به گزارش مسیر اقتصاد کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس شورای اسلامی یک گزارش سیاستی تحت عنوان ابعاد و آثار مالیات بر عایدی سرمایه منتشر کرده که در آن تجربیات جهانی نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
در این گزارش که در نامه به روسای قوا نیز ارسال شده، مالیات بر عایدی سرمایه به عنوان اصلی ترین راهکار در این زمینه معرفی شده است.
تصویب و اجرای قانون مالیات بر عایدی سرمایه ضروری و فوری است + گزارش
طبق این گزارش، مالیات بر عایدی سرمایه به‌عنوان یک پایه مالیاتی مؤثر از سال‌ها پیش در اکثر کشورهای توسعه‌یافته اخذ می‌شود. این مالیات قدیمی‌ترین مالیاتِ حوزه زمین و مسکن است که بر افزایش قیمت املاک (عایدی سرمایه) وضع می‌گردد.
در حال حاضر قانون مالیات بر عایدی سرمایه در بیش از ۵۰ کشور و اقتصادهای توسعه یافته جهان در حال اجراست. این مالیات در کشورهایی مانند آمریکا، انگلستان، کانادا، برزیل، چین، فرانسه، روسیه، اسپانیا، ژاپن، آلمان، ترکیه و دیگر کشورها وجود دارد.
انگلستان
یکی از دلایل اصلی معرفی مالیات بر عایدی سرمایه در انگلستان، رشد سریع ارزش ملک پس از جنگ جهانی دوم بود. این قضیه منجر به این شده بود که سوداگران املاک عمدتاً خانه‌ها را احتکار کنند تا درآمد اجاره‌ای ایجاد نشود و عایدی سرمایه بیشتر شود.
پس از آن، سیستم مالیات بر عایدی سرمایه توسط جیمز کالجان، رئیس مجلس انگلستان در سال ۱۹۶۵ معرفی شد.
در خصوص اموال و دارایی‌های غیر از املاک نرخ مالیات بر عایدی سرمایه بین ۱۰ تا ۲۰ درصد در نظر گرفته شده است؛ و برای خانه‌های دوم به بالا نرخ این مالیات بین ۱۸ تا ۲۸ درصد می‌باشد[۱].
آمریکا
آمریکا از جمله کشورهای دارای اقتصاد قوی و توسعه یافته است که از سال ۱۹۱۳ این مالیات را اخذ می‌کند. در این کشور افراد و شرکت‌ها مالیات بر عایدی سرمایه را در مجموع خالص کل سود سرمایه خود می‌پردازند.
در ایالات متحده، عایدی سرمایه کوتاه مدت به همان میزان که درآمد عادی مالیات پرداخت می‌کند، مشمول مالیات است. همچنین عایدی سرمایه درازمدت با نرخ پایین‌تر مشمول مالیات می‌شود.
نرخ مالیات بر عایدی سرمایه در آمریکا متناسب با میزان حقوق افراد و تعداد افراد خانواده تعیین می‌شود و از صفر درصد برای افراد با درآمد کمتر تا ۲۰ درصد برای افراد با درآمد بالا متغیر است[۲].
کانادا
در کانادا مالیات بر عایدی سرمایه بر فروش دارایی‌هایی مانند سهام، اوراق قرضه، املاک و مستغلات اعمال می‌شود و منابع مالی به دست آمده از فروش دارایی‌ها یک نوع درآمد محسوب می‌شود.
همچنین نرخ ماليات بر عایدی سرمايه در مورد افراد حقیقی و حقوقی (مردم و شرکت ها) به صورت متفاوت تعیین شده است. ميزان ماليات بر عایدی سرمایه در كانادا به‌صورت عمومي معادل ۵۰ درصد است[۳].
فرانسه
در فرانسه نيز مالیات بر عایدی سرمایه از سود فروش ملک در هنگام نقل و انتقال از فروشنده اخذ مي‌شود. میزان این مالیات ۳۶.۲ درصد است که شامل مالیات بر عایدی سرمایه با نرخ ۱۹ درصد به اضافه ۱۷.۲ درصد هزینه‌های اجتماعی است.
در این کشور خانه اول و مصرفی افراد از مالیات بر عایدی سرمایه معاف است. همچنین از اول ژانویه ۲۰۱۳ علاوه بر نرخ مالیات بر عایدی سرمايه، مالیات بر سودهای بزرگ حاصل از فروش ملک نیز برای دریافت از فروشندگان در نظر گرفته شده است؛ به این ترتیب که سود بین ۵۰ هزار تا ۱۰۰ هزار یورو باید ۲ درصد و سودهای بالای ۲۵۰ هزار یورو، ۶ درصد بیشتر از نرخ پایه (۳۶.۲ درصد) مالیات پرداخت کنند.
خانه‌های دوم به بعد در صورت خرید و فروش طی کمتر از ۶ سال مشمول تمام مالیات می‌شوند؛ اما با گذشت ۶ سال برحسب زمان مالکیت، مشمول تخفیفاتی خواهند شد؛ به اینصورت که در صورت معامله بین ۶ تا ۲۱ سال تخفیف ۶ درصدی در هر سال را دریافت می‌کنند و درصورتی‌که بیش از ۲۱ سال افراد مالک خانه باشند و از این مدت به بعد آن را به فروش برسانند، ۴ درصد تخفیف مالیاتی دریافت خواهند کرد[۴].
ترکیه
در کشور ترکیه اگر فردی تصمیم بگیرد ملک خود را قبل از گذشت ۵ سال از مدت خرید، به فروش برساند، باید مالیات مربوط به فروش ملک بسته به میزان سود حاصل از فروش را بپردازد.
این مالیات به عنوان مالیات بر عایدی سرمایه در ترکیه شناخته می‌شود. نرخ این مالیات شبیه نرخ مالیات بر درآمد است، اما با کمی تفاوت و همراه با مقادیر مختلف که در ذیل به آن اشاره شده است:
| سود حاصل از فروش | کمتر از ۶ هزار لیر | بین ۶ هزار تا ۷ هزار لیر | بین ۷ هزار تا ۱۸ هزار لیر | بین ۱۸ هزار تا ۴۰ هزار لیر | بیش از ۴۰ هزار لیر |
| نرخ مالیات | تعلق نمی‌گیرد | ۱۵ درصد | ۲۵ درصد | ۲۷ درصد | ۳۵ درصد |
به عنوان مثال اگر فردی یک خانه در ترکیه به قیمت ۲۰۰ هزار لیر خریداری نماید و دو سال بعد تصمیم بگیرد که خانه را به فروش برساند و قیمت خانه در آن زمان ۲۱۷ هزار لیر باشد؛ از آنجا که در زمان فروش کمتر از ۵ سال از خرید گذشته است، بر سود این فروش مالیات بر عایدی سرمایه تعلق خواهد گرفت. همچنین به دلیل آنکه ۱۷ هزار لیر سود در این معامله رخ داده است، ۲۵ درصد این مبلغ به عنوان مالیات بر عایدی سرمایه دریافت می شود[۵].
ژاپن
در ژاپن عایدی سرمايه ای به عنوان درآمد عادی محسوب می شود؛ ضررهای سرمایه با شرایط خاصی به طور کامل محاسبه می شوند و هیچ تعدیلی برای تورم عایدی در نظر گرفته نمی شود.
طبق تعریف مرکز اموال و املاک ژاپن، عایدی سرمایه، سود حاصل از فروش ملک است. نرخ مالیات بر عایدی سرمایه در ژاپن بسته به شرایط مختلف متفاوت است.
این نرخ برای ساکنان ژاپن (کسانی که در ژاپن زندگی و کار می کنند) به شرح زیر است:
- اگر دارایی کمتر از ۵ سال نگهداری شود: ۳۰ درصد مالیات بر عایدی + ۹ درصد مالیات شهری + ۲.۱ درصد مالیات بازسازی توکیو
- اگر بیش از ۵ سال نگهداری شود: ۱۵ درصد مالیات بر عایدی + ۵ درصد مالیات شهری + ۲.۱ درصد مالیات بازسازی توکیو
- اگر بیش از ۱۰ سال نگهداری شود: ۱۴ درصد برای ارزش کمتر از ۶۰ میلیون ین و ۲۰ درصد برای ارزش بیشتر از ۶۰ میلیون ین
این برای غیر ساکنان (کسانی که در خارج از کشور زندگی می کنند) به شرح زیر است:
- اگر دارایی کمتر از ۵ سال نگهداری شود: ۳۰ درصد مالیات بر عایدی + ۲.۱ درصد مالیات بازسازی توکیو
- اگر بیش از ۵ سال نگهداری شود: ۱۵ درصد مالیات بر عایدی + ۲.۱ درصد مالیات بازسازی توکیو
همچنین تخفیف مالیاتی برای خانه اصلی افراد با کاهش ۳۰ میلیون ین از قیمت خانه وجود دارد. برای مثال اگر شخصی خانه اصلی اش را ۵۰ میلیون ین خریداری کرده و به قیمت ۸۰ میلیون ین بفروشد، پس از کسر ۳۰ میلیون تخفیف مالیاتی مشمول پرداخت مالیات نخواهد شد؛ اما این فرصت تنها یکبار در هر ۳ سال قابل استفاده است[۶].
اسپانیا
در اسپانیا از انواع دارایی های حقیقی با ارزش مانند زمین، ساختمان، طلا و جواهرات، عتیقه جات، آثار هنری و همچنین از انواع سهام و اوراق بهادار به نحوی که در قانون مطرح شده است، مالیات بر عایدی سرمایه اخذ می شود.
مطابق قانون برای ساکنین اسپانیا، با افزایش حجم عواید سرمایه ای، نرخ مالیات نیز بصورت پلکانی افزایش می یابد. در واقع فروشندگانی از اتحادیه اروپا که در زمان فروش دارایی در اسپانیا ساکن نیستند با نرخ ۱۹ درصد مالیات پرداخت می‌کنند، اما فروشندگانی که در زمان فروش دارایی، ساکن اسپانیا هستند نرخ مالیاتشان از ۱۹ درصد شروع می شود و افزایش می یابد.
در جدول زیر نحوه افزایش نرخ مالیات، مشخص شده است:
| سود حاصل از فروش | کمتر از ۶۰۰۰ یورو | از ۶۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ یورو | بیشتر از ۵۰۰۰۰ یورو | |
| نرخ مالیات بر عایدی سرمایه | ۱۹ درصد | ۲۱ درصد | ۲۳ درصد |
لازم به ذکر است بر اساس قانون، مسكن اول و مصرفي مالكان اسپانيايي به‌طور كامل از پرداخت CGT معاف است و خانه‌های دوم و بیشتر مشمول مالیات بر عایدی سرمایه هستند.
همچنین مالكانی كه سنشان از ۶۵ سال بالاتر باشد، به طور كامل از اين ماليات معاف هستند و شهروندانی که درآمد حاصل از فروش خانه اول خود را مجدداً برای خرید یک خانه اصلی دیگر سرمایه‌گذاری می‌کنند، از پرداخت مالیات سود حاصل از فروش معاف هستند، به شرط آنکه آن‌ها سه سال یا بیشتر در این ملک زندگی کرده باشند[۷].
آلمان
مالیات بر عایدی سرمایه در آلمان از تمامی افراد حقیقی و حقوقی از سود فروش انواع دارایی های حقیقی منقول و غیرمنقول مانند زمین و ساختمان و دارایی های با ارزش و گرانبها و کالاهای اساسی اخذ می شود.
عایدی سرمایه در آلمان، عموما بعنوان یکی از بخش های درآمد عمومی به شمار می رود و در همان نرخ مالیات های درآمدی، مشمول مالیات می شود.
شیوه محاسبه بدین صورت است که مجموع عواید سرمایه ای حاصل از انتقال و فروش دارایی های حقیقی در یکسال، با یکدیگر جمع می شوند و بعنوان عایدی سرمایه کل سال مشمول مالیات می شود. در این محاسبات تعدیل تورمی صورت نمی گیرد[۸].
از آنجایی که عایدی سرمایه همانند درآمد عمومی افراد دیده می شود، لازم است به نرخ مالیات بر درآمد افراد در آلمان توجه شود:
| پایه درآمد سالیانه | کمتر از ۹۰۰۰ یورو | بین ۹۰۰۱ تا ۵۴۹۴۹ یورو | بین ۵۴۹۵۰ تا ۲۶۰۵۳۲ یورو | بیش از ۲۶۰۵۳۳ یورو |
| نرخ مالیات | تعلق نمی‌گیرد | ۱۴ درصد | ۴۲ درصد | ۴۵ درصد |
مالزی
در مالزی قانون مالیات بر عایدی سرمایه به صورت قانونی با نام «مالیات بر عواید دارایی های حقیقی[۹]» اعمال می شود. این قانون اولین بار در سال ۱۹۷۴ به اجرا درآمد. نقطه هدف اصلی این قانون زمین و ساختمان های مالزی است.
برای محاسبه مقدار مالیات بر عواید دارایی های حقیقی، ابتدا قیمت خرید دارایی را از قیمت فروش آن کم می کنند تا مقدار عایدی مشمول مالیات بدست آید، سپس مقدار تخفیف قانونی را برای عایدی بدست آمده اعمال کرده و از مقدار عایدی کسر می کنند. نهایتا با توجه به مدت زمان نگهداری دارایی، نرخ مالیات متناظر با دوره نگهداری، اعمال و مقدار مالیات تعیین می شود.
جدول زیر نرخ مالیات را نشان می دهد:
| مدت زمان نگهداری دارایی | افراد ساکن مالزی | شرکت ها | افراد غیرساکن |
| کمتر از ۳ سال | ۳۰% | ۳۰% | ۳۰% |
| ۳ تا ۴ سال | ۲۰% | ۲۰% | ۳۰% |
| ۴ تا ۵ سال | ۱۵% | ۱۵% | ۳۰% |
| بیش از ۵ سال | ۰% | ۵% | ۵% |
در مالزی معافیت ملک مسکونی از این مالیات فقط مخصوص افراد حقیقی است که می توانند یکبار در تمام طول عمر خود از این معافیت استفاده کنند[۱۰].
پرتغال
پرتغال همانند بسیاری از کشورهای دیگر به منظور تنظیم بازار املاک و مستغلات و کسب درآمد دولت، مالیات بر عایدی سرمایه را اجرا می‌کند. در این کشور این نوع مالیات تنها در مورد سود حاصل از اموال و سرمایه‌گذاری‌ها اعمال می‌شود و اقلام شخصی، اموال و دارایی‌های به ارث رسیده و همچنین هدایا مشمول پرداخت مالیات نمی‌شوند.
برای محاسبه سودی که در پرتغال مشمول مالیات بر عایدی سرمایه می‌شود، قیمت فروش خانه از قیمت خرید آن کم می‌شود. نرخ مالیات بر عایدی سرمایه که در گذشته ۲۰ درصد بود در سال ۲۰۱۳ به ۲۸ درصد برای افراد حقیقی و ۲۵ درصد برای شرکت‌ها افزایش یافت.
اگر فردی ساکن پرتغال باشد و پولی که از فروش ملک به دست می‌آورد مجدداً در همین بخش سرمایه‌گذاری کند، تنها ۵۰ درصد از درآمد خالص آن، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه خواهد بود. در واقع با اعمال این قانون تلاش شده است ضمن اخذ مالیات بر عایدی سرمایه از سود فروش ملک، برای افراد این انگیزه ایجاد شود که سرمایه حاصل را از بازار املاک خارج نکنند و بار دیگر آن را در همین بخش سرمایه گذاری نمایند[۱۱].
پینوشت:
[۱] پایگاه اینترنتی دولت بریتانیا
[۲] https://www.fool.com/taxes/2017/12/22/your-guide-to-capital-gains-taxes-in-2018.aspx
[۳] پایگاه اینترنتی دولت کانادا
[۴] پایگاه اینترنتی اداره اموال و املاک فرانسه
[۵] پایگاه اینترنتی املاک ترکیه
[۶] پایگاه اینترنتی مرکز املاک ژاپن
[۷] https://www.blevinsfranks.com/news/blevinsfranks/article/capital-gains-tax-spain
[۸] بررسی قانون مالیات بر عواید سرمایه‌ای در ۱۰ کشور منتخب، شبکه کانون های تفکر ایران
[۹] RPGT (Real Property Gains Tax)
[۱۰] بررسی قانون مالیات بر عواید سرمایه‌ای در ۱۰ کشور منتخب، شبکه کانون های تفکر ایران
[۱۱] پایگاه اینترنتی اموال و املاک پرتغال
