مسیر اقتصاد/ با توجه به عزم بانک مرکزی مبنی بر ادغام ۵ بانک خصوصی نظامی قوامین، کوثر، مهر اقتصاد، انصار و حکمت ایرانیان در بانک سپه، پیشنهاداتی از سوی بسیاری از کارشناسان و کانون های فکری و تصمیم سازی مبنی بر شکل گیری بزرگترین بانک قرض الحسنه دولتی مطرح شده است.
مسئله اساسی در این تصمیم سیاستی، این است که اگر بانک سپه به یک بانک قرض الحسنه تبدیل شود، عده ای از این تصمیم متضرر خواهند شد و عده ای از این تصمیم منفعت حاصل می کنند.
تشکیل «بانک قرض الحسنه سپه» به نفع مردم، تولید و نظام بانکی
کسانی که از این تصمیم نفع خواهند برد، حداقل به چهار دسته تقسیم می شوند:
یک) عده کثیری از مردم عادی که برای امور زندگی خود به مشکل و مسئله ای برخورده اند و یا اینکه کارهای خانگی و کارآفرینی های کوچکی دارند که نیازمند تامین مالی و سرمایه است؛ اما به دلیل تسهیلات با نرخ سود بالا، با مشکل مواجه هستند. برای این قشر، با ایجاد بانک قرض الحسنه سپه و حجم منابعی که برای این بانک وجود دارد، این خلا و نیازمندی تا حد زیادی می تواند مرتفع شود.
دو) بانک سپه با حذف سود سپرده، عمده ترین هزینه تکلیفی که بر دوش این بانک وجود دارد را حذف می کند. در واقع آنچه که برای بانک مهم است، تفاوت بین نرخ سود سپرده پرداختی و نرخ سود تسهیلات دریافتی است که در اصطلاح پولی و بانکی به نرخ اسپرد (spread) معروف است. لذا با کاهش هر دوی این نرخ ها (کاهش نرخ سپرده به صفر و نرخ کارمزد بانکی به ۲ الی ۴ درصد) همان درآمد از ناحیه تفاوت پرداخت سود سپرده و دریافت سود تسهیلات نصیب بانک خواهد شد. لذا بانک از این تصمیم متضرر نخواهد شد.
سه) با کاهش نرخ سود سپرده، تا میزان بسیار زیادی از رشد نقدینگی جلوگیری خواهد شد. زیرا یکی از متغیرهایی که در کشور منجر به رشد نقدینگی در سالیان اخیر شده، نرخ بالای بهره بانکی بوده است که با حذف این سود، تا حد زیادی این رشد فزاینده کاهش پیدا خواهد کرد و از طرفی از آنجا که شبکه بانکی همانند یک دومینو عمل می کند، با کاهش این نرخ، بقیه بانک ها نیز به سمت کاهش سود حرکت خواهند کرد. امتیاز ویژه بانک قرض الحسنه سپه این خواهد بود که حجم بالایی از سپرده های نهادهای نظامی در این بانک بوده و از لحاظ منابع سپرده ای مشکلی نخواهد داشت و با حذف نرخ سود سپرده، همچنان با حجم بالایی از سپرده ها می تواند شروع به تسهیلات دهی کند.
چهار) بخش تولید نیز یکی از بخش هایی است که از این اقدام منفعت بالایی کسب می کند. عمده مسئله‌ای که باعث شده است نقدینگی موجود وارد بخش تولید نشود، نرخ بالای بهره بانکی است که اگر این نرخ حذف شود و در کنار آن سیاست های مکملی همچون شفافیت تراکنش های بانکی، مالیات بر عایدی سرمایه و … اجرا شود، بخش زیادی از حجم نقدینگی وارد بخش تولید خواهد شد.
آیا منافع شخصی مانع از شکل گیری بانک قرض الحسنه سپه خواهد شد؟
سوالی که وجود دارد این است که با توجه به مزیت هایی که این حذف سود سپرده و کاهش نرخ تسهیلات برای همه مردم، بانک سپه، شبکه بانکی و بخش تولید دارد، آیا بانک جدید به بانک قرض الحسنه سپه تبدیل می شود؟ این فرصت بزرگی است که بانک مرکزی می تواند از آن استفاده کند و کلید تحول واقعی در نظام بانکی را بزند.
با این وجود، منافع شخصی و گروهی عامل اصلی و مهمترین مانع برای تغییر نقش این بانک می تواند باشد. زمانیکه بانک سپه به یک بانک قرض الحسنه تبدیل شود، درست است که منافع زیادی به دیگران می رساند، اما به دلیل اینکه اکثر تسهیلات باید به خود سپرده گذاران خرد و یا کسانی که می خواهند تسهیلات با مبالغ کم بگیرند تعلق بگیرد، لذا منافع گروه های خاص تحت الشعاع قرار می گیرد. در نتیجه این عده، عمده ترین مخالفان این طرح بزرگ هستند.
انتهای پیام/ نظام مالی
