افزایش سهم تعاملات فناورانه از کل تعاملات با کشورهای همسایه، نقش مهمی در تعمیق پیوند‌های منطقه‌ای خواهد داشت. این موضوع در رابطه با کشورهایی که در سال‌های اخبر روابط حسنه‌ای را در عرصه‌ی بین‌المللی با جمهوری اسلامی ایران داشته‌اند اهمیت دوچندانی خواهد داشت.
روابط جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عمان در طول دهه‌های گذشته همواره از یک ثبات نسبی و با حفظ احترام متقابل همراه بوده‌است. علیرغم فراهم بودن این بستر مناسب، اقدامات قابل توجهی جهت ساختارمند کردن توسعه روابط در ابعاد مختلف سیاسی، تجاری، فناورانه و … از جانب طرفین انجام نگرفته‌است.
در این مطلب، برخی از فرصت‌های موجود در راستای توسعه روابط علمی و فناورانه بین جمهوری اسلامی ایران و عمان مورد بررسی قرار خواهند گرفت. این فرصت‌ها از طریق تطبیق فرصت‌های موجود در این کشور بر توانمندی‌های داخلی کشورمان مورد تبیین قرار می‌گیرند.
پادشاهی عمان در سال‌های اخیر، اقدامات ویژه‌ای را برای طراحی، ایجاد و تکمیل زیرساخت‌های نهادی نظام ملی نوآوری خود صورت داده‌است. ایجاد پارک نوآوری مسقط، ارتقای کمی و کیفی نظام آموزش عالی (عمان با جمعیت کمتر از ۵ میلیون نفر با کمبود شدید نیروی انسانی متخصص و تحصیل کرده روبروست)، ایجاد نهادهای تامین مالی شرکت‌های فناور و …، برخی از مصادیق این اقدامات محسوب می‌شوند.
به نظر می‌رسد با توجه به برنامه‌های این کشور در زمینه تکمیل نظام نوآوری و فناوری خود از طرفی، و تجربیات کشورمان در زمینه نهادسازی در حوزه علم و فناوری از طرف دیگر، مهم‌ترین فرصت‌های توسعه تعاملات فناورانه با این کشور عبارتند از:
۱- ارتقای کارایی و اثربخشی پارک‌های فناوری در عمان: پارک نوآوری مسقط با سابقه‌ای کمتر از ۵ سال، زیرساخت‌های فیزیکی و عمرانی خود را تکمیل نموده‌است. اما همچنان برای شکل‌گیری یک زیست‌بوم فناوری در این پارک، در انجام اقداماتی مانند ایجاد نهادهای ارائه‌دهنده خدمات کسب و کار فناورانه از جمله صندوق‌های تامین مالی فناوری، شتاب‌دهنده‌های کسب و کار، مراکز رشد و … خلاهایی وجود دارد. در حال حاضر پارک‌های فناوری پیشرو در ایران مانند پارک فناوری پردیس، در زمینه ایجاد یک ساختار منسجم از فعالان کسب و کار مرتبط با فناوری مانند شرکت‌های دانش‌بنیان، شرکت‌های ارائه دهنده خدمات کسب و کار (شتاب‌دهنده‌ها، مراکز رشد و …)، صندوق‌های تامین مالی توسعه فناوری و …، تجارب مناسبی کسب کرده‌اند. در همین راستا فرصت همکاری در زمینه ایجاد شرکت‌های مشترک ارائه دهنده خدمات کسب و کار (مراکز رشد و شتاب‌دهنده‌ها) و همچنین ایجاد صندوق‌های مشترک توسعه فناوری جهت تامین مالی پروژه‌های توسعه فناوری مشترک و بومی، می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.
۲- نهادهای تامین مالی توسعه فناوری: اخیرا عمان اقدام به تاسیس دو صندوق با ماموریت تامین مالی توسعه فناوری و پژوهش‌های کاربردی نموده‌است. با توجه به نیاز این کشور در تعریف سازوکارهای تامین مالی فناوری از طرفی و تجارب کشورمان در زمینه ایجاد نهادهای تامین مالی فناوری مانند صندوق‌های پژوهش و فناوری غیر دولتی، صندوق نوآوری و شکوفایی، صندوق ضمانت صادرات و …، از طرف دیگر، امکان تعریف همکاری مشترک در این زمینه وجود دارد. به عنوان مثال تاسیس صندوق مشترک تامین مالی توسعه فناوری، به منظور تسهیل تامین مالی پروژه‌های مشترک تحقیقاتی و توسعه فناوری بین دو کشور و حتی پروژه‌های بومی آن کشور می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.
۳- شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های پیشرفته: طبق بررسی‌های به عمل آمده، زیرساخت‌های آزمایشگاهی برای انجام تست‌های فنی و کیفی در کشور عمان توسعه چندانی نیافته است. حتی به منظور انجام بسیاری از آزمایش‌های فنی و کنترل کیفی، نمونه‌های تحقیقاتی و پایلوت به کشورهایی از جمله مالزی ارسال شده و پس از پایان تست‌های لازم، به عمان بازمی‌گردند. این فرصت بسیار مناسب برای کشورمان وجود دارد که از زیرساخت شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های پیشرفته به عنوان یک ظرفیت بکر، در این مسیر استفاده نماید. به معنی دقیق‌تر، می‌توان ضمن الحاق آزمایشگاه‌های دانشگاه‌های معروف عمان مانند دانشگاه سلطان قابوس به شبکه آزمایشگاهی کشورمان، این امکان برای محققین عمانی نیز فراهم شود که بتوانند از زیرساخت‌های آزمایشگاهی جمهوری اسلامی استفاده نمایند.
در نهایت ذکر این نکته ضروریست که عمان از موقعیت بسیار ویژه‌ای در میان کشورهای منطقه برخوردار است. بنابراین با توجه به نگاه مثبت این کشور به ایران و همچنین روابط خوب این کشور با کشورهای حوزه خلیج فارس و حتی آفریقایی، می توان عمان را به عنوان دروازه ورود به بازارهای منطقه‌ای مانند کشورهای GCC، شبه قاره هند (به علت جمعیت بالای مهاجرین این کشورها در عمان که به عنوان نیروی کار مشغول هستند)، کشورهای آفریقایی و … محسوب کرد.
