به گزارش مسیر اقتصاد بانک ها نهادهایی با قدرت خلق پول هستند که می توانند بدون نیاز به دریافت سپرده، تسهیلات پرداخت کنند. یکی از مباحث مهمی که در ارتباط با خلق پول بانک ها باید مورد بررسی قرار گیرد، دیدگاه اسلام درباره این پدیده است. در همین رابطه، کارشناسان و صاحب نظران اسلامی دیدگاه های مختلفی نسبت به مسئله خلق پول دارند.
حجت الاسلام سید عباس موسویان عضو شورای فقهی بانک مرکزی از صاحب نظرانی است که دیدگاه خود را نسبت به مسئله خلق پول بیان کرده است. حجت الاسلام موسویان معتقد است که خلق پول به ۲ شرط اشکال شرعی ندارد؛ شرط اول اینکه قابل مدیریت باشد و شرط دوم این که منافع خلق پول به جامعه برسد[۱].
ممکن است رباخوار هم برای جامعه منافعی داشته باشد
حجت الاسلام و المسلمین محمد مبشری عارف استاد کفایه الاصول و فقه الاقتصاد از دیگر کارشناسانی است که درباره خلق پول اظهار نظر کرده است.
حجت الاسلام مبشری عارف در نقد دیگاه حجت الاسلام موسویان در خصوص خلق پول گفته است: «برخی از بزرگان اقتصاد و از اعضای شورای فقهی بانک مرکزی در توجیه خلق پول، با اما و اگر صحبت کرده‌اند که مثلاً به دو شرط می‌گوییم خلق پول اشکال شرعی ندارد؛ اول اینکه خلق پول قابل مدیریت باشد و دوم این که منافع خلق پول به جامعه برسد. اگر این شروط را با قید «اگر» ذکر کنیم، خدای ناکرده میتوانیم بگوییم که در ربا هم همین‌گونه است.»
استاد کفایه الاصول و فقه الاقتصاد ادامه داد: «بسیاری از افراد ربا می‌دهند و ربا می‌گیرند و ممکن است یک رباخوار منافعی هم ایجاد کند و برای مثال، شخص رباخوار یک مسجد بسازد. بنابراین وقتی به فقه ورود پیدا میکنیم، اول باید ثابت کنیم که این پدیده که وقوع خارجی پیدا کرده است، شارع آن را امضا کرده یا خیر که بخواهیم با اما و اگر آن را حل کنیم؛ یا این که شارع مقدس از ابتدا با آن مقابله کرده است؟ این نکته بسیار مهمی است.»
خلق پول ملازم با ربا است
حجت الاسلام مبشری عارف گفت: «گاهی پولی را از شخصی قرض می‌گیریم و فردا به وی پس می‌دهیم و قرض محو می‌شود. اما گاهی پولی که از سوی بانک خلق شده را می‌گیریم و یک یا دو سال دیگر پس می‌دهیم. حتی برخی هم این پول را پس نمی‌دهند و بعداً از طریق پیگیری قوه قضائیه ممکن است با جریمه دیرکرد پس بدهند یا ندهند. بنابراین خلق پول تا این اندازه، قدرت خرید مردم را از یک طرف تنزل میدهد و از سوی دیگر، در مقابل آن خلق پول، کالای حقیقی خارجی تولید نشده و حجم نقدینگی بالا میرود و کالا کم می‌شود. لذا با ربا ملازم می‌شود.»
این کارشناس اقتصاد اسلامی با اشاره به دیدگاه مرحوم آیت الله بهجت در مورد خلق پول اظهار داشت: «به تعبیر حضرت آیت الله بهجت که خود بنده از طرف یکی از علما، از ایشان استفتای کتبی کردم، ایشان فرمودند که اعتبار مقوم مالیّت پول اعتباری است؛ یعنی اگر این پولی را که چاپ می‌شود، باعث کاهش قدرت خرید مردم شود، در مقابل آن ضامن هستیم.»[۲]
آیت الله مکارم شیرازی: خلق پول بانک ها مصداق اکل مال به باطل و حرام است
گفتنی است آیت الله مکارم شیرازی از مراجع معظم تقلید نیز چندی پیش در پاسخ به استفتای جمعی از اقتصاددانان حوزوی در مورد خلق پول بانک ها فرمودند: «این کار مصداق اکل مال به باطل است؛ زیرا سرمایه ای وجود ندارد که آن ها به وسیله آن معامله می کنند و از سوی دیگر باعث تورم و ضرر و زیان جامعه است و در مجموع، بی شباهت به یک نوع کلاهبرداری نمی باشد که آن هم حرام است و اگر روزی سپرده گذاران بخواهند سپرده خود را بگیرند، آن بانک مسلما ورشکست خواهد شد؛ چون چند برابر موجودی مصرف کرده است.»[۳]
پینوشت:
[۱] سایت پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، کد خبر: ۲۸۳۲۶۳
[۲] خبرگزاری ایکنا، کد خبر: ۳۷۹۵۲۶۰
[۳] مسیر اقتصاد، کد خبر: ۷۳۷۰۸
انتهای پیام/ نظام مالی
راه حل داستان خلق پول این است که راه خلق پول را غیرممکن کنیم. وگرنه با قانون و تبصره چیزی حل نمیشود.
پولطلا را نمیتوان توسط بشر خلق کرد. خدا پولطلا را خلق کرده است.
چه کسی مسئول است
چه باید کرد
در جامعه به ظاهر اسلامی ایران بانکها بلای جان مردم شده اند ومردم هرروز فقیر تر می شوند
مگر جز این است که این تورم لجام گسیخته نتیجه خلق پول بانکهاست
چرا به داد مردم نمی رسید
آیا فکر می کنید که بانکها و مافیای آنها شما را از عذاب آخرت نجات می دهند؟
مراجع تقلید یا اطلاعی از خلق پول و ماهیت فساد زای بانکها ندارند ویا میدانند و سکوت اختیار کرده اند ویا اینکه فریادشان به جایی نمی رسد؟
مشکل تورم در ایران از دو جا نشات می‌گیرد
۱ : حکومت انقلابی با مصادره اموال کارآفرینان انگیزه سرمایه گذاری و ایجاد اشتغال را از بین برده و از یک طرف درآمد خود را از مالیات سرمایه گذاران محروم کرده و از طرفی هزینه هایش به دلیل افزایش بیکاران و استخدام بیش از حد در شهرداری‌ها و ادارات دولتی و یا تحت پوشش قراردادن آنها در کمیته امداد و ایجاد نهادهای موازی و اضافی افزایش داده حالا اضافه کنید هزینه های سوریه عراق لبنان و یمن را و در ضمن به دلیل عدم سرمایه گذاری وتحریم فروش نفت از ۶ میلیون بشکه زمان انقلاب به یک میلیون بشکه رسانده که پولش را به دلیل تحریم برنمی‌گردد حالا چاره ای جز کسری بودجه و خلق روزانه ۶۰۰۰ میلیارد تومان باقی نمانده راه حل هم بسیار دردناک و نیاز به اراده ای جدی دارد
۱ : باز گردندان اموال مصادره شده به وراث مربوطه واعلام توبه از مصادره اموال و اعلام صلح و احترام کامل به حقوق مالکیت به همه کشورها و سرمایه گذاران بالاخص شرکت‌های معروف بین المللی و اعلام چند سال معافیت و سپس دریافت مالیات در قبال ارائه خدمات مناسب و ایجاد اشتغال
۲ : حذف نهادهای غیر ضروری و اضافی و گسیل کارکنان آنها جهت کار در کارخانجات و کاستن از هزینه ها
۳ : ایجاد رقابت آزاد سازی قیمت‌ها ی حاملهای انرژی و حذف یارانه های غیر ضروری مثل نان و خصوصی سازی همه نهادهایی حتی نهادهای سلامت و اسلحه سازی به غیر از کالاهای عمومی که امکان ارائه توسط بخش خصوصی نیست
۴ : حمایت از مسکینان و افراد ناتوان جسمی و روحی واقعا نیازمند از درآمد مالیات یا کمک‌های خیرین نه خلق پول و ایجاد تورم