به گزارش مسیر اقتصاد ماه گذشته سران کشورهای جهان در نشست دو روزه پیشبرد پروژه‌های جاده ابریشم جدید شرکت کردند. شی جین پینگ، رئیس جمهور چین جاده ابریشم جدید را آغازی بر عصر طلایی جهانی سازی میداند؛ بزرگترین پروژه فعلی سراسر جهان که هدف آن عظمت دوباره چین در عرصه جهانی است.
رئیس جمهور چین پروژه جاده ابریشم جدید را بلندپروازانه ترین پروژه توسعه در تمام طول تاریخ میداند و معتقد است کشورش قصد دارد با رویکردی صلح مدارانه و نه با کشتی‌های نظامی بلکه با کشتی‌هایی مملو از گنج و آورده اقتصادی، دنیا را تغییر دهد.
رئیس جمهور چین که در افتتاحیه نشست جاده ابریشم جدید سخن می‌گفت، این پروژه زیرساختی چند صد میلیارد دلاری را به عنوان راهکاری برای احیای جاده ابریشم قدیمی و دروازه‌ای برای ورود به عصر طلایی جهانی سازی معرفی کرد. او در ادامه گفت: «عظمت و شکوه جاده ابریشم قدیم به ما نشان میدهد که دوری فاصله‌های جغرافیایی نمی‌تواند مانعی برای نزدیکی مردم کشورهای جهان باشد.»
در این نشست دو روزه که در پکن، پایتخت چین برگزار شد سران بیش از ۲۹ کشور جهان از جمله ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز حضور داشتند.
با اینحال در جریان برگزاری این نشست، کشور هند اعلام کرد در این پروژه ۹۰۰ میلیارد دلاری مشارکت نخواهد کرد. دولت هند معتقد است پروژه جاده ابریشم جدید چین، چیزی بیش از یک طرح استعماری نخواهد بود و نتیجه آن برای کشورهای جهان تنها استقراض خارجی و سرشکستگی جوامع خواهد بود.
اما رئیس جمهور چین نظری دیگر دارد و معتقد پروژه جاده ابریشم جدید بزرگترین پروژه قرن بیست و یکم خواهد بود و میتواند شروعی بر دوران جدید جهانی سازی باشد. رئیس جمهور چین معتقد است کشورهای آسیایی، اروپایی، آفریقایی و حتی آمریکایی میتوانند از پروژه‌های زیرساختی جاده ابریشم جدید بهره‌مند شوند.
جاده ابریشم جدید بر پایه مسیر جاده ابریشم قدیمی بنا شده، اما با اینحال چین از دیگر کشورهای جهان که در مسیر جاده ابریشم قدیمی نبوده‌اند نیز دعوت کرده است به این پروژه بزرگ ملحق شوند و در توسعه آن مشارکت نمایند.
درحال حاضر در اغلب کشورهای جهان این رویکرد به پروژه جاده ابریشم جدید حاکم است که بتوانند با استفاده از ظرفیت‌های این پروژه، سرمایه‌گذاری چین در توسعه زیرساخت کشورشان را افزایش دهند. از این رو در حال حاضر اغلب کشورهای جهان، خصوصا کشورهایی که در نشست دو روزه پکن حضور یافته بودند، از طرح جاده ابریشم جدید حمایت می‌کنند.
به طور مثال نخست وزیر کشور اتیوپی با یگانه، تاریخی، خارق العاده و مهم خواندن پروژه جاده ابریشم جدید گفت: «بسیاری از کشورهای درحال توسعه، خصوصا کشورهای آفریقایی بر این باورند که چین مدل اقتصادی موفقی را در پیش گرفته و میتواند شریکی قابل اعتماد برای مبارزه با فقر و تلاش برای رفاه بیشتر باشد.»
با اینحال تأیید عظمت این پروژه تنها مربوط به کشورهای درحال توسعه نبود و کشورهای اروپایی که در این نشست حاضر بودند نیز از پروژه جاده ابریشم چین تمجید کردند. آقای فیلیپ هامون وزیر خارجه بریتانیا در این نشست گفت: «من تلاش‌های رئیس جمهور چین را برای اجرای چنین پروژه رویایی و جسورانه‌ای تحسین میکنم. این ایده با ایجاد مشارکت بین ۶۵ کشور جهان از ۴ قاره مختلف، به درستی میتواند تغییری اساسی در جهان ایجاد نماید و به ارتقاء استانداردهای زندگی ۷۰ درصد مردم جهان کمک نماید.»
یکی دیگر از مهمانان این نشست آقای نواز شریف، نخست وزیر پاکستان بود که تأکیدی جدی بر اهمیت پروژه جاده ابریشم انجام داد: «در حال حاضر ما در آستانه یک انقلاب جفرافیایی-اقتصادی قرار داریم. در حقیقت پروژه جاده ابریشم جدید طلوع دوره‌ای جدید از همکاری‌های سازنده‌ی بین قاره‌ایِ کشورهاست.» پاکستان یکی از کشورهایی است که همکاری گسترده‌ای با چین در پروژه جاده ابریشم جدید دارد.
آقای نجیب رزک، نخست وزیر مالزی نیز مشارکت مالزی در این پروژه را رویایی و هیجان انگیز توصیف کرد. رئیس جمهور شیلی نیز پیش بینی کرد پروژه جاده ابریشم جدید میتواند راه را برای دستیابی به جهانی فراگیر، برابر، عادلانه، مرفه، صلح آمیز و به همراه توسعه برای تمامی کشورها هموارتر نماید. رئیس جمهور شیلی علاوه بر این گفت کشورش آمادگی دارد به محل اتصال و دروازه ارتباط کشورهای آسیایی و آمریکای لاتین تبدیل شود.
با وجود این تعریف و تمجیدها از پروژه جاده ابریشم جدید، برخی معتقدند این کشور قصد دارد از این پروژه و ایجاد شرایط برد-برد در آن، به عنوان طعمه‌ای برای الحاق کشورهای کمتر توسعه یافته به مدار اقتصادی خود و افزایش قدرت ژئوپلتیک خود استفاده نماید. به طور خاص دیپلمات‌های کشورهای غربی بارها در مورد انگیزه‌های واقعی چین از اجرای پروژه جاده ابریشم چین ابراز نگرانی کرده‌اند. یکی از نگرانی‌های کشورهای غربی اعمال محدودیت از سوی چین برای مشارکت و حضور فعال شرکت‌های غیر چینی در پروژه‌های زیرساختی پروژه جاده ابریشم جدید است.
نگرانی‌های کشورهای غربی از پروژه جاده ابریشم جدید تاجایی بود که تنها یکی از سران کشورهای عضو گروه ۷، یعنی آقای پائولو جنتیلونی، نخست وزیر ایتالیا در این نشست حضور یافته بود و دیگر کشورها به فرستادن هیئت‌های بلندپایه بدون حضور شخص اول کشورشان بسنده کرده بودند.
کشور هند نیز به عنوان منتقد اصلی پروژه جاده ابریشم چین، در بیانیه‌ای اعلام کرد طرح جدید چین با ایجاد منابع استقراضی، بارمالی غیرقابل تحملی برای کشورهای جهان ایجاد خواهد کرد و علاوه بر این در این پروژه به مسائل زیست محیطی و تمامیت ارضی دیگر کشورها توجه نشده است. هند اعلام کرده است چنین پروژه‌های بزرگی باید در قالب روال‌های معمول و شناخته شده جهانی و با در نظر گرفتن اصولی همچون حاکمیت خوب، قانونمندی، باز بودن، شفافیت و برابری انجام بگیرند.
درپی انتشار این بیانیه انتقادی از سوی هند، رسانه‌های چینی نیز در مقالاتی به مواضع این کشور حمله کردند و اعلام کردند پروژه جاده ابریشم جدید به هیچ عنوان زیربنایی استعماری ندارد. طبق اعلام رسانه‌های چین، این کشور هیچ برنامه‌ای برای کنترل و یا تهدید دیگر کشورهای جهان در قالب پروژه جاده ابریشم جدی در سر ندارد.
کارشناسان این نشست دو روزه را آخرین تلاش‌های چین برای افزایش اعتبار خود به عنوان رهبر جدید جهان در عصر انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا و خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا میدانند. بریتانیا و آمریکا هرکدام زمانی قهرمانان اصلی جهانی سازی بوده‌اند. اما درحال حاضر هردو آن‌ها در حال عقب نشینی از مواضع خود در زمینه جهانی سازی هستند. بنابراین اکنون فرصتی راهبردی برای کشور چین فراهم شده که خود را به عنوان قهرمان جدید جهانی سازی به دیگر کشورهای جهان معرفی نماید.
پروژه‌های توسعه زیرساخت کشور چین در قالب پروژه جاده ابریشم جدید برای کشورهای آسیایی که اکنون از کمبود زیرساخت مناسب رنج میبرند بسیار جذاب است. اما هنوز زود است که بتوانیم در مورد سرانجام این پروژه بزرگ اقتصادی و موفقیت و یا عدم موفقیت آن اظهار نظر نماییم. پروژه جاده ابریشم جدید پروژه‌ای چند صد میلیارد دلاری است که با مشارکت بسیاری از کشورهای جهان انجام میشود و اغلب پروژه‌های آن تازه در مرحله شروع به کار به سر میبرند.
منبع: گاردین
