دکتر شهبازی، کارشناس و پژوهشگر اقتصادی، در گفتگو با مسیر اقتصاد با بیان اینکه یکی از چالش‌های اساسی که امروزه نظام بانکی با آن روبروست، و تبعات منفی‌ای نیز برای کشور رقم زد، نرخ سود بالا به سپرده‌ها است، گفت: بخشی از علت این وضعیت مربوط به عملکرد خود بانک‌هاست و بخش دیگری از آن، فشارهای تحمیل شده از بیرون شبکه بانکی است که نتیجه شرایط کلان اقتصاد کشور است. در نتیجه بالا بودن نرخ سود، چه به صورت خود خواسته و چه به صورت تحمیل شرایط اقتصاد کلان، فشار زیادی به شبکه بانکی وارد می کند.
افزایش نرخ سود نتیجه رقابت بانک‌ها برای جذب نقدینگی
این کارشناس اقتصادی مطرح کرد: پس از ظهور بانک‌های خصوصی در کشور، این بانک‌ها به منظور جذب نقدینگی برای خود، تصمیم به پرداخت نرخ سود بالا به سپرده‌ها گرفتند. در نتیجه میدان مبارزه‌ای میان بانک‌ها برای جذب نقدینگی موجود در کشور به سمت خود شکل گرفت. محصول این مبارزه، افزایش نرخ سود بانکی بوده است. به این ترتیب یک قاعده بازی نامناسبی شکل گرفت که در این وضعیت اگر بانکی بخواهد از این قاعده و بازی بیرون بیاید، پیش‌بینی می‌کند که دچار مشکل بشود. خروج بانک از این رقابت با کاهش نرخ سود پرداختی به سپرده‌ها امکان‌پذیر می‌شود.
شهبازی ادامه داد: ولی این خروج باعث می‌شود سپرده‌ها از آن بانک خارج شود و خروج سپرده‌ها منجر به کمبود ذخایر برای بانک و افزایش بدهی به بانک مرکزی می‌شود، که در این حالت اضافه برداشت توسط این بانک افزایش پیدا می‌کند که هزینه‌های زیادی برای بانک در پی دارد. در نتیجه بانک‌ها در برابر کاهش نرخ سود مقاومت می کنند.
کنترل بخشهای غیرمولد با ابزارهای مالیاتی لازمه کاهش نرخ سود بانکی
این کارشناس مسائل اقتصادی بیان کرد: علت دیگر مقاومت بانک‌ها در برابر کاهش نرخ سود شرایط تحمیل شده از فضای کلان اقتصادی کشور به بانک‌ها است. در چند سال اخیر به خصوص یک دهه اخیر، دولتمردان سعی کردند ناکارایی‌های سیاست اقتصادی را از طریق بالا بردن نرخ سود شبکه بانکی جبران نمایند. در شرایطی که نقدینگی انباشت شده است و در یک شرایطی که انتظارات تورمی وجود دارد و همچنین بخش تولیدی کشور در وضعیت خوبی به سر نمی‌برد، این نقدینگی طبعاً باید سیل کند به سمت بازارهای سفته بازانه مانند بازارهای طلا، ارز، سکه، مسکن و… که دارای سود‌های بیشتر از سود متعارف اقتصادی هستند. اما با بالابردن نرخ سود بانکی سعی شد نقدینگی در بانک‌ها بماند.
دکتر شهبازی ادامه داد: در واقع ابزار مناسبی برای کنترل و هدایت نقدینگی طراحی نشده است. از جمله نظام مالیات ستانی کارآمد، که می‌تواند منفعت زیادی که از عمل سوداگرانه نصیب سفته بازان می‌شود را کاهش دهد و بخش زیادی از انگیزه‌های ورود به این حوزه را کنترل بکند. در این وضعیت و به دلیل کوتاهی مسئولان در طراحی ابزارهای مناسب برای ساماندهی بخشهای غیرمولد اقتصادی، اولین و آخرین تصمیم مسئولان این است که نرخ سود شبکه بانکی را بالا نگه دارند که مبادا با کاهش نرخ سود بانکی، حجم عظیم نقدینگی به سمت بازارهای طلا، ارز، ملک و… روانه شوند و باعث ایجاد جهش‌های تورمی در کشور شوند.
وی در پایان گفت: بنابراین اینکه الان وضعیت شبکه بانکی از نظر نرخ سود بالا و نقدینگی ایجاد شده به وسیله آن در وضعیت نامناسبی قرار دارد، بخشی مربوط به عملکرد خود بانک‌هاست و بخشی از آن بر می‌گردد به سیاست‌های غلط مجموعه دولت و بانک مرکزی که در واقع این فشار را از بیرون وارد می‌کنند.
انتهای پیام/ نظام مالی
