مسیر اقتصاد/ ابتدای هفته جاری دومین کنفرانس جامع پروژه «جاده ابریشم جدید» در کشور چین برگزار شد. در این نشست نمایندگانی از بیش از ۱۱۰ کشور جهان حضور داشتند تا ضمن انعقاد قراردادهای مهمی در حاشیه نشست، اهتمام خود را به حضور گسترده تر در این پروژه به مقامات چینی نشان دهند.
در این نشست سه روزه بیش از ۶۴ میلیارد دلار قرارداد اقتصادی جدید بین کشورهای حاضر منعقد شد و افرادی همچون رئیس جمهور روسیه و نخست وزیر ایتالیا مهم ترین چهره های حاضر در آن بودند.
ابعاد گسترده پروژه جاده ابریشم چین
چین از سال ۲۰۱۳ میلادی و همزمان با روی کار آمدن شی جین پینگ به عنوان رئیس جمهور این کشور، ایده جاده ابریشم جدید را مطرح نمود و از همه کشورهای جهان، خصوصا کشورهای آسیایی، آفریقایی و اروپایی برای همکاری در این پروژه دعوت کرد.
اجرای پروژه های زیرساختی گسترده در کشورهای همکار به منظور توسعه تجارت دوجانبه و همچنین تسهیل روابط تجاری بین چین و کشورهای در مسیر این جاده مهم ترین هدف ایده جاده ابریشم جدید چین عنوان شده است.
همچنین تا به حال بیش از ۱۲۶ کشور جهان در این پروژه با چین همکاری نموده اند و نزدیک به ۳ هزار پروژه زیرساختی، صنعتی و تولیدی در این کشورها در قالب جاده ابریشم جدید به تصویب رسیده که برآورد مالی آن ها بیش از هزار میلیارد دلار است.
جاده ابریشم جدید طرح چین برای مقابله با نظم آمریکایی
دولت چین و به طور خاص رئیس جمهور این کشور شی جین پینگ، اهمیت ویژه ای برای اجرایی نمودن طرح جاده ابریشم جدید و فراهم کردن شرایط همکاری در این پروژه برای کشورها قائل است.
بسیاری از تحلیلگران عرصه بین الملل معتقدند هدف اصلی چین از اجرایی نمودن این طرح، به چالش کشیدن قدرت بلامنازع آمریکا در نظم فعلی جهانی است که توانسته است بسیاری از کشورها را تحت منافع خود مدیریت نماید. از این منظر همکاری با چین در قالب جاده ابریشم جدید می تواند یک فرصت ویژه برای ایران در زمینه محدود نمودن قدرت اثرگذاری آمریکا در منطقه باشد.
حضور بیش از ۱۱۰ کشور جهان در دومین اجلاس جهانی این طرح و مشارکت بیش از ۱۲۶ کشور جهان در پروژه های آن، با وجود تهدید و هشدارهای آمریکا به عدم مشارکت، نشان از موفقیت نسبی چین در به چالش کشیدن آمریکا دارد.
دیپلماسی فعال اقتصادی لازمه بهره برداری از فرصت «جاده ابریشم جدید»
ایران از جمله کشورهایی بود که در اوایل شروع به کار جاده ابریشم جدید با این پروژه اعلام همکاری نمود و به طور رسمی به آن پیوست. اما در ادامه با وجود ظرفیت های ترانزیتی قابل توجه ایران و اهمیت جایگاه این کشور برای چین در زمینه دسترسی به غرب آسیا و شرق اروپا، ایران نتوانست در مقایسه با دیگر کشورهای همسایه و منطقه همچون پاکستان، امارات، ترکیه و کشورهای آسیای مرکزی، از ظرفیت های همکاری با چین در این پروژه بهره مند گردد.
جاده ابریشم چین یک فرصت مناسب برای ایران است تا در قالب آن به طور گسترده ای با طرف چینی همکاری نماید و در قالب سرمایه گذاری مشترک، ضمن توسعه زیرساخت های ریلی و جاده ای، توسعه میادین نفتی و گازی و اجرای پروژه های تولیدی، شرایط را برای انتقال دانش فنی شرکت های چینی به شرکت های ایرانی فراهم نماید؛ اما لازمه دستیابی به این هدف فعال شدن دستگاه دیپلماسی کشور به منظور بهره برداری از این فرصت ویژه است.
منفعت «جاده ابریشم جدید» بیشتر است یا تعامل بی نتیجه با غرب؟
هرچند ایران نیز به مانند دیگر کشورهای همکار با چین در پروژه جاده ابریشم جدید، نمایندگانی را برای شرکت در دومین نشست جامع این پروژه ارسال کرده بود، اما عدم شرکت رئیس جمهور و یا وزرای اقتصاد یا خارجه ایران در این نشست، نشان از عدم اهتمام ایران به همکاری با چین در این پروژه دارد.
نکته قابل توجه اینکه در جریان برگزاری دومین نشست جامع کشورهای جاده ابریشم، محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، به عنوان رهبر دستگاه دیپلماسی کشور، به جای چین به آمریکا سفر کرده بود و ضمن حضور در جلسات اندیشکده های آمریکایی با رسانه های این کشور به مصاحبه می پرداخت. این درحالیست که در طول یکسال اخیر مسلم شده است که از مذاکره و نزدیکی با آمریکا چیزی جز خسران و اتلاف وقت نصیب ایران نمی شود.
بنابراین از نگاه دیپلماسی بین الملل سفر وزیر خارجه ایران به آمریکا با وجود ظرفیت های بی شمار حضور ایشان در چین، به معنی فرصت سوزی است و قابل توجیه نیست. از دستگاه دیپلماسی کشور انتظار می رود به جای انتظار برای به نتیجه رسیدن اینستکس اروپایی و یا سر کار آمدن یک دولت دموکرات در آمریکا، نگاه خود را از غرب به سمت شرق تغییر دهد و با رویکردی فعالانه فرصت های همکاری با کشورهایی همچون چین و روسیه را دریابد.
انتهای پیام/ تجارت و ارز
