به گزارش مسیر اقتصاد از سال گذشته ریال ایران حدود یک سوم از ارزش خود را در برابر دلار از دست داده است. قیمت دلار در ابتدای سال گذشته حدود ۳۷۰۰ تومان و در پایان سال تقریبا به رقم ۵ هزار تومان رسید. علیرغم اینکه ارزش دلار به تشدید نگرانی ها درباره اقتصاد ایران منجر شده است، اما نمی تواند به طور مستقیم دلیلی بر ضعف اقتصاد ایران باشد.
از سوی دیگر بالا رفتن قیمت ارز در بازار ایران بیش از آنکه اقدامی برای حفظ ارزش دارایی افراد باشد، به نظر می رسد که بیشتر حباب قیمتی است که به دلیل هجوم مردم برای خرید دلار شکل گرفته است. بیژن خواجه پور، تحلیلگر ایرانی در مصاحبه با سایت المانیتور به ۶ علت اصلی بالا رفتن قیمت دلار در بازار ایران اشاره کرده است.
مهم ترین مشکل مدیریت و سیاستگذاری ناصحیح بانک مرکزی است
وی نخستین مشکل بازار ارز ایران را مدیریت و سیاست گذاری ناصحیح بانک مرکزی عنوان کرده است که به اختلاف طولانی مدت بین قیمت ارز رسمی و قیمت ارز در بازار آزاد منجر شده است. بانک مرکزی ایران با مشکل تأمین ارز خارجی و ورود دلار به ایران مواجه است.
در نتیجه در روند سیاست مداخله ارزی در بازار جهت حفظ ارزش ریال مشکلاتی ایجاد شده است. این مشکلات در بخش عرضه ارز توسط بانک مرکزی به کاهش ارزش ریال منجر شده است. اما در بخش تقاضا نیز عواملی نظیر فشار تورمی، تقاضای موجود برای استفاده سرمایه ای از دلار و همچنین شرایط روانی بازار بر افزایش قیمت دلار تأثیرگذار بوده است.
رشد کم متغیرهای تأثیرگذار بر بازار ارز در سال گذشته نسبت به افزایش قیمت دلار
برای درک بهتر تأثیرات این عوامل بر نوسانات دلار توجه به تعدادی از داده های مربوط به متغیرهای اقتصادی سال گذشته ضروری است. نخستین متغیر تورم است که اطلاعات مربوط به آن به صورت ماهانه از سوی بانک مرکزی منتشر می شود. دومین متغیر بازار مسکن است که متوسط تغییرات آن نیز به صورت ماهانه از سوی بانک مرکزی منتشر می شود.
قیمت طلای ۱۸ عیار نیز عامل دیگر تأثیرگذار در این زمینه است. آخرین عامل نیز مقایسه ماهانه قیمت ارز رسمی و قیمت دلار در بازار آزاد ایران است.
با تحلیل آمار مربوط به این چند شاخص اقتصادی در ۱۲ ماه گذشته به خوبی می توان روند نسبتا سریع کاهش ارزش ریال در برابر دلار را ملاحظه کرد. قیمت طلا در بازار آزاد ایران ۳۰.۱۵ درصد افزایش یافته است و قیمت دلار نیز ۳۰.۷۵ درصد بالا رفته است که حدود ۲ برابر افزایش نسبت به نرخ ارز رسمی بوده است.
در عین حال بنا به گزارش بانک مرکزی ایران نرخ تورم با یک واحد افزایش به ۹.۶ درصد رسیده است. قیمت مسکن نیز در سال گذشته روند نسبتا باثباتی را طی کرده است. آمار بانک مرکزی نشان می دهد متوسط قیمت هر متر مسکن در تهران طی سال گذشته ۱۲ درصد افزایش داشته است که نشان دهنده شرایط نسبتا ویژه ای در بازار بوده است.
اگر به تمام این عوامل در کنار هم توجه شود این نتیجه بدست می آید که اگرچه قیمت ریال در برابر دلار کاهش یافته است. اما روند نسبتا باثبات تورم و قیمت مسکن در ایران نشان دهنده این است که ریال توانسته است قدرت خرید خود را در زمینه تأمین نیازهای روزمره مردم به طور نسبی حفظ کند.
این استدلال زمانی قابل قبول تر می شود که بدانیم بالا رفتن تورم و افزایش قیمت مسکن با در نظر گرفتن نرخ سود ۱۸ درصدی بانک ها تقریبا بی تأثیر شده است.
دلیل غیر اقتصادی افزایش قیمت دلار
با در نظر گرفتن تمام موارد گفته شده کاهش ارزش ریال طی ماه های اخیر در برابر دلار با تعریف پذیرفته شده کاهش کوتاه مدت ارزش پول ملی در تناقض بوده و می تواند تا حدودی مصداق گفته حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران باشد که گفته بود که دلیل افزایش قیمت دلار اقتصادی نیست.
نکته دیگر اینکه اگر چه نمی توان برای کاهش ارزش ریال دلیل اقتصادی محکمی ارائه داد اما این مسئله می تواند از آنجا که با فاصله گرفتن از شرایط اقتصاد واقعی ایران دست دولت را در کنترل آن از طریق اعمال سیاست های پولی ببندد محل نگرانی باشد.
از سوی دیگر طی سال گذشته قیمت کالاها در ایران علیرغم بالا رفتن دلار شاهد افزایش قابل توجهی نبوده است. همچنین رشد تولید ناخالص داخلی در ایران نیز متوسط بوده است. در حقیقت صندوق بین‌المللی پول ارزیابی کرده است که ایران در سال ۲۰۱۷ رشد اقتصادی ۳.۵ درصدی را داشته است.
نگاه سرمایه ای مردم به نگهداری دلار
بنابراین این سؤال مطرح می شود که چرا مردم ایران به سمت خرید طلا و دلار روی آورده اند و قیمت دلار را به بالاترین میزان در تاریخ اقتصادی این کشور رسانده اند. جواب این سؤال این است که این مسئله یک رفتار سرمایه گذاری است.
هجوم به خرید کالاهای سرمایه ای و دارایی های أمن نظیر دلار و طلا در زمان اوضاع بد اقتصادی روندی است که سرمایه داران برای حفاظت از ارزش دارایی های خود در پیش می گیرند.
اما اتفاقی که امروز در بازار ایران در حال رخ دادن است این است که متغیر زمان اوضاع بد اقتصادی از این معادله حذف شده است و مردم در یک وضعیت اقتصادی نه چندان نامطلوب، به سمت خرید دلار و طلا رفته اند. به همین دلیل می توان مدعی شد که این مسئله بیش از آنکه مبنای اقتصادی داشته باشد به شکل گرفتن یک حباب قیمتی شبیه تر است.
منبع: المانیتور
به نظر بنده هر شخصی برای حفظ ارزش داراییهایش دلار جمع وذخیره کند مثل روز روشن است اولین خاعن به ملت ومردم است ودارد به دشمن در نابودی مملکت کمک می کند چون دلار ابزاری است باید در دست دولت باشد تا بتواند به مملکت سامان بده