به گزارش مسیر اقتصاد در اغلب کشورهای جهان مالیات بر درآمد از مهمترین منابع درآمد دولت ها جهت تأمین مخارج و هزینه ها محسوب می شود. از جمله این مالیات ها، مالیات بر بورس اوراق بهادار است که شامل مالیات بر پذیرش شرکت ها در بورس ها، مالیات بر داد و ستد اوراق بهادار، مالیات بر سود تقسیمی شرکت های سهامی و بهره اوراق ثابت و مالیات بر سود سرمایه ای است.
مالیات از بورس ابزاری برای مدیریت بازار و افزایش درآمد دولت
به طور کلی مالیات بر اوراق بهادار ابزاری برای کاهش نوسانات بازار سهام، افزایش درآمد مالیاتی دولت، هدایت سرمایه گذاران و مدیران به رفتارهای سرمایه گذاری با دید بلندمدت، توسعه کارآیی بازار و تخصیص منصفانه ثروت اجتماعی است.
یکی از مهمترین مالیات ها مالیات بر عواید سرمایه ای حاصل از سرمایه گذاری در اوراق بهادار است که از تفاوت بین قیمت دریافت شده بابت فروش و قیمت پرداخت شده بابت خرید، که سود سرمایه‌ای ناشی از تفاوت قیمت است، اخذ می شود.
تفکیک انواع مالیات در کشورهای جهان مطابق زمان نگهداری سهام
در برخی کشورها سود سرمایه ای خود به دو نوع کوتاه مدت و بلندمدت تقسیم بندی شده است و در راستای سیاستگذاری و تنظیم گری بازار، نرخ‌های مالیاتی متفاوتی نیز برای هر کدام در نظر گرفته می شود. در بیشتر کشورها مفهوم سود سرمایه ای بلندمدت آن است که سرمایه گذار یکسال کامل دارایی خود را نگه داری نماید که این اقدام موجب متعادل شدن روند حرکت بازار و کاهش نوسانات آن می شود.
به عنوان نمونه در بورس نیویورک سود سرمایه ای کوتاه مدت شهروندان و اشخاص مقیم و ساکن آمریکا به عنوان یک درآمد عادی، مشمول مالیات حداکثر با نرخ ۳۹.۶ درصد و در بلندمدت حداکثر ۲۰ درصد خواهد شد. همچنین سود تقسیمی مشمول مالیات ۳۰ درصدی است. برای اشخاص غیرمقیم نیز درآمد حاصل از سود سهام و بهره دریافتی مشمول مالیات ۳۰ درصدی است و سود سرمایه ای مشمول مالیات نمی شود.
در کشورهای استرالیا، هند، اندونزی، ژاپن، اسپانیا، تایلند و بسیاری دیگر نیز انواع مالیات از معاملات سهام، سود سرمایه ای و سود تقسیمی، با جزئیات و به تفکیک نوع سرمایه گذار و سرمایه گذاری اخذ می شود.
چرا بورس ایران از انواع مالیات‌های مرسوم جهانی معاف است؟
در بازار بورس ایران از میان انواع مالیات ها، فقط مالیات معاملات اخذ می شود. البته این مالیات نیز فقط هنگام فروش اوراق بهادار اخذ می شود و میزان آن نیز ۰٫۵ درصد ارزش فروش را شامل می شود. در سال ۱۳۹۷ به دلیل هجوم نقدینگی به سمت بازار ارز و در راستای ایجاد جذابیت بیشتر در معاملات بورس جهت جذب این نقدینگی، مالیات فروش سهام از ۰٫۵ درصد به ۰٫۱ درصد کاهش پیدا کرد. اما با آغاز سال ۱۳۹۸ این مالیات مجدداً به ۰٫۵ افزایش یافت.
در بورس اوراق بهادار ایران نه تنها هیچ مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات از سود تقسیمی اخذ نمی شود، بلکه معافیت مالیاتی شامل تخفیف ۱۰ درصدی بر سود سهام شرکت های پذیرفته شده در مقایسه با شرکت های غیر بورسی لحاظ می شود؛ که مالیات پرداختی از سود برای این دسته از شرکت ها را از ۲۲.۵ درصد به ۲۰ درصد کاهش می دهد.
همچنین در بورس اوراق بهادار تهران مالیات اخذ شده از سهامداران خارجی تفاوتی با مالیات اخذ شده از سهامدارن داخلی ندراد و به همان مالیات داد و ستد محدود می شود.
وضع مالیات جذابیت بورس را کاهش می‌دهد؟
البته برخی مخالفان افزایش نرخ های مالیاتی در بورس اوراق بهادار معتقدند که افزایش مالیات حجم معاملات را به طور قابل توجهی کاهش می دهد و باعث کاهش یا عدم تغییر درآمدهای مالیاتی عاید شده از بازار سهام می شود. همچنین این نگرانی وجود دارد که با افزایش نرخ مالیات جذابیت سرمایه گذاری در بازارهای موازی افزایش یابد.
در رابطه با این نگرانی لازم به ذکر است که بورس ایران به طور متوسط در اغلب سالیان میانگین سودهای مناسب و قابل توجهی را عاید سرمایه گذاران کرده است و در نتیجه افزایش نرخ مالیات اثر چشمگیری بر کاهش استقبال از بازار نخواهد گذاشت.
انتهای متن/ تولید و اشتغال
