب می‌کند فردی که یک بازرگان بزرگ ملی است مراعات امثال خود را بکند.
راهبرد ایران نه اختراع مجدد چرخ است نه حل شدن در نظام جهانی
این عضو هیئت علمی دانشگاه گفت: مسیر درست تجارت جهانی ما مشخصات خودش را دارد و نه به معنای پشت پا زدن به همه قواعد جهانی و اختراع مجدد چرخ است و نه به معنای حل شدن در نظام جهانی. در حوزه پیمان‌های خود، باید ملاحظاتی را در نظر بگیریم.تجارت خصوصا در حوزه پیمان‌های دوجانبه در حالتی می‌تواند استفاده شود که ما نسبت به دوران رکود و رونق خود واکنش نشان دهیم. باید ادوار تجاری مان را مدیریت کنیم. باید نسبت به تغییرات نرخ ارز چاره جویی کنیم. اگر بخواهیم با نرخ ارز ۴۲۰۰ تجارت کنیم حتما متضرر می‌شویم. برای داشتن تجارت مناسب باید سیاست ارزی باثبات داشته باشیم و عدد مشخصی با تغییرات معقول برای نرخ ارز داشته باشیم.
وی افزود: شرایط کشور ما به گونه‌ای نیست که بتوانیم از الگوهای رایج جهانی استفاده کنیم بلکه باید راهبردهای خاص ایران را اتخاذ کنیم. در راهبردهایی همچون مدل گراویتی، وقتی می خواهند از تجارت‌های دو یا چند جانبه صحبت کنند، از کشورهای هم فرهنگ بیشتر استقبال می‌کنند. یعنی یک بازرگان عراقی به دلایل مختلف ممکن است جنس ایرانی را به کره‌ای و چینی ترجیح دهد. این مدل ها را ما باید به جد رعایت کنیم چون تجارت آمیخته به فرهنگ است.
وی با تاکید بر اهمیت محورهای خرد در مساله تجارت خارجی گفت: وقتی مقیاس کار ما بزرگ است؛ به ظرفیت‌های بانکی نیاز بیشتری داریم؛ دولت باید وارد شود، ورود نقطه‌ای است و آسیب پذیری در برابر تحریم بیشتر است. همچنین وقتی به نقاط بزرگ اتکا می‌کنیم باید خریدار بزرگی داشته باشیم که تحریم پذیر تر است. وقتی از ظرفیت‌های همسایگی استفاده کنیم، علاوه بر مزایای مدل گراویتی می توان از ظرفیت های غیر رسمی کشور نیز استفاده نمود که اگر رسمی شوند دچار محدودیت‌های تحریمی می‌مانند.
انتهای پیام/ هفتمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی
