به گزارش مسیر اقتصاد در ابتدای ماه جاری میلادی نشست سالانه سران ۲۰ اقتصاد توسعه یافته جهان موسوم به G20 برگزار شد. هدف از برگزاری این نشست سالانه، تصمیم گیری بزرگترین کشورهای جهان که بیش از ۹۰ درصد تولید ناخالص و ۸۰ درصد تجارت جهان را شامل می شوند، درخصوص مهم ترین موضوعات مطرح در عرصه بین الملل است.
مسئله تصمیم سازی برای جهان همواره مد نظر کشورهای پرقدرتی همچون آمریکا بوده است. این کشورها تلاش کرده اند از طریق راه اندازی گروه هایی همچون G7 و G20 برنامه های خود برای مدیریت جهان را به دیگر کشورها اعلام نمایند و آن ها را در تحقق منافع خود همراه و همراستا نمایند.
تشکیل G20 درپی عدم موفقیت گروه G7
از دهه ها قبل ۶ کشور توسعه یافته آمریکا، ژاپن، آلمان، بریتانیا، فرانسه، ایتالیا، گروه G6 را تشکیل داده بودند که در سال ۱۹۷۶، با اضافه شدن کانادا به G7 تغییر نام داده بود. این کشورها در طول دهه های متمادی تصمیمات مد نظر خود برای اقتصاد جهان را از طریق این گروه اتخاذ می کردند. لازم به ذکر است از سال ۱۹۹۷ و پس از جنگ سرد، روسیه نیز به این گروه اضافه شد اما در سال ۲۰۱۴ و درپی وقوع بحران اوکراین بار دیگر روسیه از گروه خارج شد.
اما از اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی، این کشورها به این درک رسیدند که گروه G7 دیگر امکان اثرگذاری مطلوب در عرصه جهانی را ندارد و لازم است برای تحقق این هدف گروهی بزرگتر با عنوان G20 تشکیل شود.
ایده تشکیل گروه G20 برای اولین بار در سال ۱۹۹۹ میلادی مطرح شد. اما تا سال ۲۰۰۸ میلادی گروه G20 در عمل اثرگذاری چندانی در عرصه بین الملل نداشت. برای اولین بار جلسه سالانه این گروه در واشنگتن آمریکا و در سال ۲۰۰۸ برگزار شد و از آن زمان به بعد نشست های سالانه آن به محلی برای تصمیم گیری های کلان عرصه بین الملل تبدیل شده است.
اقتصادهای نوظهور به تصمیم گیران جهان ملحق شدند
درحال حاضر ۱۲ کشور استرالیا، عربستان، هند، روسیه، آفریقا، ترکیه، آرژانتین، برزیل، مکزیک، چین، اندونزی و کره جنوبی به همراه ۷ کشور گروه G7 و همچنین اتحادیه اروپا، ۲۰ اقتصاد عضو G20 را تشکیل می دهند.
از جمله اهداف تشکیل گروه ۲۰ که به صراحت مورد اشاره قرار گرفته است، فراهم شدن امکان «مشارکت قدرت‌های اقتصادی نوظهور در مباحث مربوط به اقتصاد جهانی» است؛ که به خوبی نشان می دهد کشورهای توسعه یافته و در صدر آن ها آمریکا، پذیرفته بودند که بدون دخالت دادن کشورهای درحال توسعه همچون چین، هند و روسیه، امکان تصمیم گیری برای جهان را ندارند.
تشدید اختلاف نظر رهبران گروه G20
از سال ۲۰۰۸ تا به حال رهبران کشورهای توسعه یافته جهان، برگزاری نشست سالانه گروه G20 را به عنوان زمانی مناسب برای بحث و تصمیم گیری درخصوص مباحث مهم و تحولات اقتصاد جهانی همچون مسائل پولی و مالی، مسئله تغییرات آب و هوا، مسئله مهاجرت، تجارت بین الملل و دیگر موارد مشابه در نظر داشته اند.
اما تحولات اخیر عرصه بین الملل نشان می دهد اکنون این گروه نیز توان لازم برای تصمیم گیری برای تمامی کشورهای جهان را ندارد. در طول ده سال اخیر اختلاف نظر رهبران کشورهای عضو این گروه بیست نفره، به مراتب تشدید شده است و این مسئله توان تصمیم گیری G20 درخصوص مسائل و تحولات عرصه بین الملل را با چالش مواجه کرده است.
برگزاری نشست گروه G20 بدون دستیابی به توافق
۱۰ سال قبل و در نشست سال ۲۰۰۸، که اولین نشست سالانه رسمی گروه G20 برگزار شد، موضوعاتی همچون مقابله با بحران اقتصاد جهانی، تدوین استراتژی هماهنگ به منظور ایجاد رشد پایدار، اتخاذ سیاست های مالی و پولی از سوی دولت ها و مسائلی مانند آن در دستور کار قرار داشت که مسائلی پیچیده و متنوع بودند. اما کشورهای عضو توانستند با موفقیت در خصوص این مسائل به جمعبندی برسند.
اما پس از ده سال و در نشست ماه جاری گروه G20، کشورهای عضو به دلیل اختلاف نظرهای عمیق نتوانستند به هیچ دستاورد مشترکی دست یابند.
بحث در زمینه بهبود شرایط حاکم بر عرصه تجارت بین الملل، بحران مهاجرت و همچنین اجرای توافقنامه تغییر اقلیم پاریس از جمله موضوعاتی بود که در این نشست مورد بحث قرار گرفت اما درخصوص هیچکدام از آن ها توافقی حاصل نشد.
G20 قدرت تصمیم گیری درخصوص مسائل مهم عرصه بین الملل را ندارد
درخصوص مسئله تجارت بین الملل تنها دستاورد نشست اخیر اتفاق نظر کشورها بر عدم موفقیت سازمان تجارت جهانی و ضرورت تغییر ساختار این سازمان بود؛ اما همچنان درخصوص چگونگی تغییرات این سازمان اختلاف نظر جدی بین کشورهای عضو گروه G20 وجود دارد.
درخصوص مسئله مهاجرت و توافق تغییر اقلیم پاریس نیز کشورهای عضو گروه G20 اختلاف نظر جدی دارند. برخی از این کشورها، از جمله آمریکا، معتقدند سازمان های بین المللی حق دخالت در امور داخلی کشورها را ندارند و در این زمینه هر کشوری می تواند متناسب با منافع داخلی خود تصمیم گیری نماید. در مقابل برخی کشورها بر ادامه روند ده سال اخیر و دستیابی به یک توافق در عرصه بین الملل تأکید دارند.
علاوه بر این درخصوص دیگر موارد همچون تنظیم سیاست های پولی و مالی از سوی دولت ها نیز اختلاف نظر های جدی بین کشورهای گروه G20 وجود دارد؛ به طوریکه برخی معتقدند برای جلوگیری از وقوع یک بحران مالی گسترده دیگر، لازم است بار دیگر سیاست های اقتصادی ریاضتی در دستور کار قرار بگیرد، اما در مقابل برخی دیگر معتقدند برای بهبود وضعیت اقتصادی لازم است دولت ها سیاست های فعال را درپیش بگیرند و در راستای افزایش رشد اقتصادی فعالانه مشارکت نمایند.
آنچه مسلم است اینکه اکنون گروه G20 توان لازم برای تصمیم گیری درخصوص مسائل مهم عرصه بین الملل را ندارد و تشکیل جلسات سالانه نیز تنها عمق اختلاف نظر کشورها را بیش از پیش نمایان می سازد.
منابع:
گاردین yon.ir/qJbQH
صفحه گروه G20 در سایت ویکی پدیا yon.ir/3OM4b
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
