به گزارش مسیر اقتصاد در نظام پولی فعلی، این بانک های تجاری هستند که علاوه بر کسب سودهای کلان به واسطه قدرت خلق پول، تصمیم می گیرند نقدینگی و اعتبارات به کدام سمت برود و به چه بخشی تخصیص یابد.
این رانت خلق پول و اعتبار و هدایت آن، ریشه بسیاری از مشکلات اقتصادی و اجتماعی جوامع همچون نابرابری اقتصادی و فقر است. براین اساس بسیاری از اقتصاددانان با شیوه خلق پول بانک های تجاری در بانکداری مدرن مخالف بوده اند.
شیوه بانکداری مدرن که برپایه تفکرات نئولیبرالی بنا شده در عمل نشان داده که نمی تواند به درستی منابع مالی مورد نیاز فعالیت های مولد اقتصادی را تأمین نماید و علاوه بر این پایه گذار بسیاری از بحران های مالی به وجود آمده در طول سال های گذشته بوده است.
این حقیقت نشان از آن دارد که دولت ها باید در شیوه خلق پول وارد شوند و در غیر این صورت پیروی از نظام بازار حاصلی جز بحران های مالی و تخصیص نابهینه منابع در پی نخواهد داشت.
برنامه سوئیس برای اتمام خلق پول بانک های تجاری
لاری کوتلیکف از اقتصاددانان مطرح سوئیسی تاکید می کند که به دلیل خطرات سیستماتیک ناشی از سطوح بالای بدهی و ماهیت مبهم بانک های بزرگ، احتمال بحران در آینده بسیار زیاد است.
وی بیان می کند با پایان دادن به خلق پول بانک های تجاری، مانع از ریسک پذیری و شرکت در فعالیت های ریسکی آنها خواهیم شد و در نتیجه احتمال ایجاد بحران و ورشکستگی به شدت کاهش خواهد یافت.
وی تاکید می کند که برنامه VGI فرصت بازگشت پایداری به سیستم مالی جهان را فراهم می کند.
ابتکار پول واقعی[۱] که با عنوان VOLLGELD INITIATIVE (VGI) شناخته می شود، برنامه ای در سوئیس است که در نظر دارد تا به خلق پول بانکها تجاری خاتمه دهد و تنها منبع ایجاد پول بانک مرکزی باشد.
پول واقعی چیست؟
پول واقعی، پولی است که بانک مرکزی به گردش می اندازد. در حال حاضر این نوع پول تنها سکه و اسکناس را شامل می شود که تنها ۱۰ درصد از پول در گردش سوئیس را تشکیل می دهد و ۹۰ درصد مابقی پول الکترونیکی یا حسابداری است که تنها با فشردن یک کلید توسط بانک ها خلق شده است.
نحوه کار سیستم پولی کنونی در سوئیس، با اهداف قانون اساسی سوئیس مطابقت ندارد. در قانون اساسی، پول و سیستم ارز دولتی است، اما آنچه در واقعیت بوقوع پیوسته این است که ۹۰ درصد سیستم پولی از اختیار دولت خارج است.
ابتکار پول واقعی این خطا را تصحیح خواهد کرد. در شرایط جدید تنها بانک مرکزی سوئیس قادر خواهد بود تا پول الکترونیکی خلق کند و بانک ها دیگر نمی توانند برای خودشان پول خلق کنند و آنها تنها می توانند براساس پولی که از سپرده گذاران جذب کرده اند و یا پولی که توسط بانک مرکزی در اختیارشان قرار گرفته است، قرض دهند.
مزایای اساسی پول واقعی
پول واقعی در حساب یک بانک، کاملا بی خطر است؛ زیرا پولی است که توسط بانک مرکزی ایجاد شده است. این پول زمانی که یک بانک ورشکسته می شود ناپدید نمی گردد.
همچنین با این پول از ایجاد حباب های مالی اجتناب می شود زیرا بانک ها دیگر قادر به ایجاد پول بیشتر نخواهند بود و دولت دیگر با پول مالیات دهندگان به نجات بانک های بحران زده نخواهد رفت تا سیستم مالی کشور را از شکست نجات دهد.
صنعت مالی کشور به خدمت بخش واقعی اقتصاد و جامعه درخواهد آمد. همچنین پیچیدگی های سیستم پولی و بانکی از بین رفته و سیستم شفاف و قابل فهم خواهد بود.
پس از اصلاحات پولی وضعیت بانک ها چگونه خواهد بود؟
پس از اصلاحات، بانکها همچنان به ارائه خدمات مالی عادی (ارائه تسهیلات البته براساس پول واقعی)، فعال کردن معاملات، مدیریت ثروت و غیره خواهند پرداخت.
در حساب های مردم در بانک، تنها پول بانک مرکزی وجود خواهد داشت و بانک ها تنها با پول مردم، بانک های دیگر، وجوه بانک مرکزی و یا سرمایه خودشان می توانند کار کنند و تسهیلات دهند و به نوعی تنها واسطه وجوه خواهند بود.
در این بین کارمزد واسطه گری خود را دریافت خواهند کرد و در نهایت اینکه بانک ها دیگر مزایای ناعادلانه ای نسبت به سایرین ندارند، زیرا دیگر قادر به خلق پول نخواهند بود.
آیا سوئیس اولین کشور جهان برای معرفی یک سیستم پولی واقعی خواهد بود؟
در ماه ژوئن ۲۰۱۸ سوئیس، در مورد پیشنهادی که VOLLGELD INITIATIVE (VGI) شناخته می شود، رفراندومی برگزار خواهد کرد که طی آن سیستم پولی و بانکی سوئیس دگرگون شده و به توانایی بانک های خصوصی برای خلق پول خاتمه می دهد.
امروزه اثرات نامطلوب و بحران های مالی ناشی از خلق پول و اعتبار توسط بانک های تجاری به اثبات رسیده است؛ بنابراین لازم و ضروری است تا محققان و سیاستگذاران به تحقیق و مطالعه در مورد اصلاح نظام بانکی و گرفتن قدرت انحصاری خلق پول از بانک های تجاری بپردازند زیرا این امور نیازمند ایجاد نهادها و روندهای جدید در ساختار پولی کشورهاست.
همچنین نهادهای جدید باید شیوه خلق پول را به نحوی مدیریت نمایند که علاوه بر حرکت منابع مالی به سمت فعالیت های مفید برای تمامی جامعه، مشکلات سیاسی و اقتصادی همچون رشد اقتصادی، تورم، اشتغال و فقر نیز به خوبی کنترل شوند.
پینوشت:
[۱] Sovereign Money Initiative
