به گزارش مسیر اقتصاد کشور چین در سال‌های اخیر توانسته است با طرح ایده احیاء دوباره جاده ابریشم جدید علاوه بر جلب اعتماد بسیاری از کشورها در مشارکت و همکاری در این پروژه، خود را به عنوان کشوری پیشرو و تأثیرگذار در سطح جهانی مطرح کند.
شی جین پینگ رئیس جمهور چین ضمن استقبال از همکاری تمامی کشورها در اجرای این ابرپروژه بزرگ، اعلام کرده است که «هدف چین ساخت یک خانواده جهانی به منظور همزیستی مسالمت آمیز و رشد در کنار یکدیگر است.»
پروژه جاده ابریشم جدید چین بیش از ۶۵ کشور را به یکدیگر متصل میکند که در مجموع بیش از ۴۰ درصد اقتصاد جهان را شامل میشوند. این ابرپروژه با توسعه بنادر، جاده‌ها، خطوط ریلی و دیگر زیرساخت‌های ارتباطی دسترسی چین را به آسیا، اروپا و آفریقا تسهیل می نماید. مجموع سرمایه‌گذاری‌های مورد نیاز این پروژه حدود هزار میلیارد دلار ارزیابی شده است که مبلغی بسیار عظیم است.
در شکل زیر مسیرهای پروژه جاده ابریشم جدید چین نشان داده شده است.
این پروژه بزرگ یک راه دریایی را نیز شامل میشود که از جنوب شرق چین تا تنگه مالاکا، اقیانوس هند، دریای سرخ، دریای مدیترانه و در نهایت شهر ونیز ایتالیا امتداد دارد.
با اینحال بسیاری از کشورها نگاه متفاوتی به پروژه جاده ابریشم جدید چین دارند. به طور خاص کشور هند که خود نیز یک کشور درحال توسعه است و در آینده نزدیک به یکی از ابر قدرت های جهانی تبدیل میشود، نسبت به مسائل مرزی خود با چین در اجرای پروژه جاده ابریشم جدید ابراز نگرانی کرده است. در حال حاضر هند با چین و پاکستان که مشارکتی گسترده در پروژه جاده ابریشم چین دارد، اختلافاتی بر سر تعیین مرز زمینی دارد که اجرای این پروژه نیز بر این نگرانی‌ها افزوده است.
کشور هند یکی از کشورهایی است که به طور گسترده علیه پروژه جاده ابریشم جدید چین موضع گیری کرده و آن را ابزاری برای گسترش امپراطوری چین خوانده است.
برخی دیگر از کشورها نیز معتقدند کشور چین در پس اجرای پروژه جاده ابریشم جدید که هدف آن گسترش روابط تجاری است، اهداف پنهان دیگری را مد نظر دارد. این کشورها معتقدند چین از اجرای این پروژه به دنبال کسب محوریت در معادلات قدرت جهانی است. نحوه اجرای پروژه‌های زیرساختی زیر مجموعه این ابرپروژه نیز تا به حال این ایده را تقویت کرده است.
کشورهای غربی نیز معتقدند مشارکت دیگر کشورها در این پروژه به صورت یک توافق دوجانبه با کشور چین است و عملا گردهمایی و امضاء توافقنامه‌های چند جانبه در این زمینه اقداماتی نمایشی است. نماینده اتحادیه اروپا در این خصوص گفته است: «پروژه جاده ابریشم جدید ابزاری برای نفوذ شرکت‌های چینی به دیگر کشورهاست تا با کنترل دارایی‌ها و مشارکت در سرمایه‌گذاری، سرمایه‌های دیگر کشورها را به غارت ببرند.»
با اینحال مقامات چینی این ایده را قبول ندارند و پروژه جاده ابریشم جدید را ابزاری برای توسعه تمامی کشورهای جهان می‌دانند. بسیاری از کشورهای جهان نیز توانسته‌اند در قالب پروژه‌های زیرمجموعه این ابرپروژه بزرگ، به اهداف خود در توسعه زیرساخت‌های داخلی دست یابند و از این رو در این زمینه با کشور چین همراه هستند و از اجرای پروژه جاده ابریشم جدید چین حمایت کرده‌اند. روسیه، کشورهای جنوب شرق آسیا و دیگر کشورهای آسیایی همچون پاکستان از جمله کشورهایی هستند که از اجرای این پروژه به شدت استقبال کرده‌اند.
یکی از بخش‌های پروژه جاده ابریشم جدید که تا به حال پیشرفت قابل توجهی داشته، کوریدور ارتباطی چین-پاکستان است. در این پروژه قرار است بندر گوادر پاکستان به طور کامل توسعه یابد و از طریق خطوط ریلی و جاده‌ای به طور مستقیم به استان‌های غربی چین متصل شود.
چین میتواند با ایجاد دسترسی به بندر گوادر در پاکستان بخشی از انرژی وارداتی خود از خاور میانه را از این مسیر وارد کند و از وابستگی خود به تنگه مالاکا که بین سنگاپور و اندونزی واقع است، بکاهد. از طرف دیگر دسترسی چین به نزدیکی تنگه هرمز میتواند قدرت دریایی این کشور در سطح جهان را به طور قابل توجهی بهبود بخشد. تنگه هرمز جایگاهی ویژه برای کشورهای جهان دارد و انرژی مورد نیاز بسیاری از کشورهای جهان از این منطقه تأمین میشود. به طور مثال ۶۰ درصد انرژی هند از این منطقه استراتژیک وارد میشود.
با اینحال اجرای این پروژه مخاطرات گسترده‌ای را بین چین و هند ایجاد کرده است. علاوه بر این بسیاری معتقدند اجرای این پروژه عملا پاکستان را به یک مستعمره کشور چین تبدیل میکند.
پروژه جاده ابریشم جدید چین یک ایده جاه طلبانه است و چین قصد دارد از این طریق جایگاه خود را به عنوان یکی از محورهای اصلی قدرت در جهان ارتقاء دهد. این درحالیست که اکنون آمریکا با روی کار آمدن ترامپ از مواضع جهانی سازی خود عقب کشیده و بیشتر به فکر حمایت از تولیدکنندگان داخلی است. از طرف دیگر رویکرد چین در اجرای پروژه جاده ابریشم جدید نگاهی مشارکت محور و اصطلاحا برد-برد است و به همین دلیل تا به حال بسیاری از کشورها به همکاری در این پروژه ابراز علاقه کرده‌اند. درحالیکه در طول تاریخ رویکرد کشورهای غربی برای گسترش حضور خود در دیگر کشورهای جهان عموما مستعمرانه بوده است.
با اینحال موفقیت چین در این زمینه به توافقاتی بستگی دارد که این کشور در آینده قصد دارد با دیگر کشورهای جهان تحت پروژه جاده ابریشم جدید منعقد نماید. اگر چین بتواند دیگر کشورها را در همکاری با این پروژه متقاعد نماید، میتواند جایگاهی قابل قبول برای خود ایجاد نماید. اما در صورتی که مخالفت دیگر کشورها بتواند روند پیشرفت پروژه جاده ابریشم جدید را مختل نماید، چین نیز نخواهد توانست به اهداف خود دست یابد.
منبع: اویل پرایس
