به گزارش مسیر اقتصاد از زمان وقوع بحران مالی جهانی، تعدادی از ترتیبات پولی تحت عنوان پیمان های پولی میان بانک های مرکزی کشورها منعقد شده است. بدین ترتیب بسیاری از سازوکارهای کوتاه مدت جهت مقابله با بحران مالی و اصلاح نظام مالی به ترتیبات دائمی تبدیل شده اند. این سازوکارهای دائمی شده، به دنبال تمرکززدایی از دلار آمریکا و افزایش اهمیت و نقش سایر ارزها هستند.
کشورهای غربی با پیمان پولی به دنبال حفظ سلطه دلار هستند
پیمان های پولی، میان دو دسته از کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه منعقد شده است. هدف پیمان های پولی منعقد شده میان کشورهای غربی و توسعه یافته، اصلاح ساختار نظام مالی بین المللی نبوده است و بالعکس به دنبال محافظت از سیستم مالی بین المللی تحت سلطه آمریکا و سلطه دلار هستند.
به عنوان مثال توافق جامع پیمان پولی میان شش اقتصاد پیشرفته و توسعه یافته که از زمان بحران مالی جهانی آغاز شد، ثابت نموده که به دنبال ایجاد مقاومت در برابر اصلاح نظام مالی بین المللی است.
کشورهای در حال توسعه به دنبال دلارزدایی از طریق پیمان پولی
در همین حال کشورهای در حال توسعه نیز طرح های خود برای اصلاح نظام مالی بین المللی را در قالب پیمان های پولی مختص خود به اجرا گذاشته اند. نمونه پیمان های پولی میان بانک های مرکزی کشورهای در حال توسعه را می توان در بیش از ۳۵ پیمان پولی منعقد شده میان چین و کشورهای طرف تجاری خود مثال زد.
برخلاف کشورهای توسعه یافته غربی که هدفشان از پیمان پولی حفظ سلطه دلار و ساختار کنونی نظام مالی است، هدف چین از انعقاد پیمان های پولی دلار زدایی از نظام مالی و بین المللی کردن یوآن خود است. باوجود به تأخیر انداخته شدن سرعت اصلاحات در نظام مالی بین المللی، پیمان های پولی میان بانک های مرکزی در حال افزایش است. در دهه گذشته بسیاری از پیمان های پولی میان بانک های مرکزی اجرائی شده است.
ترتیبات پولی دلار محور تجربه ناموفق کشورها برای اصلاح نظام مالی
برخی از مدل های ترتیبات پولی که حتی میان کشورهای در حال توسعه نیز منعقد شده، مبتنی بر ارز دلار است. در برخی از مدل ها نیز دلار با سایر ارزها به عنوان ارزهای مبنای ترتیبات پولی قرار گرفته اند. اما تجربیات نشان داده است که این نوع از ترتیبات پولی که دلار یکی از ارزهای محوری آن است، نمی تواند کمکی به اصلاح نظام مالی بین المللی کند.
چراکه در ترتیبات پولی دلارمحور، از آنجایی که دلار به عنوان ارز اصلی است، لذا مطابق با نیازهای اقتصادی و منافع ملی آمریکا نوسان می کند که بحران ها و شوک های مداوم را به دنبال دارد. از طرفی سیاست های پولی آمریکا بر دلار مؤثر است و این خود بی ثباتی در بازارهای مالی و تحرک نقدینگی را به همراه دارد.
شکل دهی سازوکار معاملاتی غیردلاری، مأموریت جدید پیمان پولی
به عنوان مثال یکی از مدل های مورد استفاده کشورهای جنوب شرق آسیا در طرح چیانگ مای جهت انعقاد پیمان پولی میان خود، پیمان مبتنی بر دلار بوده است. البته بعدها بسیاری از اعضای طرح چیانگ مای، از قبیل، مالزی، تایلند و اندونزی به دنبال دلارزدایی از پیمان های پولی خود رفته اند و پیمان و سازوکارهای مبادلاتی را مبتنی بر ارزهای ملی خود کرده اند.
این سیر تحول پیمان های پولی نشان می دهد که هدف اصلی کشورهای در حال توسعه، اصلاح نظام مالی بین المللی و کاهش وابستگی به دلار است. این پیمان های پولی که در ابتدا با هدف تأمین نقدینگی و محافظت از اقتصادها و بازارهای مالی در مقابل بحران ها توسعه یافته اند، در سال های اخیر مأموریت های مهم دیگری از قبیل طراحی یک سازوکار معاملاتی مبتنی بر ارزهای ملی و بدون استفاده از دلار را نیز دنبال می کنند.
منبع: وورد ساینتیفیک yon.ir/XtZ79
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
