به گزارش مسیر اقتصاد سید کامل تقوی نژاد معاون وزیر اقتصاد و رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور روز یکشنبه ۱۶ مهرماه در اجلاس سراسری مدیران مالیاتی کشور با ارایه گزارشی از عملکرد نظام مالیاتی در سال گذشته و همچنین دستاوردها و توفیقات سازمان، مهمترین برنامه های آتی این دستگاه را نیز تبیین کرد.
رییس کل سازمان امور مالیاتی در سخنان خود به اهداف و اقدامات سازمان خود اشاره کرد و در خصوص میزان مالیات دریافتی کشور به نفکیک انواع مالیات ها توضیحاتی ارائه کرد.
اما بخش مهمی از سخنان رئیس سازمان مالیاتی کشور به اقدامات این سازمان در مبارزه با فرارهای مالیاتی اشاره داشت که در حال حاضر یکی از دلایل اصلی کم بودن درآمدهای مالیاتی است.
تنها ۵ هزار میلیارد تومان از حجم فرار مالیاتی کشف و به خزانه واریز شده است
طبق اعلام آقای تقوی نژاد در سال ۱۳۹۵ تنها ۵ هزار میلیارد تومان از طریق اقدامات سازمان امور مالیاتی در جهت کاهش فرار مالیاتی به خزانه دولت واریز شده است. با اینحال به گفته کارشناسان، میزان فرار مالیاتی در کشور به مراتب بیشتر از این میزان است.
طبق گفته تقوی نژاد در حال حاضر بخش عمده درآمدهای مالیاتی کشور از طریق مالیات بر ارزش افزوده تأمین می شود. این درحالیست که مالیات بر ارزش افزوده یک مالیات تنظیم گری و نه درآمدی است.
سوداگران ارز مشمول مالیات می شوند
به گفته رئیس سازمان مالیاتی یکی از اقدامات مؤثر این سازمان برای جلوگیری از فرار مالیاتی، انعقاد تفاهم نامه در خصوص تبادل اطلاعات و هم افزایی در شناسایی جرم با دیگر نهادها همچون بانک مرکزی بوده است.
در همین راستا طبق گفته تقوی نژاد به منظور مقابله با فرار مالیاتی، فهرست ۲۵۴ شخص حقیقی و حقوقی خریدار و فروشنده عمده ارز از بانک مرکزی دریافت شده و پیگیری جهت اخذ مشخصات هویتی، جهت انجام اقدامات لازم به منظور شناسایی و مطالبه حقوق حقه دولت، در دستور کار قرار گرفته است.
مزایای اخذ مالیات از سوداگری ارزی
به دلیل عدم نظارت دولت بر بازار ارز، از دیرباز بازار ارز یکی از روش های پیش روی مردم برای درآمدزایی از طریق سوداگری و خرید و فروش ارز بوده است. درحالیکه لازم است خرید و فروش ارز به روش های مناسب از سوی دولت کنترل شود و از درآمدهایی که از این طریق کسب می شود، مالیات اخذ گردد.
اخذ مالیات از سوداگری ارزی راهکاری برای کاهش نوسانات بازار پر التهاب ارز و همچنین جهت دهی به منابع پولی در دست مردم به سمت فعالیت های مولد اقتصادی است؛ چراکه در صورت اخذ مالیات از خرید و فروش ارز، هزینه مبادلات ارزی افزایش می یابد و این فعالیت غیرمولد اقتصادی سود حال حاضر خود را از دست می دهد. لذا به طور طبیعی سرمایه های مردم نیز به سمت دیگر فعالیت های اقتصادی حرکت خواهند کرد.
علاوه بر این اخذ مالیات از سوداگری ارزی یکی از راهکار های جلوگیری از فرار مالیاتی افرادی است که از سوداگری ارز درآمدهای کلان بدست می آورند و هیچ مالیاتی به دولت نمی پردازند. از این رو رویکرد اخذ مالیات از سوداگری ارزی به کاهش فرار مالیاتی و افزایش درآمدهای مالیاتی نیز می انجامد.
مالیات بر سوداگری ارزی در دیگر کشورها
در حال حاضر در بسیاری از کشورهای جهان، اخذ مالیات از معاملات مالی و به طور خاص معاملات ارزی یکی از ابزارهای جلوگیری از سوداگری غیرمولد در بازارهای مالی است.
از کشور بریتانیا به عنوان اولین کشوری یاد می شود که برای اولین بار در دهه‌ی ۱۹۳۰ میلادی مالیات بر سوداگری در بازارهای مالی را اجرایی نموده است. در ادامه دیگر کشورهای جهان همچون آمریکا نیز اجرای چنین قوانینی را مصوب نموده اند.
در حال حاضر کارشناسان اقتصادی و سیاست مداران کشورهای جهان بر اهمیت اخذ مالیات از معاملات سوداگرانه بازارهای مالی اعم از بازار ارز، خصوصا در مواقع نوسانات شدید قیمتی اتفاق نظر دارند.
ضرورت اجرای جدی مالیات بر سوداگری ارزی
طرح ایده نظارت بر معامله گران عمده ارز به منظور جلوگیری از فرار مالیاتی برای اولین بار در زمستان سال گذشته و از سوی فرشاد حیدری معاون نظارتی بانک مرکزی نیز مطرح شده بود.
در آن زمان معاون نظراتی بانک مرکزی از معرفی ۱۲۴ معامله گر ارزی به سازمان امور مالیاتی خبر داده و گفته بود اقدام معامله گران ارزی، سوداگرانه تشخیص داده شود، باید مالیات درآمد حاصله را نیز پرداخت نمایند.
تکمیل سنا لازمه اجرای قانون مالیات بر سوداگری ارز
بانک مرکزی از آبان ماه سال گذشته سامانه نظارت ارز (سنا) را راه اندازی نموده و مطابق قانون تمامی صرافی های مجاز موظف هستند تمامی معاملات عمده و جزئی خود را به صورت همزمان در سامانه سنا ثبت نمایند.
گرچه کارکرد اصلی این سامانه اطلاع از قیمت خرید و فروش ارز توسط صرافی هاست، اما بانک مرکزی می تواند با استفاده از این سامانه بر فعالین بازار ارز نظارت نماید و سوداگران ارزی که تنها به منظور کسب سود در بازار ارز اقدام به خرید و فروش می نمایند را شناسایی و به اداره امور مالیاتی معرفی نماید.
در واقع می توان گفت بدون فراهم کردن شرایط ثبت تمامی معاملات در سامانه ارزی سنا و استفاده بهینه از اطلاعات این سامانه، امکان اخذ مالیات از سوداگران ارزی وجود ندارد.
بنابراین لازم است سازمان امور مالیاتی با همکاری بانک مرکزی برای اجرایی شدن هرچه بهتر طرح اخذ مالیات از سوداگری ارزی، دامنه نظارت خود را با استفاده از سامانه سنا گسترش دهند تا منافع حاصل از اجرایی شدن این طرح در زمانی سریعتر و به شکلی کامل تر محقق گردد.
