به گزارش مسیر اقتصاد اجلاس سالانه بریکس توسط اعضای آن از ۲۵ ژوئیه در ژوهانسبورک آفریقای جنوبی آغاز شده است. در این جلسه مسئله انحصار سوئیفت که در اکثر معاملات بین المللی استفاده می شود، به طور گسترده مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته است.
الویرا نابیولینا، رئیس بانک مرکزی روسیه در نشست اقتصادی ۲۴ می در سنت پترزبورگ گفته است که استفاده از سیستم سوئیفت برای روسیه خطراتی را به همراه دارد و روسیه از سال ۲۰۱۴ تلاش های خود را برای استفاده از سیستم جایگزین سوئیفت آغاز کرده است.
جایگاه ویژه سوئیفت در نظام مالی بین المللی
سوئیفت یک تعاونی است و تحت کنترل اعضای خود قرار دارد، اما به خاطر موقعیت ویژه ای که در نظام مالی بین المللی دارد، شدیداً تحت فشارهای سیاسی قرار دارد. در سال ۲۰۱۲ تحت فشارهای وارده از طرف آمریکا و اروپا، دسترسی ایران به سوئیفت قطع شد.
یکی از دلایل اصلی این فشارآوری این است که تمام معاملات دلاری جهان تحت قوانین آمریکا قرار دارد. باتوجه به اینکه دلار ارز مرجع تجارت بین المللی است و بانک های اصلی آمریکا نقش مهمی در سیستم سوئیفت ایفا می کنند، لذا ابزارهای فشار آمریکا زیاد است.
ناتوانی سوئیفت در مقابله با فشارهای آمریکا
گاهی اوقات سوئیفت در مقابل درخواست قطع دسترسی کشورها مقاومت می کند. به عنوان نمونه در مسئله بحران اوکراین اروپا قطع دسترسی روسیه به سوئیفت را مدنظر داشت که با مخالفت این شرکت مواجه شد.
دومینیک گارابیول، متخصص بانکداری می گوید: «سوئیفت در حال تلاش برای مقاومت در برابر آن است و به خوبی می داند که اگر خیلی سریع به درخواست های آمریکا جواب مثبت بدهد بانک ها به دنبال راهکارهای جایگزین خواهند بود، اما قدرت مقاومت سوئیفت پایین است و دلیل آن هم باز به معاملات دلاری تحت اختیار آمریکا باز می گردد.»
روسیه درصدد رفع تهدیدهای سوئیفت
اگرچه تهدید اخراج از سوئیفت برای روسیه برطرف شده است، اما با اینحال این کشور در نظر دارد تا سیستم خود را توسعه دهد. راه اندازی SPFS برای انتقال پیام های مالی، پاسخ روسیه به سوئیفت است. صدها مؤسسه مالی روسی و شرکت های بزرگ دولتی از قبیل روس نفت و روستِک در حال حاضر به این سیستم متصل شده اند.
طبق گفته بانک مرکزی روسیه پروژه راه اندازی سیستم پیام رسان مالی مخصوص این کشور برای مقابله با احتمال قطع سوئیفت است که با هدف ایجاد کانال جایگزین جهت ارائه خدمات مطمئن و بی وقفه انتقال پیام های مالی برای همکاری بین بانکی ایجاد شده است.
رئیس بانک مرکزی روسیه در ماه می امسال گفته است که این سیستم در حال حاضر عملیاتی است و اجازه انتقال اطلاعات مالی را در داخل روسیه می دهد.
چین شریک روسیه برای شکستن انحصار سوئیفت
روس ها در مقابله با سلطه سوئیفت تنها نیستند. چین در اکتبر ۲۰۱۵ سیستم پیام رسان مالی فرامرزی CIPS را راه اندازی نمود که شرکت های فعال در آسیا و اروپا را قادر به انتقال وجه یوآنی به حساب ها در چین می نماید. سابقاً این شیوه از انتقال وجه از طریق حساب های فراساحلی و بوسیله سوئیفت انجام می شد. هدف چین بیشتر مقابله با دلار است.
رئیس بانک مرکزی روسیه گفته است که داشتن یک سیستم بین المللی شفاف که به لحاظ قانونی همگان بتوانند به آن دسترسی داشته باشند بسیار می تواند مؤثر باشد.
سؤال این است که آیا چنین سیستمی توسط بریکس ایجاد خواهد شد؟ دومینیک گارابیول این احتمال را رد نمی کند اما در برابر فشارهای آمریکا نیز هشدار می دهد.
تغییر توازن قدرت در نظام مالی به نفع سایر کشورها
به گفته دومینیک گارابیول مطمئنا ایجاد یک سیستم بین المللی موازی با سوئیفت که شامل کشورهای با جریان های مالی قابل توجه بین المللی مانند اعضای بریکس هستند، قابل انجام است، اما مشکل همیشه فشارهای آمریکا خواهد بود؛ به عنوان مثال اگر برزیل در چنین ابتکاراتی شرکت کند، آمریکا هر کاری را برای جلوگیری از مشارکت آن خواهد کرد.
دومینیک گارابیول معتقد است که در آینده معامله عوض خواهد شد و سوئیفت برای مدتی سلطه خود را حفظ خواهد کرد، اما ناگهان در مواجه با ظهور سایر ابتکارات بین المللی به طور حتمی سوئیفت از تغییر توازن قدرت در میان سایر کشورها متضرر خواهد شد.
طبق گفته این متخصص بانکداری در آینده جریان های مالی بین المللی بسیار متنوع خواهد شد و بدیهی است که در این زمینه فضایی برای بازیگرانی که کمتر تحت نفوذ آمریکا قرار دارند ایجاد خواهد شد.
در این راستا مذاکرات ممکن است شروع شود. روسیه و چین سیستم های مالی خود را دارند. آیا آن ها سیستم های خود را با سایرین به اشتراک خواهند گذاشت؟ شکی نیست که این مسائل بخشی از مباحث نشست بریکس در آفریقا را به خود اختصاص خواهد داد.
منبع: اسپوتنیک
