به گزارش مسیر اقتصاد نقش بانک ها به عنوان بازارساز در بازار ارز بسیار حائز اهمیت است و استفاده از ظرفیت نظام بانکی برای مدیریت کارآمد بازار ارز و استخراج عادلانه نرخ ارز، می‌تواند اثرگذار باشد.
در حال حاضر قیمت گذاری ارز مرجع در اقتصاد ایران به صورت نامشخص و غیرشفاف در بازار نقدی انجام می شود. این در حالیست که مدت هاست در عرصه بین المللی، کشورها با به کارگیری ظرفیت بانک ها در بازار ارز و در قالب یک شبکه الکترونیکی، اقدام به مدیریت نوسانات نرخ ارز می نمایند. در ایران بانک‌ها با وجود دارایی های ارزی فراوان، نقش مشخصی در بازار ارز ندارند و معاملات آنها غیرشفاف است و به مدیریت بازار ارز کمک نمی کند.
استفاده چین از ظرفیت بانک های دولتی برای مدیریت بازار ارز
به عنوان نمونه بانک مرکزی چین با وجود بهره مندی از اختیارات متعدد و ذخایر ارزی گسترده، به ندرت به طور مستقیم در بازار ارز مداخله می کند؛ بلکه مداخله این نهاد برای تعیین بهینه نرخ ارز در بازار آزاد، عمدتاً از طریق بانک های دولتی انجام می شود.
بانک های دولتی چین ابزارهای بانک مرکزی این کشور برای خرید و یا فروش گسترده ارز در بازار هستند و با کمک آنها نرخ ارز مطلوب دولت، بدون نیاز به مداخله مستقیم بانک مرکزی در بازار ارز تعیین می شود[۱].
بانک مرکزی چین در کنار استفاده از ظرفیت بانک ها جهت نقش آفرینی در بازار ارز، اقدام به طراحی ابزارهای مداخله‌ای یوآنی نموده است تا در مواقع لزوم کنترل بازار ارز را تسهیل نماید.
۲ نقش مهم بانک ها در بازار ارز
نقش بانک ها در بازار ارز دو جنبه دارد؛ اول اینکه بانک ها نرخ ارز را برای روزهای مختلف کاری بازار استخراج کرده و به بازار و مشتریان خود (از جمله سایر بانک ها) اعلام می کنند؛ نرخی که در آن آمادگی خرید و فروش ارز دارند.
دوم اینکه بانک ها با گرفتن مواضع آزاد در معاملات ارزها، این اطمینان را حاصل می کنند که بازارهای ارز در هر نقطه از زمان متعادل و بدون نوسانات بیش از حد و نامنظم نرخ ارز ثبات داشته باشند. این اقدام نقش بزرگ و مؤثری در «هموارسازی نوسانات نرخ ارز» و کاهش واریانس این نوسانات در روند حرکت نرخ ارز دارد.
به عبارت دیگر ضرورت دارد مقامات نظارتی، ظرفیت بانک ها جهت ایفای نقش در عملکرد هموارسازی و کارآمد نمودن بازارهای ارز را فعال کرده و نسبت به رفتار آنها محتاط باشند. از جنبه دیگر نیز ریسک های ناشی از حضور بانک ها در عملیات ارز باید به گونه ای پایش گردد که تهدید مهمی برای نقدینگی بانک ایجاد نکند. به طور کلی سلامت و ثبات سیستم بانکی در بحث حضور بانک ها در بازار ارز اهمیت بالایی دارد[۲].
افزایش موفقیت بازار آتی با حضور بانک ها در بازار ارز
از دیگر مزایای حضور بانک ها در بازار ارز و شکل گیری بازار ارز بین بانکی این است که می توان در قالب این بازار، قراردادهای آتی را برای پوشش ریسک واردکنندگان و معامله گران ارزی راه اندازی نمود. از آنجایی که این قراردادها در صورت وجود معاملات عمیق، موفق تر عمل می کنند، لذا وجود بانک ها در عمیق سازی معاملات کمک بزرگی به شکل گیری ابزارها در بازار ارز می کند.
به دلیل اینکه عمده تقاضای ارز توسط واردکنندگان صورت می گیرد، بنابراین با راه اندازی قراردادهای آتی، واردکنندگان با این قراردادها خود را از رشد قیمت ارز در آینده مصون می کنند. فروشندگان عمده ارز نیز که صادرکنندگان هستند با فروش قراردادهای آتی و به دست آوردن ارز مورد نیاز خود در آینده از نزول قیمت ارز در آینده خود را مصون می کنند.
بنابراین معاملات روزانه این قراردادهای آتی باعث کشف نرخ های تحویل ارز در سررسیدهای اصلی در آینده شده و بهترین سیگنال برای کشف قیمت فعلی ارز خواهد بود. در نهایت شکل گیری بازار بین بانکی ارز و نقش آفرینی بانک‌ها در تعیین نرخ مرجع ارز، قیمت ارز واحدی را در سراسر بازار ارز شکل خواهد داد.
اولین قدم در این نقش آفرینی، شفافیت معاملات و عملیات ارزی بانک‌هاست. بانک‌ها منابع ارزی فراوانی دارند و عدم شفافیت معاملات آن، خود می‌تواند به بحرانی و نوسانی کردن بازار دامن بزند. در نتیجه پیش نیاز تعیین نقش، شفافیت بازار است و پس از آن می‌توان از این ظرفیت در بهبود وضعیت بازار ارز کشور استفاده نمود.
پینوشت:
[۱] رویترز yon.ir/KnWx0
[۲] بانک تسویه بین المللی yon.ir/WyylX
انتهای پیام/ تجارت و ارز
