به گزارش مسیر اقتصاد کشور چین در سالیان گذشته برای تسهیل تجارت اقتصادی خود، اقدام به تاسیس نهاد ها و سامانه های جدید در حوزه روابط تجاری و مالی بین الملل نموده است. بهبود تسویه ارز ملی این کشور به نام یوآن در تبادلات بین المللی یکی از مواردی است که به طور ویژه مورد توجه این کشور قرار گرفته است.
در تعریفی کلی، در صورتی که ارز ملی این کشور در سرزمین اصلی آن مورد استفاده قرار گیرد به آن یوآن ساحلی[۱] می گویند و اگر این ارز در پرداخت و تسویه فرامرزی استفاده شود آن را یوآن فراساحلی[۲] می نامند. تمام تبادلات، تجارت و تامین مالی یوآن ساحلی از طریق سیستم پرداخت پیشرفته ملی چین[۳] (CNAPS) و زیرسیستم های آن برای تسویه های اوراق بهاردار، انجام می شود.
تبدیل یوآن ساحلی به یوآن فراساحلی به طور عمده توسط بانک های عامل چینی صورت می گیرد؛ چرا که آن ها به CNPAS و ریفاینانس بانک خلق چین دسترسی دارند. همچنین بانک های خارجی فعال در چین حدود ۲ درصد این بازار را به خود اختصاص داده اند[۴].
تسهیل تبادلات بین‌المللی یوآن با فراهم کردن ۳ مسیر تسویه مالی
در حال حاضر سه کانال مراکز پایاپای فراساحلی یوآن، تبادلات ارز خارجی ساحلی و تسویه از طریق سیستم پرداخت بین بانکی فرامرزی[۵] یا همان CIPS، جهت انجام تسویه فرامرزی یوآن وجود دارد.
کانال اول تسویه یوآن فراساحلی متشکل از مراکز پایاپای، بانک های عامل چینی، پیمان های پولی[۶] منعقد شده توسط بانک مرکزی چین و سرمایه گذار نهادی خارجی واجد شرایط[۷] است که سرمایه گذاران محلی از این طرق می توانند در بازار یوآن ساحلی سرمایه گذاری داشته باشند.
سیستم پایاپای فراساحلی یوآن به حساب های کارگزاری[۸] بانک های عامل چینی متکی است و ریسک های اعتباری و نقدینگی در آن قابل کنترل است. ریسک اعتباری از طریق کیفیت بانک های همکار حساب های کارگزاری در بانک های عامل چینی تعیین می شود و ریسک نقدینگی از طریق در دسترس بودن یوآن فراساحلی مدیریت می شود.
باید توجه داشت که تقاضای یوآن برای مصارف صادرات کالاهای چینی و سرمایه گذاری مستقیم در چین و عرضه یوآن از طریق واردات کالاهای چینی و خروج سرمایه گذاری مستقیم خارجی تعیین می شود.
نقش بانک عامل برقراری تعادل میان عرضه و تقاضا در هریک از مراکز یوآن فراساحلی است. در صورتی که ناترازی به سبب مازاد یا کسری نقدینگی رخ دهد، بانک عامل در خط انتقال وجوه از یوآن درون ساحلی به شعبه فراساحلی خود استفاده می کند. در صورتی که کسری مزمن وجود داشته باشد، مرکز مبادله یوآن با بانک مرکزی محلی قابلیت فعال شدن دارد؛ گرچه تاکنون این کار انجام نشده است.
مسئله این است که ترازهای یوآن فرامرزی میان مراکز پایاپای یوآن مختلف نمی تواند جریان داشته باشد. یعنی مازاد در یک منطقه نمی تواند از طریق کسری در سایر مناطق جبران شود. بنابراین، یوآن فراساحلی در یک مرکز نه تنها از یوآن ساحلی جدا شده بلکه از سایر مراکز یوآن فراساحلی نیز جدا است.
این موضوع باعث ایجاد اختلاف در نرخ های مبادله و نرخ های بهره یوآن ساحلی و یوآن های فراساحلی مختلف از جمله یوآن هنگ کنگ شده است. در این رابطه بانک تسویه مرتبط مداوم[۹] یا CLS نیز نمی تواند مشکل را حل کند؛ چرا که اولا بانک چین مستقر در هنگ کنگ تنها یک عضو آن است و ثانیا یوآن جزء ارزهای تسویه CLS نیست.
راه اندازی CIPS اقدام راهبردی چین برای تسهیل تبادلات بین المللی یوآنی
دومین کانال، عملیات فارکس در برابر یوآن ساحلی در داخل سرزمین چین است. این سیستم پرداخت ارز خارجی داخلی چین[۱۰] CDFCPS نامیده می شود. این سیستم یک سامانه تسویه ناخالص آنی (مشابه ساتنا) است که توسط بانک خلق چین توسعه داده شده است تا پرداخت های ارز خارجی برای خریدهای کالاها و خدمات داخلی از طریق آن انجام شود.
در این سیستم عاملان تسویه بانک های تجاری مورد تایید بانک مرکزی چین برای دوره زمانی سه ساله تعیین می شوند. به علاوه، بانک های چینی به طور عمده دارای شرایط لازم برای عمل به عنوان عاملان تسویه هستند؛ چراکه آن ها دارای حساب های ارز خارجی و همچنین حساب های یوآن ساحلی هستند و مهم تر از همه به آخرین وام دهنده یوآن ساحلی یعنی بانک مرکزی چین دسترسی دارند.
شعب برخی از بانک های خارجی در شانگهای که عضو CNAPS هستند نیز می توانند تسویه های فرامرزی را انجام دهند در حالی که سایرین می توانند از بانک های چینی به عنوان عاملان استفاده کنند.
کانال سوم مسیر سیستم پرداخت بین بانکی فرامرزی یا همان CIPS است. راه اندازی این سامانه در سال ۲۰۱۵ یکی از اقدامات راهبردی سالیان اخیر مقامات چینی برای تسهیل تبادلات یوآن فراساحلی بوده است. سامانه CIPS تنها یوآن فراساحلی را تسویه می کند و کارکرد آن مشابه سیستم اتاق پایاپای بین بانکی آمریکا یعنی CHIPS است.
پینوشت:
[۱] onshore yuan
[۲] offshore yuan
[۳] China National Advanced Payment System (CNAPS)
[۵] Cross-border Interbank Payment System (CIPS)
[۶] swap agreements
[۷] Qualified Foreign Institutional Investor
[۸] correspondent accounts
[۹] Continuous Linked Settlement Bank (CLS)
[۱۰] China Domestic Foreign Currency Payment System (CDFCPS)
منبع: مقاله هرت پینیش، ۲۰۱۶
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
