به گزارش مسیر اقتصاد برای اصلاح نظام مالی و بانکی در ابتدا لازم است مشکلات و آسیب های موجود به درستی شناسایی گردد. همچنین ضروری است مردم به خوبی بدانند که در حال حاضر پول موجود در جامعه چطور خلق می شود، چگونه در بین مردم توزیع می شود و نحوه هزینه کرد آن دقیقا از چه سازوکارهایی تبعیت می کند.
خلق و توزیع نادرست پول، ریشه بسیاری از معضلات اجتماعی و اقتصادی
اغلب مردم اطلاعات چندانی از شیوه کارکرد نظام پولی ندارند، این درحالیست که خلق پول مدیریت نشده می‌تواند بسیاری از معضلات اجتماعی و اقتصادی اثرگذار بر زندگی آنها را تقویت نماید.
روش خلق پول فعلی نظام بانکی دلیل اصلی وجود بسیاری از مفاسد و جرائم است و در عین حال بسیاری از معضلات دیگر همچون نابرابری، بیکاری، سلامت روان و دیگر موارد مشابه را تقویت می کند.
همچنین به دلیل افزایش آگاهی مردم، تقاضای افکار عمومی برای شفافیت بیشتر سازوکارهای حاکم بر خلق و توزیع پول در جامعه، به مرور زمان در حال افزایش است.
پول امروز تنها اعتبار است
سازوکار خلق پولی که در حال حاضر بر جوامع حاکم است، در یک و یا چند جمله کوتاه قابل توصیف است: امروز پول تنها یک اعتبار است. پول موجود در جامعه در حساب های بانکی و به شکل عدد ذخیره شده است. قدرت خلق پول نیز در اختیار بانک مرکزی و بانک های تجاری است که می توانند این حساب های بانکی را ایجاد نمایند. با این توضیح که بانک های تجاری طبق قواعد در نظر گرفته شده و با نظارت بانک مرکزی به خلق پول می پردازند.
در نظام بانکی و پولی فعلی، بانک مرکزی این قدرت را دارد که هر میزان که تشخیص می دهد پول یا همان اعتبار خلق کند و آن را از طریق بانک های تجاری در اختیار دولت و یا هر شخص و نهاد دیگری قرار دهد.
در نظام هایی که دولت ها قدرت اثرگذاری قابل توجهی بر بانک مرکزی دارند، این مسئله امتیاز قابل توجهی برای دولت ایجاد می کند تا هر میزان که خواستند، از طریق بانک مرکزی برای خود اعتبار ایجاد کند.
بانک های تجاری نقش اصلی را در خلق پول موجود در جامعه دارند
اما عملا بانک مرکزی در نظام پولی فعلی سهمی بسیار کم در پول خلق شده در جامعه داد و نقش اصلی را در این میان بانک های تجاری ایفا می کنند.
در نظام پولی فعلی بانک های تجاری از روند خلق پول با کسب حاشیه سود از تفاوت نرخ سپرده و تسهیلات، سود اقتصادی کلان بدست می آورند. با این حال این تنها منفعت بانک های تجاری نیست.
بانک های تجاری تعیین می کنند منابع مالی به کدام بخش اقتصاد وارد شود
در نظام پولی فعلی این بانک های تجاری هستند که علاوه بر کسب سودهای کلان به واسطه قدرت خلق پول، تعیین می کنند جریان پول به سمت کدام بخش های اقتصاد یک کشور سرازیر گردد. این مهمترین سود بانک های تجاری از خلق پول است.
نظام پولی و بانکی موجود گرچه دارای مزیت هایی در مقایسه با دیگر روش هاست، اما نقص های فراوانی دارد که موجب شده بسیاری از کارشناسان این حوزه نه تنها امروز بلکه در طول تاریخ آنچه بر نظام پولی جریان دارد را یک دیوانگی بدانند.
بر این اساس نظام خلق پول به دلیل انحصاری که در بهره مندی از مزیت های اقتصادی برای بانک های تجاری ایجاد کرده، نیازمند اصلاحات اساسی است.
برای اصلاح نظام بانکی باید تاریخچه آن به دقت مطالعه شود
اما برای اصلاح این روند لازم است ابعاد نظام پولی و بانکی به طور دقیق شناسایی شود. توجه به روند تکامل سازوکارهای حاکم بر نظام پولی و بانکی در طول تاریخ می تواند درس ها و عبرت های زیادی به همراه داشته باشد و برای اصلاح نظام بانکی امری ضروری است.
داستان تکامل نظام بانکی و اینکه چطور به شیوه خلق پول فعلی رسیده ایم، بنا به گفته اشخاصی که در روند تکامل بانک ها حضوری فعال داشته اند، بیش از هرچیز آمیخته با طمع صاحبان قدرت و ثروت و فریب افکار عمومی است.
نظام پولی جهانی برای رسیدن به سطح فعلی چندین مرحله را گذارنده که توجه به آن ها درس آموز است. در طول این مراحل پول یا وسیله مبادله با آنچه امروز مورد استفاده قرار می گیرد، تفاوت بسیار زیادی داشته است.
مراحلی همچون استفاده از محصولات و فلزات گرانبها به عنوان وسیله مبادله، شروع انتشار اوراق بدهی توسط افراد و نهادها، شروع خلق پول بدون پشتوانه، خلق پول بدون نیاز به سپرده و در نهایت تبدیل پول به اعتبار مراحلی هستند که نظام پولی برای رسیدن به سطح فعلی طی کرده است.
مطالعه و فهم هریک از این سطوح علاوه بر آشنایی با سازوکارهای حاکم بر نظام پولی، می تواند در اصلاحات وضع موجود مورد استفاده قرار بگیرد.
برگرفته از کتاب دزدی بانک ها؛ منبع: پایگاه تحلیلی پازیتیو مانی
