به گزارش مسیر اقتصاد در کشورهای توسعه یافته، قوانین حاکم بر نظام اقتصادی به گونه ای است که فعالیت‌های سوداگرانه و غیرمولد جذابیت و توجیه اقتصادی کمتری برای افراد دارد و بیشتر سرمایه ها به سمت تولید و فعالیت های مولد هدایت می شود.
اما در ایران فعالیت های غیرمولدی همچون سوداگری در بازار ارز و سکه و مسکن نسبت به فعالیت های مولد و تولیدی بازدهی بیشتری دارند و سیل نقدینگی به این بازارها هجوم می آورد. در واقع مشکل جدی التهابات اخیر در اقتصاد کشور آن است که تعداد زیادی از سوداگران به صورت روزانه در حجم و تعداد بالا معاملاتی به منظور خرید و فروش سکه، ارز، مسکن و خودرو انجام می‌دهند.
اين فعاليت های سوداگرانه و غيرمولد علاوه بر ايجاد نوسانات قيمتی، به علت غير شفاف بودن از پرداخت هرگونه ماليات و حقوق عمومی نيز فرار می كنند.
رصد تراکنش های بانکی میانبری در مبارزه با فرار مالیاتی
بهترین ابزار جهت هدایت نقدینگی استفاده از مالیات های تنظیمی است. اما اجرای چنین مالیات هایی نیازمند زیرساخت هایی است و معمولا ایجاد چنین زیرساخت هایی سخت و زمان بر است. بررسی های کارشناسان و تجربه کشورهای مختلف نشان می دهد که بهترین راه حل برای کشف فعالیت های سوداگرانه و مبارزه با فرار مالیاتی، رصد جریان پول در کشور است.
گلوگاهی که می توان از اینچنین فعالیت های مخربی با استفاده از ابزارهای اقتصادی جلوگیری کرد، نظارت بر تبادلات مالی و انتقال پول است که بخش عمده آن در واقع همان رصد تراکنش های بانکی است. در این حالت کلیه تراکنش هایی که از سقف مجاز تعیین شده ای که فاصله معنی داری از تبادلات مالی روزمره افراد داشته باشد، پیگیری می شوند و علت و منبع پول باید توسط واریز کننده و دریافت کننده اعلام گردد.
باید در نظر داشت که در صورت وجود اراده در متوليان امر، بدون ايجاد محدوديت برای بيش از ۹۵ درصد مردم و یا یا حتی نظارت بر حساب های بانکی آن ها می توان از اين فعاليت های مخرب جلوگیری کرد.
همچنین مزیت اصلی رصد جریان پول و حساب های بانکی این است که این روش نیازمند قانون جدید نبوده و از طریق آئین نامه های بانک مرکزی قابل اجراست. همچنین به دلیل این که همه تراکنش های بانکی در بستر IT انجام می شود رصد جریان پول با سرعت و با استفاده از سیستم های کامپیوتری امکان پذیر است.
کشورهای توسعه یافته پیشرو در رصد تراکنش ها
بررسي تجربيات كشورهای مختلف نشان مي دهد كه رصد تراکنش های بانکی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان مانند آمریکا، فرانسه، اسپانیا و … انجام می شود.
برای مثال در آمریکا رصد تراکنش ها و حساب های بانکی به شیوه زیر اجرا می شود.
- محدودیت واریز پول نقد یا چک بیشتر از ۱۰ هزار دلار به حساب: اگر فرد یک سپرده به مبلغ ۱۰ هزار دلار یا بیشتر انجام دهد، بانک باید این سپرده گذاری را به سازمان مالیاتی گزارش دهد. همچنین اگر فرد در کمتر از ۲۴ ساعت، دو حساب سپرده به ارزش ۱۰ هزار دلار یا بیشتر ایجاد کند، بانک موظف است که به سازمان مالیاتی گزارش دهد.
- انتقال های متعدد بیشتر از ۱۰ هزار دلار: سقف ۱۰ هزار دلار صرفا به سپرده هایی که خود شخص انجام می دهد اعمال نمی شود، بلکه اگر شریک فرد یا شخص دیگری در حساب وی سپرده گذاری کند یا بیش از یکبار ۱۰ هزار دلار و بیشتر در کمتر از یکسال به حساب فرد منتقل کند، بانک موظف به اعلام این تراکنش به سازمان مالیاتی است.
- تراکنش های مشکوک: حتی اگر سپرده فرد از ۱۰ هزار دلار هم بیشتر نباشد، بانک ها موظف هستند که فعالیت های مشکوک مانند تراکنش های بزرگ یا تراکنش های کوچک پی در پی را به سازمان مالیاتی اطلاع رسانی کنند.
- بازرسی های سازمان مالیاتی: ممیزی های سازمان مالیاتی هرگونه اطلاعاتی از بانک درخواست کنند، بانک موظف است که این اطلاعات را در اختیار آن ها قرار دهد. در این مورد جزئیات همه تراکنش های فرد به سازمان مالیاتی ارسال می شود. این سازمان از لحاظ فنی می تواند اطلاعات تراکنش های هر فرد در هر زمانی را از بانک ها در خواست کند.[۱]
وضعيت نابسامان بازار خودرو، مسكن، سكه و ارز اين ضرورت را روز به روز روشن تر كرده است؛ تصميم گيران اقتصادی كشور نيز بايد با درس گرفتن از تجربيات كشورهای توسعه يافته و رويكرد های علمی، پيشگيری از فعاليت های غيرمولد با كاهش تبادلات مالی خارج از نظام بانكی و نظارت مستمر بر تراكنش های مالی به فعاليت های مخرب اقتصاد كشور پايان دهند.
جداسازی حساب های شخصی و تجاری پیش نیاز رصد حساب های بانکی
در کشور ما حساب های شخصی و تجاری از یکدیگر تفکیک نشده است. برای مثال رئیس شرکت با حساب شخصی خود یا اطرافیان بسیاری از مبادلات مالی را انجام می دهد و این مبادلات در اظهارنامه های مالیاتی گزارش نمی شوند یا برخی از افراد با استفاده از حساب شخصی به فعالیت های تجاری می پردازند.
حساب های بانکی باید به دو دسته حساب های شخصی و تجاری تقسیم شوند. حساب های شخصی برای درآمد و مخارج متعارف در طول سال و حساب های تجاری برای انجام تراکنش های مربوط به فعالیت های تجاری اعم از افراد حقیقی و حقوقی، استفاده می شود.
همان گونه که بیان شد حساب شخصی، فقط برای استفاده های متعارف یک شخص است. همچنین همه حساب های هر کد ملی به یکدیگر متصل می شود و تراکنشهای بالاتر از سقف مجاز تعیین شده، محدود می شود و فرد باید علت این تراکنش و مبدا این پول را اعلام کند.
در مقابل حساب های تجاری هیچ گونه محدودیت سقف تراکنش ندارد؛ اما کلیه این تراکنش ها باید از طریق اظهارنامه مالیاتی شفاف شود.
آثار مثبت رصد تراکنش ها در نظام مالیاتی
یکی از مهم ترین آثار مثبت این طرح کمک به نظام مالیاتی در اعمال سیاست های مالیاتی است. اولین اثر مثبت این طرح این است که می توان کلیه فعالیت های اقتصادی افراد را برای اخذ مالیات شناسایی کرد و امکان مبارزه با بخش بزرگی از فرار مالیاتی به وجود می آید.
دومین اثر مثبت این است که با توجه به هدف این طرح، قواعد حاکم به گونه ای است که باعث می شود رفتار بسیاری از سوداگران و سفته بازان تغییر کند و به سمت فعالیت های مولد اقتصادی هدایت شوند. سهولت استفاده از مالیات های تنظیمی جهت هدایت نقدینگی مانند مالیات بر عایدی سرمایه بدون نیاز به زیر ساخت های دیگر، یکی از مزیت های مهم این طرح است.
سومین اثر مثبت این طرح نیز صحت سنجی اظهارنامه های اعلامی از سوی مودیان و کاهش فسادهای مرتبط به ممیزی ها است.
پینوشت:
انتهای پیام/ دولت و حاکمیت
اخه این یعنی چی شاید شما خونه داری و ماشین خرید و هزار تا گوشی و خونه و وسال میخری و عوض میکنی و از هزار جا درامد داری و لی من خانوادم هیچ جایی شغل نداریم هیچ دارمدی نداریم و میریم کارگری میکنیم خونه این و این یه پولی جمع میکنیم برای ایندمون شما میای تراکنش را مبنا قرار میدی درحالی که من نه لباس نه خونه نه مشاین نه هیچی یه گوشی لمسی هم نخریدم و کل پولی که ما خانوادمون جمع کردیم حتی نمیتونیم یه خونه بخریم شده ۱۰۰ میلیون رو شما بیای جلوش بگیری و نزاری برداریم این مسخره بازی ها چی هست چرا نمیتونی پول شویی را از ماشین های لوس خریدن و نیمدونم خونه های ۵۰۰ میلیون به بالا خریدن نمیگیری اینارو از خانواده هایی که توش همه شاغلن و هزاران هزار جا درامد دارن رو نمیگیری ولی مارو که هیچ منبع درامد ندرایم تنها دارمد ما این سود ۱۵ درصد هست که یک تومن هم ماهی نمیشه برای شش نفر اعضای خاناوده که بدون خونه مسکن و ماشین زندگی میکنیم بدون هیچ موبایلی بدون اینکه مثل شما لباس و وسیایل زندگی بخریم .........بابا این هارو ملاک قرار بده کی اینارو تصویب میکنه برای چی؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟بابا چرا یان همه میخورید و اینارو نمیگین ............
جناب تا اونجایی که من از متن بالا فهمیدم این مواردی که شما گفتی اصلا مصداق این طرحه نیست ، اینا فقط برای اونایی هست که خیلی پولدارن و مالیات نمیدن
اصلا ما ها چیزی نداریم که بخوان مالیاتش بگیرن...
اگر شما جلوی خرید و فروش های ماشین های رو میگرفتی سال پبش همه خونه ماشین گرفتن و همه دارن و همه اینا افزایش حققو شده همه شما خونه دراین همه گوشی هایی میخرین که همش رو بزاری روی هم حتی پول بانک کل اعضای خانواده من نیست شما اما هر سال هر اپلی عوض میکنی ولی من حتی گوشی ندرام ملشین ندارم زندگی ندارم زن ندارم ازدواج نکرم خاناودم خونه ندارن ماشین نداریم هیچی زمین ندرایم شش نفر یک نفرمون اشغال ندرایم تو این مملکت همش میرم کارگری میکنی ساختمان این اون نوکری میکنیم پول که درمیاریم بخدا نمیخوریم جمع کنیم بلکه خونه بخریم که هنوز نشده چه میدونستم میاین میبدین و میگین این تراکنش میبنیدم و حساب های اینفدری مالیایات میگرین ولگرنه ما هم میخوردیم و می پوشیدیم بابا دنیا دنیا نکنید که شما اول زیرساختو زمینه ها رو مثل دنیا درست کن بعد بیا بقیه چیزارو هم مثل دنیا بکن تو الان مسئول چنیدن ساله شاغلی و زن و نزدگی درای و زندگی میکنی ااما مال کل خانواده مه بالای ۳۰ سال زندگی ندرایم زندگی نکردیم هیچی کار ندرایم و همه بیکرایم وهمه پلو کلمون جمع درایم میکنیم تو بانک که خونه بخریم یعنی چی میگیری اینارو از ما؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ بابا خودت برو کنار من بیارم سرکار منم یه خونه ماشین بخرم منم ازداوج کنم و همه ما بعد مام نه پول داریم بانک نه میزاریم مثل شما هر سال عوض میکینم
ماهایی که ماشین نداریم ۳۲ سال هم هست نه سوخت مصرفت نه یارانه سوخت میگریم این حق و حقوق ما کجا می رود؟؟ پس چرا اینارو نمیبنید چرا همش چیزهای ساده و اسون رو جلوش میگیرید چرا به چه حقی چه شهروندی کدام مردم به شما اچازه دادن به زندگی اونا وارد بشیود و دخالت کنید اخه ما کی اجازه دادین شما برای ما قوانین از خودتون تنظیم کنید اول یک قانون را عمومی کنید بعد ببینید کی موافق کی نه بعد...........