به گزارش مسیر اقتصاد وضعیت بازار ارز در هفته گذشته بسیار ملتهب و پر نوسان بود. در چنین شرایطی بانک مرکزی برای مدیریت این بازار اقدامات سه گانه ای را در دستور کار قرار داده است. مدیریت نرخ ارز یکی از مهم ترین وظایف بانک مرکزی است اما اقداماتی که از سوی این بانک در نظر گرفته شده است، موجب هدر رفت منابع ملی می شود و در صورت موفقیت نیز به طور مقطعی مشکل بازار ارز را درمان خواهند کرد.
راهکارهای خسارت بار بانک مرکزی برای مقابله با التهاب ارزی
گواهی سپرده ریالی با سود ۲۰ درصد، گواهی سپرده ارزی با سود ۴ درصد و پیش فروش شش ماهه و یکساله سکه بهار آزادی سه اقدام بانک مرکزی برای کاهش التهات بازار ارز عنوان شده است.
رویکرد اصلی در این راهکارها، جذب منابع مالی به بازارهای دیگر است تا مردم از حضور در بازار ارز منصرف شوند؛ در واقع بانک مرکزی به منظور مهار سوداگری ارزی، به دنبال جذاب کردن سپرده‌های بانکی و بازار سکه است.
این درحالیست که جذاب کردن یک بازار غیرمولد، برای جلوگیری از هجوم مردم به بازار غیر مولد دیگر نشان از ضعف بانک مرکزی در جهت دهی به منابع مردم به سمت فعالیت های تولیدی دارد.
ربوی بودن و افزایش هزینه تولید، مشکلات اصلی راهکارهای بانک مرکزی
انتشار گواهی سپرده ریالی و ارزی با سود ثابت انجام می شود و محل استفاده از منابع جذب شده از این طریق، مشخص نیست. بنابراین نمی توان این سپرده ها را در قالب مشارکت در یک فعالیت تولیدی به حساب آورد و در عمل کاملا ماهیتی ربوی دارند.
نکته مهم تر آنکه سود تعیین شده برای این اوراق ۵ درصد بیشتر از نرخ سود فعلی در نظام بانکی است. افزایش نرخ سود بانکی مضرات زیادی برای اقتصاد کشور دارد که از جمله آن ها می توان به افزایش هزینه تولید و تعمیق رکود اشاره کرد. به طور خلاصه اگر نرخ سود سپرده های بانکی برای مردم جذاب باشد، نمی توان انتظار داشت منابع مالی به بخش های مولد تولیدی جذب شوند.
درخصوص پیش فروش سکه بهار آزادی نیز باید توجه داشت بازار ارز به هیچ عنوان از بازار سکه اثر نمی پذیرد، بلکه این بازار ارز است که به طور مستقیم بر بازار سکه اثرگذار است. از این رو نمی توان از راهکار پیش فروش سکه انتظار داشت که موجب کنترل قیمت ارز و سکه شود. بنابراین چنانچه قیمت ارز و سکه در طول مدت زمان پیش فروش افزایش یابد، بانک مرکزی دارایی های ملی را با قیمتی ارزان به سفته بازان و سوداگران ارزی تقدیم خواهد کرد.
حل مشکلات ساختاری بازار ارز باید در اولویت باشد
پیش از این در یادداشتی به طور کامل به اقدامات لازم برای مدیریت بازار ارز پرداخته شد. اقداماتی همچون راه اندازی بورس ارز شفاف، وضع مالیات بالا بر سوداگری ارزی و پیمان های پولی دوجانبه و چندجانبه بهترین راهکار برای مدیریت نرخ ارز است.
راه اندازی بورس ارز می تواند بستر لازم برای تعیین قیمت شفاف و قابل نظارت ارز، متناسب با عرضه و تقاضای واقعی بازار را فراهم نماید و اخذ مالیات از سوداگران ارزی نیز تقاضای سوداگری را محدود خواهد کرد. پیمان های پولی دوجانبه و چندجانبه نیز مشکلات موجود در دسترسی بانک مرکزی به منابع ارزی خارجی را مرتفع خواهد کرد.
بانک مرکزی بورس ارز را جدی بگیرد
در این راستا رئیس بانک مرکزی اعلام کرده است که سامانه جدیدی در نظر گرفته است که در آن خریداران و فروشندگان ارز می توانند متناسب با نیازهای خود، نسبت به انجام عملیات ارزی در محیط الکترونیک اقدام کنند. این سامانه امکان کنترل و مدیریت بازار ارز برای سیاستگذار و امکان فعالیت شفاف را برای متقاضیان ارز فراهم می‌کند.
این سامانه از روز شنبه به طور آزمایشی شروع کار می کند و قرار است به مرور بازیگران مختلف بازار ارز از جمله بانک ها و صرافی ها به آن متصل شوند.[۱]
این سامانه چنانچه به طور کامل اجرایی شود و شرایط برای عرضه و تقاضای تمامی بازیگران ارزی در آن فراهم شود، می تواند نقش بورس ارز شفاف را ایفا نماید و به یکی از مشکلات ساختاری بازار ارز کشور پایان دهد.
از طرف دیگر در بورس ارز امکان رصد معاملات ارزی به سادگی فراهم می شود و در ادامه لازم است مالیاتی مضاعف، علاوه بر مالیات بر درآمد فعلی، بر سوداگران ارزی وضع شود تا دیگر نیازی نباشد از طریق برخوردهای خشونت بار و یا افزایش نرخ سود بانکی، از خرید و فروش های متوالی در بازار ارز جلوگیری شود.
راه اندازی بورس ارز و وضع مالیات بر سوداگران ارزی، روش بهینه و منطقی جلوگیری از سوداگری در بازار ارز است که معایب افزایش نرخ سود بانکی را به همراه ندارد و می تواند برای همیشه مشکل نوسانات گسترده بازار ارز کشور را مرتفع نماید. از این رو لازم است بانک مرکزی روش های شبهه دار و پر خسارت را کنار بگذارد و با استفاده از روش های علمی و منطقی برای حل مشکلات کشور اقدام نماید.
پینوشت:
[۱] خبرگزاری فارس کد خبر: ۱۳۹۶۱۱۲۶۰۰۰۶۷۴
