به گزارش مسیر اقتصاد کشور ژاپن جزو کشورهای آسیایی است که هم اکنون با مشکل عمده جمعیتی مواجه است و پیش بینی می شود در اثر کاهش نرخ باروری، وضعیت جمعیت این کشور از نظر تعداد و ساخت سنی دچار مشکلات بیشتری شود. این مساله مورد توجه افراد و گروه های سیاسی مختلفی قرار گرفته است. آن چه همگان بر آن اتفاق نظر دارند بحران جمعیتی است که مشکلات متعدد سیاسی اقتصادی را به همراه خواهد داشت.
هزینه های تامین اجتماعی ژاپن رو به افزایش است. با توجه به روند فزاینده پیری جمعیت در این کشور، پیش بینی می شود هزینه های تامین اجتماعی که هم اکنون حدود ۱۱۵ هزار میلیارد ین است، هرسال حدود ۳ تا ۴ هزار میلیارد ین افزایش یابد و در سال ۲۰۲۵ به ۱۵۰ هزار میلیارد ین برسد؛ که معادل ۱۴۰۰ میلیارد دلار است.
در شرایط کنونی، هریک از شاغلان مبلغی در حدود ۵ میلیون ین به عنوان مالیات می پردازند تا به عنوان مستمری در اختیار یک زوج بازنشسته قرار گیرد. کاهش تعداد مردم در سن کار در ژاپن به این معناست که هرکدام از مالیات دهندگان باید در آینده مشارکت بیشتری در پرداخت هزینه های تامین اجتماعی داشته باشد. در نتیجه این افزایش، مالیات بر مصرف در این کشور باید افزایشی ۷۰ درصدی داشته باشد تا امکان تأمین مالی بازنشستگان فراهم گردد.
تامین حقوق مردم تا ۱۰۰سالگی، وعده‌ای دست‌نیافتی
مردم ژاپن در چند دهه آینده، فشارهای سنگینی را برای تامین هزینه های تامین اجتماعی متحمل خواهندشد.
دولت ژاپن همواره تبلیغ می کند که نظام تامین اجتماعی این کشور، حقوق بازنشستگی مردم را تا ۱۰۰ سالگی آن ها تامین خواهدنمود. در صورتی که شرایط جمعیتی و نظام تامین اجتماعی به همین شکل ادامه یابد، قطعا دولت در تحقق این وعده موفق نخواهدبود. حزب تحقق خوشبختی ژاپن در پی اجرای سیاستی است تا افراد بازنشسته بتوانند چند سال بیشتر در شغل خود فعالیت داشته باشند. این حزب در پی افزایش سن بازنشستگی است و قصد دارد بخشی از مالیات هایی را که برای تامین حقوق بازنشستگان از شاغلان دریافت می شود کاهش دهد.
فروپاشی پیوندهای خانوادگی در اثر اقدامات دولت
در همین حال حزب مذکور تلاش می کند تا مالیات بر وراثت، مالیات بر هدیه و پاداش و سهم اجباری املاک را لغو نماید و در عوض تلاش می کند تا با حمایت از خانواده های پرجمعیت که شامل چند نسل مختلف هستند، پیوند های خانوادگی را محکم تر نماید؛ چرا که وضعیت خدمات رفاهی کشور می تواند نهاد خانواده را متزلزل کند و خانواده های پرجمعیت و چند نسلی می توانند مقاومت بیشتری در این راستا از خود نشان دهند.
یکی از اقتصاددانان ژاپنی اخیرا در مصاحبه ای گفته است: اگر دولت بخواهد مسئولیت زندگی هر شخص را بر عهده بگیرد، مردم غیر مسئول افزایش خواهند یافت و این مساله موجب از بین رفتن روحیه تکریم و سپاسگزاری از پدربزرگ ها و مادربزرگ ها و عدم حمایت از آن ها در سنین پیری می شود و در نهایت به گسستن پیوند های اجتماعی خانواده منجر خواهدشد.
تامین رفاه افراد توسط دولت یا خانواده؟
پیتر اف. دراکر ، یکی از دانشمندان مشهور ژاپنی در دهه ۱۹۶۰ بیان کرده بود که ارائه خدمات رفاهی توسط دولت روشی شکست خورده است. وی پیش بینی کرده بود به ناچار نهادهای مردمی کارهای دولت را به عهده خواهند گرفت؛ کارهایی که زمانی توسط خانواده ها انجام می شده است. در قرن ۱۹ تامین خدمات رفاهی خانواده ها توسط خودشان انجام می شد. به نحوی که جوانان از مادربزرگ ها و پدربزرگ های بازنشسته خود مراقبت می نمودند و هزینه های زندگی آنان را نیز تامین می کردند.
در راستای بحران جمعیتی، آبه شینزو نخست وزیر ژاپن یک بخش از برنامه سه بخشی خود را که «راهبرد رشد برای جذب سرمایه گذاری» بود، به «تامین اجتماعی برای آرامش خاطر» تغییر داد. اجرایی شدن این سیاست می تواند کمکی برای کاهش تبعات بحران تامین اجتماعی باشد.
ژاپن مجبور است درب را به روی مهاجران بگشاید
ژاپن کشوری مهاجر گریز محسوب می شود و همواره از پذیرش مهاجران اجتناب کرده است. با این وجود به دلیل گسترش بحران جمعیت در دهه‌های اخیر، سیاست پذیرش مهاجران همواره در میان دولتمردان ژاپن مطرح بوده است. پذیرش مهاجران برای تامین نیازهای انسانی آینده ژاپن اجتناب ناپذیر است.
پیش بینی می شود که ژاپن در آینده ای نزدیک به ناچار سالانه ۵۰۰ هزار مهاجر را بپذیرد. تا پیش از افت نرخ باروری در ژاپن سالانه ۱.۵ میلیون نفر متولد می شدند؛ اما این میزان هم اکنون به ۱ میلیون نفر رسیده است. پذیرش ۵۰۰ هزار نفر مهاجر می تواند این شکاف را تا حدودی پر نماید.
گرچه بسیاری از مردم تمایلی به پذیرش مهاجران ندارند، اما این وظیفه ای بر عهده دولت است که باید آن را انجام دهد. با این حال لازم است مراحل دقیقی تدوین شود تا مهاجران پس از عبور از آن مراحل و تطبیق یافتن با فرهنگ جامعه ژاپن، به این کشور وارد شوند. جمعیت کشورهای پیشرفته در طول تاریخ همواره در حال افزایش بوده است. هم اکنون کشوری مثل ایالات متحده آمریکا با پذیرش مهاجران توانسته است با بحران جمعیتی مقابله نماید. لازم است ژاپن نیز مانند آمریکا این سیاست را اتخاد نماید.
منبع: سایت yon.ir/NtgWB ،liberty web
انتهای پیام/ اقتصاد بین‌الملل
