مسیر اقتصاد/ به باور فعالان بخش خصوصی، کاهش نقش دلار آمریکا و در مقابل افزایش نقش یوان چین و ارزهای محلی در تجارت اعضای انجمن کشورهای جنوب شرقی آسیا «اجتناب‌ناپذیر» است. هم اکنون، حدود ۱۰۰ بانک در منطقه آسه‌آن بخشی از سیستم پرداخت بین بانکی فرامرزی یا CIPS مبتنی بر یوان هستند. یونگ، سرمایه‌گذار بخش خصوصی، در اینباره گفت: «اقتصادهای آسه‌آن در حال سرعت بخشیدن به دلارزدایی هستند، زیرا بی‌ثباتی ژئوپلیتیکی، تغییرات پولی و افزایش نوسانات ارزی باعث حذف دلار از منطقه می‌شود.» او افزود که تصمیمات نامنظم سیاست تجاری واشنگتن همراه با عملکرد ضعیف اخیر دلار، به تغییر سریع به سمت سایر ارزها دامن می‌زند.
طرح راهبردی جامعه اقتصادی آسه‌آن برای دلارزدایی
استفاده بیشتر از ارزهای چینی و آسه‌آن در معاملات فرامرزی، نشان می‌دهد که چگونه کشورهای آسه‌آن به تدریج وابستگی خود را به دلار آمریکا کاهش می‌دهند تا هزینه‌های معاملات را کاهش، کارایی را افزایش و تأثیر نوسانات ارز خارجی را پوشش دهند. براساس طرح راهبردی جامعه اقتصادی آسه‌آن برای سال‌های ۲۰۲۶-۲۰۳۰ که در چهل و ششمین اجلاس آسه‌آن در ۲۶ مه در کوالالامپور تصویب شد، مقامات آسه‌آن باید تسویه حساب با ارزی محلی را ترویج دهند. این بلوک منطقه‌ای قصد دارد از طریق اقدامات متعددی مانند آزادسازی حساب‌های سرمایه برای تسهیل سرمایه‌گذاری‌ها و تأمین مالی فرامرزی یکپارچه، تقویت اتصال پرداخت‌های منطقه‌ای و ترویج تسویه حساب‌های ارزی محلی، ادغام و شمول مالی را تعمیق بخشد. همچنین، تقویت اتصال پرداخت‌ها به تجارت و سرمایه‌گذاری در منطقه کمک می‌کند.
این طرح راهبردی در زمانی تدوین شد که دلار آمریکا که مدت‌ها بر تجارت و سرمایه‌گذاری جهانی تسلط داشت، به پایین‌ترین سطح خود در چند سال گذشته رسیده بود. برای مثال در ۲۱ آوریل ۲۰۲۵، شاخص دلار آمریکا پس از انتقاد دونالد ترامپ از جروم پاول، رئیس فدرال رزرو، به پایین‌ترین حد خود در سه سال گذشته رسید. در ۲۶ ژوئن، دلار به پایین‌ترین سطح سه سال گذشته رسید، زیرا گزارشی منتشر شد مبنی بر اینکه ترامپ در حال بررسی معرفی زودهنگام رئیس بعدی فدرال رزرو است.
افزایش شکنندگی دلار در منطقه آسه‌آن
نوازیش میرزا، استاد امور مالی در دانشکده بازرگانی اکسلیا در فرانسه، گفت که با مجاز شدن ارزهای محلی برای پرداخت‌های مستقیم، کشورهای عضو آسه‌آن وابستگی خود را به ارزهای واسطه‌ای مانند دلار آمریکا کاهش داده‌اند و این امر منجر به کاهش هزینه‌های تراکنش، کاهش ریسک نرخ ارز و تسریع زمان تسویه حساب شده است. حرکت آسه‌آن به سمت دلارزدایی در دو سال گذشته «غیرقابل انکار» بوده است.
او خاطرنشان کرد که در سال ۲۰۲۴، سهم تجارت درون آسه‌آن که با ارزهای محلی تسویه می‌شد، از ۲۵ درصد عبور کرد. این رقم در سال ۲۰۱۹ کمتر از ۱۰ درصد بود. هرچند دلار آمریکا همچنان در مجموع ارز غالب است و بیش از ۷۰ درصد از صورتحساب‌های تجاری جهانی را تشکیل می‌دهد، اما ابتکارات آسه‌آن برای ترویج ارزهای محلی و رنمینبی در حال افزایش است. سیاست‌هایی مانند خطوط سوآپ ارزی، توافق‌نامه‌های تسویه حساب دوجانبه با ارزهای محلی و نوآوری‌های پرداخت دیجیتال، تسویه حساب‌های غیردلاری را جذاب‌تر و پایدارتر می‌کند. البته سرعت این گذار به اعتماد پایدار بازار، نقدینگی و ثبات این ارزهای جایگزین بستگی دارد.
افزایش محبوبیت رنمینبی در شرق آسیا
یینگ جیان، استراتژیست ارشد موسسه تحقیقات مالی هنگ کنگ بانک چین، در اینباره گفت که شرکت‌های چینی «فعال‌ترین مشارکت‌کننده و مروج اصلی» استفاده بین‌المللی از رنمینبی هستند و حضور فزاینده آنها در کشورهای عضو آسه‌آن، تقاضا برای تسویه حساب، تجارت و تأمین مالی با رنمینبی را افزایش داده است. یینگ در یک مقاله تحقیقاتی در سال ۲۰۲۴ نوشته است که در سال ۲۰۲۳، دریافت‌ها و پرداخت‌های فرامرزی رنمینبی برای تجارت کالا بین آسه‌آن و چین برای اولین بار از ۲ تریلیون یوان (۲۷۹ میلیارد دلار) فراتر رفت که ۴۷.۸ درصد بیشتر از سال گذشته است و بیش از ۳۰ درصد از کل تجارت دوجانبه را تشکیل می‌دهد. در این راستا، چین از اقدام آسه‌آن برای بررسی تسویه حساب با ارزهای محلی حمایت می‌کند. بطوریکه، بانک مرکزی چین با بانک‌های مرکزی تایلند، مالزی، اندونزی و لائوس قراردادهای سوآپ ارزی دوجانبه امضا کرده است.
مزایای کاربرد کد QR در پرداخت‌های مستقیم
میرزا همچنین از تصمیم چند سال پیش کشورهای عضو آسه‌آن برای پیاده‌سازی سیستم پرداخت با کد QR که امکان پرداخت مستقیم با ارزهای محلی را فراهم می‌کند، استقبال و خاطرنشان کرد که این امر نشان‌دهنده جهش قابل توجه در راستای ادغام منطقه‌ای آسه‌آن است. در اوایل سال ۲۰۲۰، کامبوج و تایلند یک سیستم پرداخت QR فرامرزی راه‌اندازی کردند. ارتباط پرداخت سنگاپور با تایلند در سال ۲۰۲۱ برقرار و در سال ۲۰۲۲ به صورت آزمایشی با اندونزی راه‌اندازی شد. پنج بانک مرکزی آسیای جنوب شرقی شامل اندونزی، مالزی، فیلیپین، سنگاپور و تایلند پیش از اجلاس گروه ۲۰ در نوامبر ۲۰۲۲ در بالی اندونزی، تفاهم‌نامه‌ای در مورد پرداخت‌های فرامرزی منطقه‌ای امضا کردند.
گسترش جایگزین چینی سوئیفت در آسه‌آن
کرینگساک چارئون وونگساک، رئیس موسسه مطالعات آینده برای توسعه در بانکوک، گفت که با توجه به روابط اقتصادی راهبردی آسه‌آن با چین، برای کشورهایی مانند تایلند بسیار مهم است که استفاده از رنمینبی را برای تسهیل پرداخت‌های فرامرزی گسترش دهند. او به بانک بانکوک اشاره کرد که به عنوان نخستین بانک تایلندی، توسط بانک مرکزی چین برای عضویت مستقیم در سیستم پرداخت بین بانکی فرامرزی (CIPS) چین تأیید شده است. بانک بانکوک در ماه آوریل اعلام کرد که عضویت مستقیم در این سیستم به آن اجازه می‌دهد تا تراکنش‌های بین‌المللی مستقیم با رنمینبی را از طریق CIPS تسهیل کند. این امر زمان تراکنش‌ها را کاهش داده و پرداخت‌های سریع‌تر را تضمین می‌کند.
منبع: چاینا دیلی
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
