به گزارش مسیر اقتصاد نهمین اجلاس سران کشورهای گروه بریکس در شهر بندری شیامن که در جنوب چین قرار دارد، در حال برگزاری است. در این اجلاس سران بلندپایه کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی به عنوان کشورهای عضو گروه حضور دارند.
علاوه بر این سران بسیاری از کشورها همچون مصر، مکزیک، تایلند، گینه و تاجیکستان نیز حضور دارند تا علاوه بر نشان دادن علاقه خود به افزایش تبادلات تجاری با کشورهای گروه بریکس، نزدیکی خود با آرمان های این گروه را نیز اعلام نمایند.
به چالش کشیدن قدرت سلطه آمریکا، هدف اصلی گروه بریکس است
کشورهای گروه بریکس در بیش از ده سال اخیر که از تأسیس این گروه می گذرد، تعاملات و همکاری های متعددی را در زمینه های مختلف سیاسی و اقتصادی با یکدیگر تعریف کرده اند.
اما در این میان یکی از اهداف اصلی گروه بریکس به چالش کشیدن قدرت محوری آمریکا در معادلات جهانی است. کشورهای گروه بریکس قصد دارند با همکاری یکدیگر نظام قدرت جهانی را تغییر داده و از سلطه آمریکا و نهادهای مرتبط با آن خارج شوند.
عرصه قدرت جهانی با خلأ نسبی مواجه شده است
کارشناسان اقتصاد و سیاست بین الملل معتقدند در سال های اخیر از طرفی قدرت سلطه آمریکا بر معادلات جهانی کاهش یافته و از طرف دیگر با روی کار آمدن ترامپ، این کشور تاحدودی مسیر انزوا طلبی را در پیش گرفته است. در چنین شرایطی می توان گفت عرصه قدرت جهانی تاحدودی با خلأ نسبی مواجه شده و کشورهای گروه بریکس می توانند به خوبی از وجود این خلأ استفاده نمایند.
باید بپذیریم که چه خوب و چه بد، در طول سالیان اخیر قاعده گذاری و نظارت بر روندهای جهانی منحصرا در اختیار کشورهای غربی بوده است. در این مدت این کشورهای غربی بوده اند که با نهادسازی و تصویب قوانین جهانی به کشورهای جهان خط دهی کرده اند.
اما در حال حاضر این روند رو به پایان است. چرا که در حال حاضر در بین کشورهای غربی اختلاف نظر جدی بر سر مسائل اساسی وجود دارد و اتفاق نظر و همکاری در کشورهای غربی، امروزه جای خود را به اختلاف نظر و تقابل جدی داده است. به طور خاص با روی کار آمدن ترامپ، آمریکا و کشورهای اروپایی در بسیاری از زمینه ها با یکدیگر مخالف هستند.
در حال حاضر کشور آلمان حتی به جدا نمودن مسیر خود از آمریکا بسنده نمی کند و در پی آن است که در نهادهای بین المللی علیه آمریکا اتفاق نظر ایجاد نماید. علاوه بر این در حال حاضر کشورهای غربی از جمله آمریکا قدرت اثرگذاری خود بر روندهای جهانی را از دست داده اند.
هیچ کشوری نمی تواند به تنهایی خلأ قدرت جهان را پر نماید
در چنین شرایطی به طور طبیعی کاهش قدرت اثرگذاری آمریکا، یک خلأ قدرت در جهان ایجاد می کند. اما در حال حاضر هیچ کشوری به تنهایی از قدرت و اعتبار لازم برای پر کردن خلأ ایجاد شده برخوردار نیست. بنابراین عرصه نظام سیاسی و اقتصادی جهان برای اثرگذاری بلوک های اقتصادی و سیاسی فراهم شده است.
در این میان گروه بریکس می تواند بیشتری استفاده را از خلأ ایجاد شده ببرد و نقشی بسیار تأثیرگذار در مبادلات جهانی داشته باشد.
نقاط ضعف گروه بریکس
با اینحال گروه بریکس نقاط ضعفی نیز دارد. کشورهای گروه بریکس از نقاط مختلف دنیا هستند و برخلاف گروه هایی همچون نفتا (توافق تجاری کشورهای آمریکای شمالی: آمریکا، کانادا و مکزیک) و یا اتحادیه اروپا از همبستگی فرهنگی و جغرافیایی برخوردار نیستند.
علاوه بر این ۵ کشور گروه بریکس در برخی مسائل بین المللی با یکدیگر اختلاف نظر دارند. به طور مثال کشورهای روسیه و چین بر اصلاح ساختار سازمان ملل و دیگر نهادهای جهانی و همچنین تغییر بنیادین نظام مالی جهانی و کاهش سلطه دلار آمریکا بسیار تأکید دارند. درحالیکه اصرار سه کشور برزیل، هند و آفریقای جنوبی بر این مسائل با روسیه و چین قابل مقایسه نیست.
نکته منفی دیگر در روابط کشورهای گروه بریکس روابط نه چندان مناسب دو کشور بزرگ چین و هند است که در حال حاضر در زمینه مسائل مرزی و گسترش روابط با همسایگان مشترک، با یکدیگر اختلافات جدی دارند.
استقلال از کشورهای غربی، بزرگترین نقطه قوت اعضای بریکش
با وجود نقاط ضعف، گروه بریکس یکی از بزرگترین گروه های فعال در عرصه جهانی محسوب می شود و می تواند نقشی مهم و اساسی در روندهای جهانی داشته باشد. کشورهای گروه بریکس جزء بزرگترین کشورهای درحال توسعه محسوب می شوند. علاوه بر این، این کشورها در تعیین سیاست های خود از استقلال کافی برخورداند که در کمتر بلوک سیاسی دیگری به چشم می خورد.
از طرف دیگر در بین کشورهای گروه بریکس یک کشور نقشی محوری ندارد. این مسئله گرچه می تواند هماهنگی بین اعضاء را دشوارتر نماید، اما در این شرایط یک کشور نمی تواند تمایلات خود را به دیگر اعضاء تحمیل نماید. علاوه بر این شرایط حاکم بر روابط کشورهای گروه بریکس شبهات بیشتری با آنچه در بین کشورهای جهان برقرار است، دارد.
حذف دلار از تجارت، مهمترین توافق سال های اخیر گروه بریکس
در چنین شرایطی چنانچه روسیه و چین بتوانند دیگر کشورهای عضو را به همراهی بیشتر در اتخاذ سیاست های جهانی مجاب نمایند، قدرت اثرگذاری این گروه به مراتب افزایش خواهد یافت. در سال های اخیر نیز روند کشورهای عضو گروه بریکس به همین سو بوده است.
به طور مثال کشورهای گروه بریکس به طور مشخص در زمینه کاهش استفاده از دلار در تبادلات دوجانبه و چندجانبه خود به توافق کامل رسیده اند و قصد دارند به جای دلار آمریکا از ارزهای ملی در تجارت خود استفاده نمایند.
منبع: اسپوتنیک
