مسیر اقتصاد/ کشورهای تولیدکننده عمده نفت جهان با سرمایه گذاری در صنایع پایین دستی نفت، در حال تبدیل شدن به تولیدکنندگان بزرگ فرآورده های نفتی هستند. در منطقه غرب آسیا، کشور عربستان با تولید بیش از ۱۰ میلیون بشکه نفت خام در روز، صاحب جایگاه نخست کشورهای تولید کننده نفت منطقه است. همچنین این کشور با صادرات روزانه بیش از ۷ میلیون بشکه نفت، رتبه نخست را بین کشورهای صادرکننده نفت جهان دارد.
با این وجود، کشور عربستان در سال های اخیر، با درپیش گرفتن راهبرد توسعه صنایع پایین دستی نفت خام، سرمایه گذاری های عمده ای در مناطق مختلف جهان کرده است.
تلاش عربستان برای توسعه صنایع پایین دستی نفت خام
کمتر از یک سال گذشته، کشور عربستان، سومین قرارداد خود را برای احداث پتروپالایشگاه در کشور چین امضا کرد. گفته میشود این مجموعه پتروپالایشگاه ها، جزئی از برنامه بلند مدت کشور عربستان برای مقابله با کاهش احتمالی تقاضای جهانی نفت خام است.
شرکت آرامکو عربستان در پتروپالایشگاه فوجان چین سهیم است و قصد دارد در آینده ای نزدیک یک پالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه ای با همکاری شرکت نورینکو چین احداث کند. همچنین این شرکت، در حال گفتگو با شرکت پتروچاینا، برای احداث یک پالایشگاه دیگر در استان یوننان چین است.
شرکت پترورابغ عربستان، با سرمایه‌گذاری مشترک بین شرکت آرامکو و شرکت سومیتومو ژاپن، پتروپالایشگاهی با تولید ۱۷ درصدی نفتا از هر بشکه نفت خام را در اختیار دارد. پنج ماه پیش نیز اعلام شد که شرکت آرامکو عربستان با سرمایه گذاری ۱۰ میلیارد دلاری، بزودی یک پتروپالایشگاه در آفریقای جنوبی احداث می کند.
بررسی روند احداث پتروپالایشگاه ها در کشور عربستان نشان دهنده عزم جدی این کشور برای نقش آفرینی در بازار فرآورده های نفتی جهان است.
به عنوان نمونه ای دیگر می توان از مجموعه پتروپالایشگاهی الجبیل عربستان نام برد که ظرفیت ۴۰۰ هزار بشكه ای در روز را دارد. این مجتمع در سال ۲۰۱۳ و با سرمایه گذاری بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار با هدف صادرات انواع محصولات پالایشی و پتروشیمی از نفت سنگین عربستان راه اندازی شد. ۶۰ درصد از محصولات صادراتی این مجموعه به شرق آسیا و ۴۰ درصد به اروپا اختصاص یافته است.
علاوه بر این، شرکت آرامکو و شرکت سابک یک سرمایه‌گذاری مشترک برای توسعه یک مجتمع پیشرفته پتروپالایشگاهی در شهر ینبع عربستان تشکیل داده اند که طبق برنامه ریزی ها، انتظار می رود ساخت آن تا سال ۲۰۲۵ تکمیل شود. قرار است این پتروپالایشگاه سالیانه ۲۰ میلیون تن نفت خام سبک را به ۹ میلیون تن مواد پتروشیمیایی تبدیل کند.
چرا عربستان به دنبال توسعه صنایع پایین دستی نفت است؟
سوال اصلی این است؛ چرا کشوری مثل عربستان که بدون هیچ مانعی در حال فروش نفت خام است، در صنایع پایین دستی نفت خام سرمایه گذاری می کند؟
چند سالی است که کشورها با شعار کاهش آلودگی های زیست محیطی به سوی استفاده از انرژی های تجدیدپذیر رفته اند. به کارگیری فناوری های جدید برای استفاده از سوخت های غیرفسیلی در بخش حمل و نقل که اصلی ترین مصرف کننده فرآورده های سوختی نفت است، خبر از تغییرات عمده ای در تقاضای نفت خام در آینده می دهد.
در مجموع با نگاهی به پیش بینی های موجود در حوزه تقاضای نفت خام، می توان دریافت که آهنگ رشد مصرف این ماده تا سال ۲۰۴۰ ممکن است با کاهش مواجه شود.
مزیت سرمایه گذاری در صنایع پایین دستی نفت خام
در چنین شرایطی بهترین تصمیم، توسعه ظرفیت های پتروپالایشگاهی است. در واقع به دلیل اینکه اقتصاد یک مجتمع پالایشگاهی مجزا، در تولید سوخت خلاصه میشود، در شرایط متفاوت چند سال آینده، سودآوری این بخش، بطور قابل توجهی کاهش می یابد. در مقابل اما، در مجتمع های پتروپالایشگاهی هدف تنها تولید سوخت نیست، بلكه در كنار چنین محصولاتی فراورده های ویژه و خوراك های مورد نیاز مجتمع های پلیمری و پتروشیمیایی نیز تولید و عرضه می شود.
بررسی ها نشان می دهد اگر فروش نفت خام ایران در حال حاضر با موانعی مانند تحریم و مشکل تبادلات مالی روبروست، در آینده ای نه چندان دور با مشکل بزرگی به نام عدم تقاضای جهانی روبرو خواهد شد. لذا با توجه به بررسی های صورت گرفته سرمایه گذاری در صنایع پایین دستی نفت خام، امری ضروری است.
در این راستا، طرح «حمایت از توسعه صنایع پایین دستی نفت خام و میعانات گازی با استفاده از سرمایه گذاری مردمی» یکی از طرح های موثر برای افزایش سهم کشور در بازار فرآورده های نفتی و مقابله با تحریم های نفتی است که همچنان در نوبت بررسی صحن علنی مجلس است.
انتهای پیام/ نفت و انرژی
