به گزارش مسیر اقتصاد از تاریخ ۲۱ فروردین سال جاری و درپی افزایش قابل توجه نرخ ارز در بازار آزاد، با تصمیم دولت، بانک مرکزی سیاست تأمین ارز ارزان قیمت برای تمامی محصولات وارداتی را در دستور کار قرار داده است.
در هفته های اخیر مسئله انتشار و یا عدم انتشار لیست شرکت هایی که در ماه های اخیر از دولت ارز ارزان قیمت به منظور واردات کالا دریافت کرده اند، به یکی از چالش های دولت تبدیل شده است.
ابتدا وزارت ارتباطات با انتشار لیست شرکت های واردکننده تلفن همراه خبر ساز شد و پس از آن درخواست انتشار تمامی دریافت کنندگان ارز ارزان مطرح شد.
لیست ۱۵۰۰ شرکت وارداتی دریافت کننده ارز ارزان منتشر شد
در همین راستا روز یکشنبه بانک مرکزی جمهوری اسلامی در پایگاه اینترنتی خود لیستی از نزدیک به ۱۵۰۰ شرکت وارداتی را که در طول سه ماه ابتدایی سال ارز ارزان قیمت دریافت کرده اند، منتشر کرد.[۱]
در این لیست ارز اختصاص یافته به واردات از دو طریق «منابع بانک مرکزی» و «سامانه نیما» گزارش شده است. ارز اختصاص یافته از طریق سامانه نیما در واقع ارز صادرکنندگان غیرنفتی است که موظف هستند منابع حاصل از صادرات خود را در سامانه نیما به فروش برسانند.
در این لیست محصولاتی همچون برنج، ذرت، دانه سویا، گوشت، انواع کاغذ، روغن آفتابگردان، تلفن همراه، جو، کنجاله سویا، چای، کره و تایر وسایل نقلیه بیشتری تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی را به خود اختصاص داده اند.
چرا تمام ارز اختصاص یافته شفاف سازی نشده است؟
با وجود انتشار این لیست، بانک مرکزی در اطلاعیه خود اذعان کرده است که این لیست تمامی ارز اختصاص یافته در سه ماه ابتدایی سال را شامل نمی شود. در این اطلاعیه آمده است «این گزارش به درخواست وزارت صمت برای کالاهایی که از سوی آن وزارتخانه مشخص شده، تهیه شده است؛ بنابراین در برگیرنده تمام کالاهای تامینِ ارز شده توسط بانک مرکزی نیست.»
بنابر اعلام محمد باقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه، در ۵۰ روز ابتدایی سال جاری ۸ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار ارز ارزان، از سوی دولت به واردکنندگان کالا اختصاص یافته است[۲]؛ بنابراین با یک حساب ساده مشخص می شود که در سه ماه ابتدایی سال بیش از ۱۰.۴ میلیارد دلار، معادل ۹ میلیارد یورو، ارز ارزان به واردکنندگان اختصاص یافته است.
درحالیکه لیست منتشر شده از سوی بانک مرکزی، تنها ۲.۵ میلیارد یورو آن را شامل می شود، که عمدتا محصولات غذایی اساسی هستند. بنابراین می توان گفت در حال حاضر کمتر از ۳۰ درصد از ارز ارزان اختصاص یافته به واردات شفاف سازی شده است.
ضرورت شفاف سازی درخصوص تمامی دریافت کنندگان ارز ارزان
بنابراین آنچه مسلم است بسیاری از محصولات وارداتی کشور که در صدر آن ها خودرو و قطعات آن قرار دارد، در لیست فوق جایی ندارند و لازم است بانک مرکزی و وزارت صمت نسبت به انتشار اسامی تمامی شرکت هایی که ارز ارزان به آن ها اختصاص یافته است شفاف سازی نمایند.
به طور کلی اختصاص ارز ارزان به واردات خسارت های زیادی را برای کشور ایجاد کرده است و لازم است هرچه سریعتر این روند متوقف شود. اما انتشار اسامی تمامی شرکت های دریافت کننده ارز ارزان قیمت در طول سه ماه ابتدایی سال، کمترین اقدامی است که انتظار می رود از سوی بانک مرکزی و دولت در دستور کار قرار بگیرد.
انتشار اسامی شرکت های واردکننده مشکلی را حل نمی کند
با اینحال تنها انتشار اسامی شرکت های واردکننده نیز مشکلی را حل نمی کند و به خودی خود به کاهش قیمت ها در بازار منجر نمی شود. از طرف دیگر نمی توان از مردم و افرادی که محصولات وارداتی را با قیمت های بالا خریداری کرده اند، انتظار داشت از طریق طرح شکایت از شرکت های واردکننده، حقوق از دست رفته خود را بازپس بگیرند؛ چراکه این روند هزینه های زیادی را برای مردم درپی دارد و در نهایت احتمال به نتیجه رسیدن آن نیز پایین است.
بنابراین لازم است دولت در کنار انتشار لیست تمامی شرکت هایی که ارز ارزان به آن ها اختصاص یافته است، اعم از دولتی و غیر دولتی، موارد دیگری همچون میزان کالای وارد شده، میزان کالای به فروش رفته و قیمت کالای به فروش رفته را نیز به طور عمومی اطلاع رسانی کند و حقوق بیت المال را که به منظور واردات کالا و فروش آن در بازار با قیمت عادلانه، به واردکنندگان اختصاص یافته است، به همه مردم بازگرداند.
پینوشت:
[۱] پایگاه اینترنتی بانک مرکزی کد اطلاعیه: ۱۷۹۸۱
[۲] پایگاه اینترنتی سازمان برنامه و بودجه کد خبر ۸۱۷۲۴
