به گزارش مسیر اقتصاد طی ماه های گذشته مشکلات مرتبط با صنعت طیور همواره یکی از مناقشات اصلی بین صاحب نظران و مسئولین در عرصه‌ای بوده است.
مشکل اصلی صنعت طیور با آغاز فصل سرما در سال ۱۳۹۶ و شیوع آنفلوانزای فوق حاد پرندگان آغاز شد و به دلیل عدم پیشگیری مناسب از این بیماری منجر به افزایش قیمت تخم مرغ در بازارهای کشور شد.
سابقه شیوع این بیماری در ایران به سال ۱۳۸۴ برمی‌گردد، به نحوی که در آن برهه نیز به دلیل عدم پیشگیری مناسب، خسارات جبران ناپذیری به این صنعت وارد شد و همین تجربه کافی بود تا مسئولین ذیربط ضمن آگاهی مداوم از شرایط موجود اجازه افزایش خسارات را در سال های دیگر به این صنعت ندهند.
شیوع بیماری آنفلوانزا شوک مهم به صنعت طیور در زمستان سال گذشته
همانگونه که گفته شد، زمستان سال گذشته متاسفانه به دلیل آنچه کم کاری سازمان دامپزشکی عنوان می شد، تقریبا حدود ۲۵ میلیون قطعه مرغ معدوم شد.
این موضوع علاوه بر آسیب جدی به تولید داخلی و بازار این محصول در کشور، منجر به قطع صادرات ایران به کشورهای وارد کننده مرغ از ایران به منظور تنظیم بازار داخلی گردید.
بر اساس قانون، سازمان دامپزشکی کشور مسئول تامین سلامت و بهداشت دام و طیور کشور است. این سازمان مسئول تشخیص بیماری‌ها، شناسایی مناطق آلوده، شناسایی سویه‌های جدید بیماری‌ها، ارزیابی ایمنی دام و طیور و دادن آموزش‌های لازم به تمام کسانی که با پرندگان در ارتباط هستند و در نهایت متولی کلیه اقدامات پیشگیرانه در حوزه بیماری‌های دامی وطیور است.
با توجه به عملکرد کشورهای توسعه یافته که تجربه موفقی در مبارزه و کاهش تلفات مربوط به بیماری‌های دامی و پرندگان با در اولویت قرار دادن پیشگیری از طریق شناسایی پرندگان حامل ویروس‌های خطرناک و جلوگیری از ورود آنها به داخل مرزهای کشور و درصورت ورود، شناسایی سریع و در دستور کار قرار دادن قرنطینه و معدوم کردن دارند، اساسی‌ترین و منطقی‌ترین اقدام برای جلوگیری از بروز بیماری‌های دامی و طیور در کشور این است که سازمان دامپزشکی فعالیت‌های پیشگیرانه فوق را انجام دهد تا ضمن جلوگیری از تلفات، از صرف سرمایه‌های کلان برای تهیه و وارد کردن واکسن به کشور جلوگیری شود.
عملیات پیشگیری سازمان دامپزشکی از سال آینده
به همین منظور اکبر شاهی مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری های طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان دامپزشکی ۳۰ دی ماه اعلام کرد: براساس برنامه پیش بینی شده برای سال آینده، ستاد آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در سازمان دامپزشکی تشکیل شده است که این نهاد صرفا یک سازمان درون سازمانی نیست و همکاری های بین بخشی دستگاه های مختلف را برای حل بحران می طلبد.
اکبرشاهی خاطر نشان کرد: سازمان دامپزشکی براساس برنامه ریزی برای سال آینده، کشور را به چند قسمت تقسیم کرده است که این تقسیمات شامل استان های شمالی (گیلان، مازندران و گلستان)، استان های با تراکم بالا که استان های انفجاری نامیده شده و بحث پایش فعال و غیرفعال و واکسیناسیون در این استان ها انجام می شود.[۱]
اقدام مهم وزارت جهاد کشاورزی در کاهش قیمت تخم مرغ
در آن برهه وزارت جهاد کشاورزی نیز به منظور کنترل تقاضای بازار تخم مرغ بر اساس وظایف قانونی خود طبق قانون تمرکز وظایف، اقدام به واردات محدود تخم مرغ از دیگر کشورها به منظور تنظیم بازار داخلی کرد.
در همین خصوص مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغ تخم گذار کشور نیز اعلام کرد: شرایط پیش آمده باعث شد عرضه مستقیم تخم مرغ از طریق اتحادیه با هماهنگی سازمان میادین در دستور کار قرار گیرد که این اقدام موجب بازگشت بازار به قیمت پایین تر از مصوب ظرف مدت یک هفته شد و در ابتدای نیمه دوم امسال شاهد اصلاح قیمت تخم مرغ بودیم.[۲]
انحصار در واردات کنجاله سویا منجر به افزایش قیمت تمام شده مرغداری ها شده است
اخیرا این صنعت به دلیل زیان بالای تولیدکنندگان مرغ گوشتی دچار مشکل دیگری شده است که در صورت عدم کاهش مشکلات، این طیف از تولیدکنندگان صنعت طیور کشور در آستانه بحران بزرگی قرار خواهد گرفت.
طی ماه های اخیر به دلیل افزایش چشم گیر تولید جوجه های یک روزه و به سبب آن تولید مرغ گوشتی و مدیریت نامناسب عرضه و تقاضای بازار، مشکلات این صنعت شدت بیشتری پیدا کرد.
اما مشکلات این بخش به همین موارد ختم نشد و بعد از نوسانات شدید نرخ ارز و واردات نهاده های طیور از جمله کنجاله سویا، قیمت تمام شده هر کیلو مرغ را در درب مرغداری ها به ۵۵۰۰ تومان افزایش داد.
از آنجایی که قیمت گوشت مرغ در بازار حدود ۶ هزار الی ۶۵۰۰ تومان است، اما عرضه کنندگان هر کیلو مرغ را از مرغداران به میزان ۴۵۰۰ تومان خریداری می کنند که این موضوع باعث زیان تولیدکنندگان شده است.
به همین منظور برخی از عرضه کنندگان گوشت مرغ دلیل افزایش قیمت تمام شده گوشت مرغ در درب مرغداری ها را ناشی از افزایش قیمت نهاده های مصرفی آنان بعد از گرانی نرخ ارز می دانند.
آنان معتقدند علیرغم آنکه دولت یارانه‌‌ی وارداتی به وارد کنندگان این نهاده ها تخصیص داده است، اما عدم وجود نظارت در این موضوع منجر به ایجاد انحصار و سوداگری شده است.
محمد یوسفی رئیس انجمن پرورش دهندگان مرغ گوشتی ۴ خرداد اعلام کرده بود: جالب اینجاست با آنکه دولت ارز یارانه‌ای به واردکنندگان نهاده می‌دهد، اما این واردکنندگان حتی نهاده‌هایی را که با ارز ۳۵۰۰ تومانی وارد کرده‌اند، با دلار ۶ هزار تومانی محاسبه کرده و می‌فروشند.[۳]
لزوم حل مشکلات صنعت طیور با ۲ اقدام
مسلم است که کاهش هزینه های تولید از طریق مدیریت مناسب واردات کنجاله سویا می تواند تاثیر بسیار مهمی در زمینه مدیریت عرضه و تقاضای این محصولات داشته باشد.
گفتنی است در شرایط عادی، کشور دارای پتانسیل تولید ۳ میلیون تنی گوشت مرغ است؛ در مقابل نیاز بازار مصرفی حدود ۲.۲ میلیون تن است که مازاد نیاز بازار داخلی می تواند به کشورهای همسایه صادر شود.
معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی ۲۲ خرداد ماه نیز اعلام کرد: اجرای طرح ملی استاندارد کردن تولید و عرضه وزن و سایز مرغ گوشتی علاوه بر افزایش کیفیت و سلامت گوشت مرغ، با کاهش ضریب تبدیل دان به گوشت موجب صرفه جویی در واردات نهاده های خوراک طیور به کشور می شود.[۴]
گرچه این راهکار وزارت جهاد کشاورزی در بلندمدت منجر به متعادل شدن عرضه و تقاضای گوشت مرغ در بازار داخلی می شود، اما نیاز است تا نهادهای نظارتی ضمن رصد مناسب بازار با محتکرین و گران فروشان نهاده های طیور برخورد جدی کنند و این بازار را از انحصار خارج کند.
پینوشت:
[۱] وزارت جهاد کشاورزی کد خبر ۸۵۳۴۹
[۲] همان
[۳] خبرگزاری فارس کد خبر ۱۳۹۷۰۳۰۴۰۰۰۲۸۴
[۴] وزارت جهاد کشاورزی کد خبر ۹۱۷۹۲
