به گزارش مسیر اقتصاد اخیرا آمارهایی از سوی وزارت کشاورزی آمریکا مبنی بر صادرات ۷۵۰ هزار تنی دانه سویا به ایران در شرایط تحریم منتشر شده است.
این محصول پس از واردات در کارخانجات روغن کشی تبدیل به روغن خوراکی می شود و پس از آن، به صورت کنجاله در اختیار مراکز نگهداری دام و طیور شده تا به عنوان غذای دام به مصرف برسد.
طی سالیان اخیر به دلیل نیاز بالای کشور به محصولات پروتئینی و نقش ویژه کنجاله سویا در رشد دام و طیور تولیدی در ایران، واردات این نهاده رو به رشد بوده است.
بیش از ۳ میلیون تن حجم واردات دانه، روغن و کنجاله سویا
بررسی آمار گمرک نشان می دهد ایران در سال های گذشته مقادیر بسیار زیادی از دانه سویا، روغن سویا و کنجاله سویا وارد کشور کرده که بسیار قابل توجه است:
(واحد: هزارتن، میلیون دلار)
وادات کنجاله و روغن سویا در شرایطی طی سال های گذشته رخ داده که وزارت جهاد کشاورزی برنامه های مختلفی را برای کاهش واردات این محصولات به کار گرفته بود.
بر اساس این برنامه ها قرار بود با کاهش واردات روغن و کنجاله سویا، میزان واردات دانه سویا افزایش یابد؛ تا از این طریق صنایع و کارخانجات روغن کشی کشور نیز فعال شده و نیاز کشور به روغن و کنجاله مورد نیاز برطرف شود.
اما آمارها نشان می دهد این سیاست به دلیل سوددهی واردات و نیز عدم نظارت های صحیح به سرانجام نرسیده است و همچنان مشکلات موجود در این بخش باقی مانده است.
۸ کشور تامین کننده دانه سویا در جهان
بر اساس آمار سال ۲۰۱۶ سازمان فائو، بزرگترین تولیدکنندگان دانه سویا در جهان کشورهای آمریکا، برزیل، آرژانتین، هند، چین، پاراگوئه و کانادا هستند که به ترتیب در حدود ۱۱۷، ۹۶، ۵۸، ۱۴، ۱۱، ۹ و ۵ میلیون تن از این محصول را تولید می کنند.
طبق آمار اعلامی از سوی گمرکات کشورهای صادرکننده دانه و کنجاله سویا مشخص می شود که سال گذشته ۵۸ میلیون تن دانه و ۲۴ میلیون تن کنجاله سویا به کشورهای مختلف صادر شده است؛ که در جدول زیر آمار دقیق آن وجود دارد:
(واحد: هزارتن)
۳ راهکار برای کاهش وابستگی کشور به واردات دانه سویا
تحریم های جدید آمریکا علیه ایران هفته گذشته آغاز شده است؛ لذا احتمال آنکه تامین این محصول اساسی از این پس برای بازرگانان با مشکلاتی مواجه شود، وجود دارد.
از سویی دیگر نیز به دلیل سهل انگاری مسئولین، واردات دانه سویا از آمریکا در شرایط کنونی افزایش پیدا کرده است که این موضوع به دلیل همزمانی با تحریم ها اقدامی نسنجیده و با زیان بسیار برای کشور است.
به همین منظور ضروری است تا وزارت جهاد کشاورزی و سایر مسئولین امر نسبت به باز طراحی سیاست تامین نیاز کشور به این ۳ کالای اساسی فعال شوند.
در این جهت ۳ راه حل متنوع سازی مبادی واردات، جایگزینی با محصولات دیگر و نیز کشت فراسرزمینی این محصول می تواند گره گشای وضعیت فعلی برای تامین نیاز کشور باشد.
متنوع سازی مبادی واردات دانه سویا در شرایط تحریم
بر اساس آمارهای جهانی طی دو سال اخیر کشور برزیل با سهمی بیش از ۶۳ درصد، بزرگترین تأمین کننده دانه سویای وارداتی ایران بوده است. پس از این کشور نیز کشورهای اوکراین با ۲۱ درصد، کانادا با ۸ درصد و آمریکا با ۵ درصد قرار دارند. حال آنکه در سال جاری، آمار کشور آمریکا با محموله های جدید به بیش از ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده است.
بر اساس این آمار دیگر کشورها همچون روسیه و آرژانتین نیز در مجموع سهمی کمتر از ۲ درصد از واردات دانه سویا ایران داشته اند.
بررسی ها نشان می دهد با آغاز تحریم های جدید مقامات ایرانی باید سهم کشورهای دیگر را به منظور تامین چنین کالای استراتژیکی افزایش دهند تا درصورت بروز مشکل با هر کدام از کشورها، روند واردات این محصول دچار مشکل نشود.
جایگزینی سایر محصولات با سویا در غذای دام
ضروری است تا وزارت کشاورزی اقدام به جایگزینی سریعتر سویا با محصولات مشابه تولید داخل نماید. در واقع به جای استفاده از سویا و کنجاله آن به عنوان غذای دام، باید سایر محصولات در این زمینه جایگزین شود.
به این ترتیب نیاز کشور به واردات دانه سویا و دیگر مشتقات آن کاهش خواهد یافت.
کشت فراسرزمینی دانه سویا
بررسی نیاز کشور به دانه سویا حاکی از آن است که حداکثر حدود ۲ میلیون تن از این محصول جهت استفاده در کارخانجات روغن کشی و سپس به صورت کنجاله در صنایع دام و طیور نیاز است.
به همین منظور در صورتی که وزارت جهاد کشاورزی نتوانست بخش بزرگی از نیاز کشور را در شرایط تحریم از دو بخش قبلی تامین کند، می تواند از طریق کشت فراسرزمینی در کشورهایی نظیر روسیه، اوکراین و قزاقستان نیاز کشور به سویا را فراهم نماید.
انتهای پیام/ غذا و کشاورزی
