به گزارش مسیر اقتصاد در شرایط کنونی عرصه تجارت جهانی اینطور به نظر می‌رسد که هیچ کشوری نگران پایان کار WTO، به عنوان تنها نهاد جهانی عرصه تجارت بین‌الملل، نیست؛ و در این میان هر کشوری در حال اجرای سیاست‌های تجاری مد نظر خود است؛ حتی اگر صراحتا خلاف قواعد سازمان تجارت جهانی باشد.
هیچ کشوری برای سازمان تجارت جهانی اعتبار قائل نیست
در یک سو آمریکا علیه دیگر کشورهای جهان از جمله چین و مکزیک تعرفه واردات سنگین وضع می‌کند؛ در سوی دیگر ژاپن به سادگی محدودیت‌های تجاری علیه شرکت‌های کره‌ای اعمال کرده است؛ پاکستان نیز بعد از بالا گرفتن چالش‌های مربوط به خودمختاری کشمیر، روابط تجاری خود با هند را محدود نموده است.
هرچند این موارد با استناد به مسئله «امنیت ملی» از سوی کشورها در دستور کار قرار گرفته اما همه این موارد مثال‌هایی از بی اعتبار شدن قوانین سازمان تجارت جهانی در نظر کشورهای جهان است.
اقدامات متقابل، جایگزین پیروی از قوانین سازمان تجارت جهانی
این موارد نشان می‌دهد اکنون زمانی فرارسیده است که در عمل وجود و یا عدم وجود WTO هیچ تفاوتی در تصمیم گیری کشورها درخصوص اعمال سیاست‌های تجاری ندارد.
اکنون عصر اقدامات متقابل است؛ عصری که در آن اعمال و یا حذف تعرفه‌ها و دیگر محدودیت‌های تجاری، بستگی به قوانین سازمان تجارت جهانی ندارد، بلکه کشورها با توجه به روابط سیاسی و تجاری با کشور مقابل، تصمیم به وضع و یا حذف این محدودیت‌ها می‌گیرند.
پایان کار WTO مورد پذیرش طرفداران آن نیز قرار گرفته است
اکنون دورانی است که حتی طرفداران تجارت آزاد، که از وقوع جنگ‌های تجاری نگرانند، امیدی به سازمان تجارت جهانی ندارند و در کنار مخالفان بر ضرورت تغییر ساختار سازمان تجارت جهانی تأکید می‌کنند.
به بیان دیگر عملکرد سازمان تجارت جهانی به قدری غیر قابل دفاع است که طرفداران تجارت آزاد نیز از دفاع از این سازمان دست کشیده اند و تنها آرزوی سازمانی جدید برای رهبری کشورها به سمت اقتصاد آزاد را در سر می‌پرورانند.
انتظار از آمریکا برای نجات WTO بیهوده است
از زمان شروع به کار دولت فعلی آمریکا، این کشور باهدف حمایت از کارگران آمریکایی در برابر حجم عظیم واردات، اقدام به وضع تعرفه گمرکی بر محصولات دیگر کشورها نموده است و در این زمینه هیچ توجهی به قوانین سازمان تجارت جهانی ندارد. تقریبا تمامی کارشناسان عرصه تجارت جهانی متفق القول هستند که نمی‌توان از دولت فعلی آمریکا انتظار داشت در راستای نجات سازمان تجارت جهانی گام بردارد.
در عین حال این تصور که «اگر یک دولت دموکرات در آمریکا بر سر کار بیاید، به معنی دمیدن روح تازه به WTO است» نیز تنها یک خیال خام است؛ چراکه اکنون مشکلات ساختاری سازمان تجارت جهانی به مراتب بیشتر از آن است که یک دولت دموکرات نیز بخواهد از آن دفاع نماید.
ساختار WTO قدرت کشورها در عرصه تجارت را محدود می‌کند
مهم‌ترین مشکل ساختاری سازمان تجارت جهانی در آن است که کشورها را در اجرای اقدام متقابل علیه سیاست‌های تجاری دیگر کشورها محدود نموده است. در واقع در شرایط کنونی WTO، هیچ کشوری حق ندارد حتی در صورت تخطی دیگر کشورها از قوانین، به وضع محدودیت علیه کشور مذکور اقدام نماید؛ و همین مسئله دلیل اصلی پیچیده شدن عرصه تجارت جهانی در دوران کنونی است.
درحالیکه در صورت نبود سازمان تجارت جهانی، کشورها بر اساس اعتماد متقابل اقدام به انعقاد توافقات تجاری دوجانبه یا چندجانبه می‌نمایند و الزام اجرایی دوجانبه بر توافقات حاکم است.
محدودیت در اعمال قدرت در عرصه تجارت خارجی، مهم ترین دلیل دولت آمریکا برای برهم زدن نظم تجاری مبتنی بر WTO است؛ دولت آمریکا قصد دارد آنطور که میخواهد علیه دیگر کشورها محدودیت تجاری وضع کند و از این ابزار در مذاکرات تجاری بهره ببرد؛ درحالیکه قوانین سازمان تجارت جهانی مانع این کار هستند.
منبع: وال استریت ژورنال yon.ir/swsyB
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
