به گزارش مسیر اقتصاد دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا چالش های زیادی با کشور چین پیشروی خود می بینید. اما از بین این چالش ها تلاش چین برای کنار گذاشتن پترو دلار و استفاده از یوآن به منظور خرید و فروش نفت در بازارهای جهانی بسیار مهمتر و اثرگذار تر است.
دونالد ترامپ از زمان حضور خود به عنوان رئیس جمهور آمریکا بارها در سخنرانی های متعددی علیه اقدامات کشور چین موضع گیری کرده است. در همین راستا ترامپ در یکی از آخرین سخنرانی های خود از ضرورت تحریم اقتصادی چین و فروش سلاح به دیگر کشورهای آسیایی به منظور مقابله در برابر چین سخن گفته است.
در زمان انتخابات ریاست جمهوری ترامپ شعارهای جدی علیه کشور چین داشت، اما بعد از انتخاب به عنوان رئیس جمهور آمریکا و مذاکره مستقیم با شی جین پینگ رئیس جمهور این کشور، مواضع خود را مقداری متعادل تر کرد. وابستگی بالای تجاری آمریکا به چین و همچنین معضل کره شمالی و تهدید هسته ای این کشور علیه آمریکا از جمله مواردی است که موجب شده است ترامپ مواضع خود را نسبت به کشور چین مقداری متعادل تر نماید. با اینحال اظهارات اخیر ترامپ یک بازگشت دوباره به مواضع قبلی محسوب میشود و نشان از آن دارد که آمریکا به هیچ عنوان حاضر نیست سیاست های جهانی چین را بپذیرد.
اما به نظر میرسد اقدامات اخیر ترامپ دلیل مهمتری از جنگ تجاری دو کشور و یا عدم همکاری چین با آمریکا در مسئله کره شمالی داشته باشد. این مسئله مهم تلاش کشور چین برای تضعیف جایگاه دلار به عنوان انتخاب اول کشورها در تجارت خارجی و ذخایر خارجی است که اهمیت بسیار زیادی برای اقتصاد آمریکا دارد.
این اتفاقی نیست که وقتی اقتصاد آمریکا با مشکلاتی مواجه میشود، این مشکلات در بسیاری از کشورهای دنیا نیز بعد از مدتی نمایان میشود. اما اقتصاد آمریکا میتواند با تلاش کمتر و در زمان کمتری به روند عادی خود بازگردد. به طور مثال بحران مالی سال ۲۰۰۷ میلادی به طور کامل از اقتصاد آمریکا شروع شد و بر بسیاری از کشورهای جهان اثر منفی گذاشت. اما با اینحال اقتصاد آمریکا به سادگی توانست به روند عادی خود بازگردد ولی دیگر کشورها همچون اتحادیه اروپا همچنان با عواقب این بحران مالی دست و پنجه نرم میکنند.
مسئله کلیدی در اثر گذاری بحران های داخلی آمریکا بر دیگر کشورهای جهان و همچنین توان بازگشت بهتر آمریکا در مقایسه با دیگر کشورها، رواج دلار به عنوان ارز جهانی است.
در این میان نظام پترو دلار نیز نقشی اساسی در تقویت جایگاه دلار آمریکا دارد. در حال حاضر محصولاتی همچون نفت و گاز که جزء کالاهای با گردش مالی بسیار زیاد در سطح کشورهای جهان هستند تنها با دلار آمریکا ارزش گذاری میشوند و به فروش میرسند. نظام پترو دلار چندین دهه سابقه دارد اما اخیرا توسط کشورهایی همچون چین، روسیه، هند، ایران و دیگر کشورها با چالش جدی مواجه شده است.
در این میان نقش کشور چین به عنوان بزرگترین واردکننده نفت و گاز در جهان از اهمیتی ویژه برخوردار است. بعد از کشور چین نیز کشور روسیه به عنوان بزرگترین صادرکننده انرژی در جهان قرار دارد. این دو کشور سال گذشته اعلام کرده اند که دیگر در زمینه تجارت انرژی(صادرات نفت و گاز از روسیه به چین) از دلار استفاده نمیکنند و با استفاده از ارزهای محلی این کار را ساماندهی خواهند کرد. این اقدام دو کشور چین و روسیه ضربه ای سنگین بر پیکره نظام پترو دلار بوده است.
در ماه گذشته میلادی نیز کشورهای چین و عربستان سعودی – به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت در جهان – به توافق رسیدند که تجارت انرژی خود را با استفاده از یوآن چین انجام دهند. عربستان سعودی یکی از متحدان آمریکا در منطقه محسوب میشود و تعهد این کشور به نظام پترو دلار یکی از دلایل اصلی موفقیت آن در طول سال های اخیر بوده است.
در زمینه توافق با کشور چین برای فروش نفت به یوآن نیز عربستان سعودی تمایلی به ورود به این توافق نداشته است. اما حضور دیگر صادرکنندگان نفت همچون روسیه و ایران در بازار چین و امکان کاهش سهم عربستان از این بازار بزرگ انرژی موجب شده است عربستان برای پذیرش شرط چین در واردات نفت از این کشور تحت فشار قرار بگیرد.
این اقدام اخیر چین پیغامی واضح برای آمریکا داشته و به نظر میرسد همین اقدام بوده که موجب خشم شدید ترامپ و دیگر مقامات آمریکایی شده است. اقدامات اخیر کشور چین برای کنار گذاشتن دلار از تجارت محصولات مختلف همچون نفت و گاز جایگاه دلار آمریکا در تجارت جهانی را تضعیف نموده است.
نظام پترو دلار اکنون روند تضعیف جایگاه خود را آغاز کرده است. این روند میتواند به کاهش قدرت دلار در نظام مالی جهانی و در نهایت تضعیف اقتصاد کشورهای غربی بینجامد. در این میان کشورهای چین و روسیه نقشی ویژه در این زمینه دارند. کشور چین راهکارهای دیگری نیز برای کنار گذاشتن دلار و تضعیف جایگاه آن در دستور کار دارد که یکی از آن‌ها پروژه جاده ابریشم جدید است. اقدامات کشورهایی همچون چین و روسیه توانسته است سلطه دلار بر نظام اقتصادی جهانی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
منبع: دیلی اکونومیست
