وقتی نازیها به قدرت رسیدند، عمدهترین مسائل آلمان تورم بالا و معضل بیکاری بود که نرخ آن به حدود ۳۰ درصد (۶ میلیون نفر) میرسید. لذا وظیفه ساماندهی به اوضاع اقتصادی از همان ابتدا بر دوش یارمال شاخت وزیر اقتصاد هیتلر نهاده شد.
به گزارش مسیر اقتصاد در نتیجه سیاستهای اعمال شده بعد از جنگ جهانی اول توسط نازی ها، در همان دو سه سال ابتدایی کاهش چشمگیری در نرخ بیکاری حاصل شد و با وضع کنترلهای قیمتی، تورم نیز تا حدود بسیار زیادی مهار شد. اما بررسی ها نشان می دهد که اصلاحات و اقدامات اقتصادی انجام شده در زمان هیتلر، حتی بعد از جنگ جهانی دوم و تا به امروز نیز پایدار بوده است.
حمایت لوکوموتیوهای اقتصادی مهمترین سیاست صنعتی آلمان
یکی از سیاستهای مهمی که در اقتصاد آلمان در زمان نازی ها پیاده شد، توجه به لوکوموتیوهای اقتصادی به عنوان موتور محرک اقتصاد این کشور بود.
آلمان یکی از کشورهایی است که با حمایت از لوکوموتیوهای اقتصادی خود توانست به قدرت اقتصادی دست یابد. قدرتی که پایه های اقتصادی این کشور را تشکیل داد تا جایی که حتی بعد از جنگ جهانی دوم این کشور توانست روی پای خود بایستد و تا امروز نیز به عنوان یکی از قدرت های صنعتی در اروپا و جهان مطرح باشد. در ادامه به حمایت آلمان از دو لوکوموتیو اقتصادی اشاره خواهد شد.
ساخت خودروی فولکس واگن، خودرویی مصرفی با تقاضای بالا و قیمت ارزان
یکی از خدمات اقدامات انجام شده در این زمینه طراحی و تولید خودروی فولکس واگن بود که به دستور مستقیم هیتلر و با پیگیری فعالانه وی ساخته شد.
هیتلر در همان سالی که صدراعظم آلمان شد از دکتر فردیناند پورشه درخواست کرد که یک اتومبیل خوب و ارزان قیمت بسازد که طبقه کارگر نیز بتواند آنرا خریداری نماید. هیتلر مایل بود که این اتومبیل ۶۰ مایل (۱۰۰ کیلومتر در ساعت) سرعت برود و کمتراز ۱۰۰۰ مارک قیمت داشته باشد. همچنین این اتومبیل باید دو انسان بالغ و سه کودک را به راحتی در خود جای میداد.
مهمترین هدف این بود که تمام مردم آلمان توانایی خرید چنین اتومبیلی را داشته باشند. در سال ۱۹۳۴ دکتر پورشه پس از بررسی های لازم موافقت کرد اتومبیل مورد نظر هیتلر را بسازد. در آن زمان اتومبیل در تمام جهان یک وسیله لوکس و مخصوص طبقه ثروتمند بود و داشتن یک اتومبیل برای کارگران یک آرزوی دست نیافتنی محسوب میشد. آرزویی که هیتلر آنرا در آلمان تبدیل به واقعیت نمود.
دلیل اصلی ساخت فولکس واگن توجه هیتلر به تمام بخش های جامعه بود (فولکس واگن در زبان آلمانی به معنای خودروی عمومی است). قیمت این خودرو به قدری پایین بود که هر کارگر با اندکی پس انداز می توانست آنرا بخرد، در نتیجه این خودرو می توانست در تعداد بالا تولید و در درون کشور آلمان به فروش برسد.
در آن زمان فولکس واگن تبدیل به ارزان ترین اتومبیل در جهان و محبوب ترین اتومبیل در آلمان شد. تنها اتومبیلی که در که با فولکس واگن قابل مقایسه بود اتومبیل هانوماگ در آمریکا بود که دو تفاوت عمده با فولکس داشت: نخست اینکه هانوماگ دو برابر فولکس قیمت داشت و دوم اینکه هانوماگ یک اتومبیل دو نفره بود.
حمایت از تشکیل شرکت های بزرگ
سیاست دیگری که در حمایت از لوکوموتیوهای اقتصادی و بخش های با تقاضا و عرضه بالا صورت گرفت، این بود که دولت وقت آلمان کسب و کارهای بزرگ آلمانی را به تشکیل شرکت های بزرگ تشویق نمود.
در واقع دولت از کارتلها حمایت کرده و سود ثابتی را برایشان تضمین مینمود. درمقابل همکاری نزدیکی میان این سازمانهای بزرگ کسب و کار با دولت شکل میگرفت که به آنها امکان میداد به شرط حرکت در چارچوب اهداف سیاسی و نظامی دولت، از منافعی بزرگ بهرهمند شوند.
شرکت های بزرگ زمینه توسعه اقتصادی کشورها و به حرکت درآوردن شرکت های کوچک و متوسط هستند و دولت ها با حمایت از تشکیل چنین شرکت هایی و اعطای بازار به آنها، رشد و توسعه اقتصادی را جهت دهی می کنند.
تامین مالی لوکوموتیوهای اقتصادی
نگاه به تجربیات کشورهای مختلف از جمله کره جنوبی و آلمان در برنامه ریزی و حمایت هوشمندانه از حوزه های پیشران و لوکوموتیوهای اقتصادی نشان می دهد که جهت ایجاد ثبات، کاهش آسیب پذیری اقتصادی و مزیت رقابتی، لازم است تا حوزه هایی به عنوان پیشران انتخاب و مورد حمایت هوشمندانه دولت قرار گیرد.
این قبیل سیاست ها، امروز در قالب سیاست صنعتی در برنامه کشورها قرار می گیرد و طی آن کشورها با انتخاب چند حوزه اقتصادی و برنامه ریزی برای حمایت های مالی و غیرمالی از آنها، سعی در ایجاد مزیت اقتصادی و هموار کردن مسیر پیشرفت خود می نمایند.
ضروری است ایران نیز به روند طراحی برنامه های توسعه اقتصادی به شکل موجود که در آن همه حوزه ها مورد حمایت قرار می گیرند، پایان داده و با طراحی یک سیاست صنعتی منسجم، حوزه های مشخص به ویژه لوکوموتیوهای اقتصادی را در دستور حمایت قرار دهد.