به گزارش مسیر اقتصاد بهره برداری از مشتقات و فرآورده های نفتی یکی از مهمترین راه های بی اثر کردن تحریم ها است؛ همچنین که یافته های علمی نیز بر سودآوری و موثر بودن صنایع پایین دستی در صنعت نفت صحه می گذارند.
یکی از این صنایع پایین دستی در صنعت نفت و گاز کشور، واحدهای پتروشیمی هستند. بررسی ها نشان می دهد می توان با ایجاد این واحدها در کنار پالایشگاه ها و تبدیل آن به پتروپالایشگاه، بر بهره وری این صنعت افزود؛ بخصوص در دورانی که آمریکا می خواهد از طریق تحریم صادرات نفت خام ایران را کاهش دهد.
ظرفیت توسعه پتروشیمی های خوراک مایع با توجه به کیفیت نفت خام ایران
در سال های اخیر با بهره برداری از میادین گازی پارس جنوبی در کشور، توسعه واحدهای پتروشیمی پایه گازی افزایش یافت. این درحالیست که با ادغام پالایشگاه و پتروشیمی و استفاده از خوراک مایع، مزیت های بسیاری مانند تولید خوراک با کیفیت بالاتر، افزایش ارزش محصولات جانبی و دستیابی به بهره وری بیشتر را می توان انتظار داشت.
البته الگوهای مختلفی برای توسعه پتروپالایشگاه وجود دارد؛ به تاکید کارشناسان، یکی از مناسب ترین این الگوها با توجه به کیفیت نفت خام ایران، تبدیل نفتا و نفت سفید به اولفین ها و یا آروماتیک ها است. بر همین اساس در کشورهای صنعتی برای افزایش کارایی پالایشگاه ها و پتروشیمی ها، این واحدها را بصورت پتروپالایشگاه در کنار هم می سازند.
تولید فرآورده در پتروپالایشگاه ۱۰ برابر بیشتر از واحدهای پتروشیمی
بر این اساس در یک پژوهش علمی، ۳ سناریوی متفاوت پتروپالایشگاهی با اضافه کردن واحدهای نفتا کراکر، کروسین کراکر و آروماتیک سازی و مطالعات اقتصادی برای پالایشگاه مجزا و پتروپالایشگاه با ظرفیت ۲۵۰ هزار بشکه در روز مورد بررسی قرار گرفته است.
یافته های پژوهشگران نشان می دهد که ایجاد پتروپالایشگاه با واحدهای کروسین کراکر و نفتا کراکر بهترین بازگشت سرمایه را خواهد داشت.
هزینه احداث این واحدهای پتروپالایشگاهی به ترتیب حدود ۶.۳ و ۵.۹ میلیارد دلار برآورد شده و نرخ بازگشت سرمایه آن به ترتیب حدود ۳۰ درصد و ۳۱ درصد پیش بینی می گردد. این در حالی است که نرخ بازگشت سرمایه پالایشگاه در بهترین حالت حدود ۱۳ درصد پیش بینی شده است.
همچنین مطالعات نشان می دهد الگوی فرآیندی تولید آروماتیکها در پتروپالایشگاه باعث افزایش نرخ بازگشت سرمایه به بیش از ۳۱ درصد می گردد.
از طرفی، نسبت تولید پروپیلن به اتیلن در واحدهای کراکینگ نفتا یا کروسین حدود ۱۰ برابر بیشتر از واحدهای کراکینگ گازی می باشد؛ که با توسعه پتروپالایشگاه ها، می توان به تولید بیشتر پروپیلن بعنوان یک ماده پتروشیمیایی با بازار مصرف بالا نیز دست یافت.[۱]
حرکت دنیا به سمت ادغام پالایشگاه و پتروشیمی
کارشناسان معتقدند که توسعه واحدهای پتروشیمی بر پایه نوع خوراک در ایران به طور متوازن پیش نرفته است؛ در حالی که این ظرفیت وجود داشت که با توسعه متناسب واحدهای پایه گازی و خوراک مایع، زیرساخت های ایجاد صرفه اقتصادی و ارزش افزوده فراهم شود.
این مساله در دورانی که حربه تحریم نفتی ایران به عنوان ابزاری در دست دولت های متخاصم قرار گرفته است نمود بیشتری پیدا می کند. به طوری که با توسعه واحدهای پتروشیمی در کنار پالایشگاه ها و ایجاد پتروپالایشگاه، نفت خام ایران بجای خام فروشی به صورت محصولات متنوع به فروش می رود و امکان تحریم شدن ندارد.
به گفته عماد رفیعی کارشناس حوزه نفت و انرژی، امروزه دنیا به سمت ادغام فرآیندهای پالایش و پتروشیمی در مجتمع‌های پتروپالایشگاهی حرکت کرده که از صرفه اقتصادی بالاتری نسبت به پالایشگاه برخوردار است. فرآورش نفت خام در یک پتروپالایشگاه شامل تبدیل نفت خام در فرآیندهای پالایشی به مشتقات سوختی از جمله بنزین، گازوئیل، سوخت جت و نفت کوره است، اما از محصولاتی نظیر LPG و نفتا هم می‌توان برای توسعه بخش پتروشیمیایی این واحدها بهره برد و دهها محصول پتروشیمیایی در این زمینه تولید کرد.[۲]
بر این اساس با توجه به مزایای پتروپالایشگاه نسبت به پالایشگاه مجزا و پتروشیمی خوراک گازی می توان گفت که سرمایه گذاری در مسیر توسعه پتروپالایشگاه ها یکی از لوازم حرکت به سمت توسعه اقتصادی است.
منابع:
[۱] http://yon.ir/moqavem113
[۲] http://yon.ir/moqavem114
انتهای پیام/ نفت و انرژی
