به گزارش مسیر اقتصاد به دنبال تلاطمات ارزی سال های ۹۶ و ۹۷ و افزایش نوسانات نرخ ارز در بازار، بانک مرکزی با هدف کنترل نرخ ارز در بازار آزاد، اقدام به ایجاد بازار متشکل ارزی کرده است. البته این بازار تاکنون فعالیت خود را آغاز نکرده است.
اثرگذاری معاملات صوری و کم عمق بر نرخ ارز
بانک مرکزی با راه اندازی بازار متشکل ارزی، به دنبال ایجاد بازار عمده فروشی نقدی اسکناس در تهران است. این بازار معاملات حواله و فردایی را شامل نمی شود. در نتیجه به لحاظ اندازه، تقریباً ۵ درصد معاملات بازار ارز که مربوط به معاملات اسکناس است را شامل خواهد شد؛ هر چند اثر این میزان معامله بر تعیین نرخ بیشتر از حجم آن است.
البته بازاری که بانک مرکزی در رابطه با اسکناس عمده به دنبال راه اندازی آن بوده است، هم اکنون نیز وجود دارد؛ اما این بازار از نظم مشخصی برخوردار نیست و به دلیل نبود شفافیت و مقررات مناسب جهت استخراج نرخ عادلانه ارز، بازیگران بازار می توانند با معاملات کم عمق و بعضاً صوری، نرخ گذاری کرده و قیمت ارز را افزایش دهند.
به عبارتی در بازار کنونی معاملات اسکناس ارز، این امکان فراهم است که صرافان یا سایر بازیگران بازار با معاملات غیرواقعی و کم حجم و حتی با یک معامله محدود چند دلاری اسکناس، نرخ بازار را تغییر دهند؛ مسأله‌ای که در نوسانات اخیر بازار ارز کاملاً مشهود بوده است و دامنه نوسان نرخ ارز را بسیار گسترده می کند.
بازار متشکل به دنبال کاهش اثرگذاری معامله گران فردی بر نرخ ارز
بنابراین مشکل کنونی بازار ارز، تأثیر بسیار بالای معامله گران فردی بر تعیین نرخ کل بازار است که به راحتی می توانند با معاملات خود، نرخ بازار را افزایش دهند. در همین راستا بازار متشکل ارزی به دنبال آن است که این تأثیرگذاری انحصاری بر نرخ را کاهش دهد و با ایجاد کنترل های لازم، دامنه نوسان ارزی را کنترل کند.
یکی از مزایای بازار متشکل این است که برخلاف روش های کنونی مداخله در بازار که به صورت غیرالکترونیکی و پیش پا افتاده انجام می شود، در بازار متشکل، بانک مرکزی به طور الکترونیکی امکان مداخله مستقیم و پیوسته را خواهد داشت. در نتیجه در مواقع ضروری جهت مداخله، منابع ارزی بانک مرکزی بیشترین اثرگذاری را با فوریت بالا در روند نرخ ارز خواهد داشت.
بازار متشکل به دنبال این است که وابستگی طولانی مدت نرخ گذاری در بازار ارز به مرجع هایی مانند امارات و دیگر نقاط ارزی خارج از کشور را تغییر دهد و یک مرجع و روش نرخ گذاری جدیدی ایجاد نماید که در داخل کشور مستقر است.
«معاملات حواله‌ای» عمق بازار متشکل ارزی را افزایش می‌دهد
اما یکی از مسائلی که بازار متشکل ارزی با آن مواجه خواهد بود، عمق کم بازار است که محدود به معاملات اسکناس شده است. در حالی که در این بازار، بانک مرکزی باید منابع کافی جهت مداخله در بازار را به منظور تأثیر گذاری بر نرخ داشته باشد. چراکه مداخله صرف با منابع اسکناس ممکن است تکافوی نیازهای بازار را نکند. همچنین برای اثرگذاری بر نرخ ارز باید اکثریت بازیگران بازار ارز حضور داشته باشند تا از شکل گیری نرخ های جداگانه جلوگیری شود.
ضروری است بانک مرکزی علاوه بر اسکناس، این بازار را به بازار حواله نیز وصل کند تا علاوه بر اثرگذاری بیشتر بر نرخ ارز، منابع حواله ای لازم جهت کنترل نرخ را نیز به عنوان ابزارهای مداخله‌ای اختیار نماید. در این صورت در عین افزایش حجم و عمق کاری بازار، گستره آن نیز افزایش خواهد یافت.
انتهای پیام/ تجارت و ارز
