مسیر اقتصاد/ در هفته اخیر و همزمان با حمله تروریستی در ایران، یک حمله تروریستی در کشور هند رخ داد که به مرگ بیش از ۴۰ نفر از افراد نظامی در این کشور منجر شد و گروه تروریستی «جیش محمد»، که پایگاه آن در پاکستان است، مسئولیت این حمله را به عهده گرفت.
افزایش تعرفه واردات پایه محصولات پاکستانی به ۲۰۰ درصد
در ادامه دولت هند به سرعت به این اقدام گروه تروریستی واکنش نشان داد و ضمن محکوم کردن دولت پاکستان، این کشور را از گروه کشورهای «غیر متخاصم» با هند خارج کرد.
خارج کردن پاکستان از گروه کشورهای غیر متخاصم با هند، در عمل به معنی افزایش ۲۰۰ درصدی تعرفه واردات محصولات پاکستانی به کشور هند است؛ چراکه در حال حاضر کشور هند تعرفه واردات پایه واردات محصولات از کشورهای متخاصم را ۲۰۰ درصد در نظر گرفته است.
در حال حاضر سالانه بیش از ۲.۶ میلیارد دلار از محصولات کشور پاکستان به بازار هند صادر می شود که محصولاتی همچون میوه، نمک، سوخت و کود را شامل می شود. با افزایش میزان تعرفه واردات، صادرات این محصولات با مشکل مواجه خواهد شد.[۱]
دسته بندی شرکای تجاری متناسب با معیارهای سیاسی
بر اساس عرف عرصه تجارت جهانی، همه کشورهای جهان اقدام به دسته بندی شرکای تجاری خود می نمایند و متناسب با این دسته بندی، قوانین تجاری خود را در تجارت با دیگر کشورها تنظیم می کنند.
دسته بندی کشورها اصولا با معیارهای مختلفی از جمله «روابط سیاسی» صورت می گیرد و در واقع این دسته بندی ابزاری برای اثرگذاری معیارهای سیاسی و اقتصادی مد نظر کشورها، در روابط تجاری خارجی است.
دولت ها تعرفه واردات از «کشورهای متخاصم» را افزایش می‌دهند
به طور کلی دسته بندی های متعددی از سوی کشورهای جهان درخصوص تنظیم روابط تجاری خارجی مورد استفاده قرار می گیرد. اما به طور معمول هریک از کشورهای جهان، ۳ دسته کلی را برای شرکای تجاری خود در نظر می گیرند که به ترتیب اولویت عبارتند از: «کشورهای دارای توافق تجاری دوجانبه یا چندجانبه»، «کشورهای معمولی» و «کشورهای متخاصم»؛
دسته اول شامل کشورهایی است که در اولویت روابط تجاری قرار دارند و در عین حال دو طرف موفق شده اند به یک توافق تجاری دوجانبه درخصوص تعیین ضوابط تجاری دست یابند. دیگر کشورهای جهان نیز به شرط عدم خصومت و برقراری روابط تجاری معمولی، در دسته دوم قرار می گیرند. اما در صورت وجود خصومت بین کشورها، آن ها در دسته کشورهای متخاصم قرار می گیرند.
«افزایش تعرفه واردات کالا»، «وضع محدودیت های تجاری بیشتر»، «الزام به دریافت مجوزهای بیشتر» و «وضع ممنوعیت های تجاری» از جمله سیاست هایی است که کشورهای جهان برای گروه کشورهای متخاصم در نظر می گیرند.
امنیت ملی مهم تر از قوانین سازمان تجارت جهانی
قرار دادن دیگر کشورها در دسته کشورهای متخاصم عمدتا با دلایل مرتبط با امنیت ملی صورت می گیرد و در این گونه موارد حتی سازمان تجارت جهانی نیز نمی تواند از آن جلوگیری نماید؛ چراکه این اصل در بین تمامی کشورهای جهان مورد پذیرش قرار گرفته است که تضمین امنیت ملی، در مقایسه با رعایت قوانین سازمان تجارت جهانی در اولویت قرار دارد.
به طور خاص در زمینه وضع محدودیت های تجاری علیه روسیه از سوی آمریکا و کشورهای اروپایی و همچنین تحریم قطر از سوی کشورهای عربی، در عمل همین روال در دستور کار قرار گرفته است.
ضرورت دسته بندی شرکای تجاری ایران متناسب با معیارهای سیاسی
با این وجود تا به حال دستگاه تجارت خارجی ایران در زمینه دسته بندی شرکای تجاری خارجی متناسب با معیارهای سیاسی، اقدام قابل توجهی صورت نداده است. در حال حاضر تنها مسئله ای که شرکای تجاری ایران را از یکدیگر متمایز می کند، وجود توافق تجارت دوجانبه است و در غیر اینصورت تمامی کشورها از شرایط یکسانی برخوردار هستند.
درحالی که اگر یک دسته بندی از شرکای تجاری متناسب با روابط سیاسی دوجانبه وجود داشته باشد، ایران می تواند از آن به عنوان یک ابزار در دیپلماسی تجاری بهره ببرد.
به عنوان یک مثال ایران می تواند کشوری همچون آمریکا و متحدین علنی این کشور علیه ایران را در دسته کشورهای متخاصم قرار دهد و محدودیت های تجاری گسترده ای علیه آن ها وضع نماید؛ و یا اینکه به راحتی می توان در یک روال معمول و از پیش تعیین شده، محدودیت هایی را برای کشورهایی که در قطعنامه های شورای امنیت، علیه ایران رأی می دهند، در نظر گرفت.
پینوشت:
[۱] بلومبرگ؛ yon.ir/imgy7
انتهای پیام/ تجارت و ارز
