مسیر اقتصاد/ آغاز سال ۲۰۲۵ مصادف با پایان دهه طلایی «مشارکت مصر و چین» بود؛ دوره‌ای ده‌ساله که طی آن مصر و چین روابط دوجانبه را در همه ابعاد گسترش دادند. بنابراین، انتظار می‌رود که مشارکت استراتژیک دو کشور موجب حضور پررنگ چین در مصر شود که مدت‌ها یکی از مهم‌ترین شرکای ایالات متحده در غرب آسیا بود. باید توجه داشت که در مجمع همکاری چین و آفریقا، هیاتی از منطقه اقتصادی کانال سوئز (SCZone) قراردادها و تفاهم نامه‌هایی به ارزش یک میلیارد دلار با شرکت‌های چینی امضا کردند.
دلیل نزدیکی راهبردی پکن و قاهره
با این حال، مهم‌ترین سفر سال از سوی عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر در ماه می انجام شد که برای مجمع همکاری چین و کشورهای عربی و همچنین نشست سران چین و مصر در پکن حضور داشت. در این اجلاس، شی جین پینگ، رهبر چین و سیسی در مورد همکاری‌های عمیق‌تر در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات، هوش مصنوعی، انرژی‌های تجدیدپذیر، امنیت غذایی، مسائل مالی و مبادلات فرهنگی رایزنی کردند. این هشتمین سفر سیسی به چین از زمان ریاست جمهوری در سال ۲۰۱۴ بود. حسنی مبارک، رئیس جمهور سابق مصر، در طول سی سال ریاست خود شش بار به چین سفر کرد. این تغییر در دوران سیسی به عنوان «دهه طلایی» در روابط چین و مصر بوده که هیچگاه تا این سطح وجود نداشته است. از سوی چین، این امر می‌تواند در راستای افزایش مشارکت‌های بین‌المللی پس از اعلام ابتکار کمربند و جاده در سال ۲۰۱۳ باشد.
همچنین، روابط پکن و قاهره بازتابی از حضور قوی‌تر چین در غرب آسیا است، زیرا این منطقه نقش مهمی در امنیت انرژی، تجارت و قراردادهای چین دارد. شی در سال ۲۰۱۴ چارچوب همکاری «۱+۲+۳» را برای توسعه روابط با کشورهای عربی و با تمرکز بر همکاری انرژی، تجارت، زیرساخت‌ها، انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری پیشرفته ترسیم کرد. در سال ۲۰۱۶ چین اولین سند سیاست عربی خود را منتشر کرد. در واقع، تعمیق روابط چین و مصر در خلأ اتفاق نیفتاده است، بلکه به عنوان بخشی از یک استراتژی بزرگ برای تبدیل پکن به بازیگری مهمتر در غرب آسیا و شمال آفریقا است.
برای مصر نیز انگیزه روابط نزدیکتر با چین را می‌توان با ترکیبی از ضرورت‌های سیاسی و اقتصادی توضیح داد. سیسی قبل از آغاز ریاست جمهوری خود در مصاحبه‌ای با واشنگتن پست از ایالات متحده انتقاد کرد و افزود: «شما مصری‌ها را ترک و به آن‌ها پشت کردید و آن‌ها این را فراموش نخواهند کرد.» عدم حمایت از مبارک توسط دولت اوباما در فوریه ۲۰۱۱، بسیاری را در قاهره متقاعد کرد که ایالات متحده شریکی قابل اعتمادی نیست. همزمانی این امر با جاه طلبی‌های منطقه‌ای چین، پکن را به یک شریک مناسب برای قاهره تبدیل کرد؛ باید توجه داشت که یافتن شریک بزرگ با وضعیت مالی خوب و بدون علاقه به سیاست داخلی مصر، چندان هم آسان نیست.
پیامدهای مثبت مشارکت راهبردی
در طول این دهه طلایی، چین همواره شریک تجاری برتر مصر بوده، شرکت‌های چینی چندین قرارداد بزرگ را برنده شده و افزایش سرمایه‌گذاری و ایجاد شغل برای مصری‌ها افزایش یافته است. بخش عمده‌ای از آن بر روی بنادر مصر، به ویژه منطقه اقتصادی کانال سوئز متمرکز شده که در سال ۲۰۱۶ با سرمایه‌گذاری شرکت تدا (TEDA)، شرکت دولتی مستقر در تیانجین، توسعه یافت. منطقه همکاری اقتصادی و تجاری سوئز چین و مصر در این چارچوب قرار دارد، یک پارک صنعتی که بیش از ۱۶۰ شرکت چینی در آن فعالیت می‌کنند و بیش از هفتاد هزار شغل برای مصری‌ها فراهم شده است. در سرتاسر منطقه SCZone، حضور چین در حال رشد است، بطوریکه ولید جمال الدین، رئیس منطقه اقتصادی کانال سوئز در دسامبر ۲۰۲۴ اعلام کرد که سرمایه‌گذاری چین در آن به سه میلیارد دلار رسیده که ۴۰ درصد از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی دو سال گذشته را شامل می‌شود.
روابط دوجانبه با توجه به وضعیت اقتصاد مصر مهم است. تورم این کشور در ماه نوامبر ۲۵.۵ درصد بوده و درآمد مصر از کانال سوئز در سال گذشته به دلیل تنش‌های دریای سرخ ۶۰ درصد کاهش یافت. اقتصاد مصر پیش از امضای قرارداد ۳۵ میلیارد دلاری با امارات در فوریه گذشته و سپس دریافت وام هشت میلیارد دلاری از صندوق بین‌المللی پول در ماه مارس گذشته، با بحران روبه‌رو بود. در این زمینه، مشارکت قوی با دومین اقتصاد بزرگ جهان بسیار مهم است.
ضرورت متنوع‌سازی در صادرات مصر به چین
البته شراکت دو کشور بیشتر یک رابطه نامتقارن و به نفع چین متمایل می‌شود. داده‌های تجاری گویای این موضوع هستند. در سال ۲۰۲۲، حجم تجارت اندکی بیش از ۱۳.۲ میلیارد دلار و ارزش صادرات چین کمتر از ۱۱.۵ میلیارد دلار بود، در مقابل صادرات مصر به چین ۱.۸ میلیارد دلار ثبت شد. البته در سال ۲۰۲۳، صادرات مصر به چین به ۸۳۴ میلیون دلار کاهش یافت. همچنین، صادرات مصر به چین تقریباً شامل همه کالاها بوده که عمده آن انرژی است. این روند در طول «دهه طلایی» بهبود نیافته است؛ در سال ۲۰۱۴، نزدیک به ۳۱ درصد از صادرات مصر به چین انرژی بود که این رقم در سال ۲۰۲۲ به ۵۶ درصد افزایش یافت. چین قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ به شدت انتشار کربن را کاهش و تا سال ۲۰۶۰ صفر کند، از همین روی قاهره باید کالاهای دیگری برای فروش به شریک تجاری اصلی خود بیابد.
نگاهی به سایر شاخص‌های تعامل اقتصادی از زمان اعلام مشارکت استراتژیک جامع به همان اندازه جالب است. از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۳، شرکت‌های چینی ۳.۳۴ میلیارد دلار از قراردادهای مصر درآمد کسب کردند. در یک دهه پس از آن، این رقم به ۱۶.۶۲ میلیارد دلار افزایش یافت. بدون تردید مشارکت استراتژیک جامع برای شرکت‌های چینی سودآور بوده است.
منبع: شورای آتلانتیک
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
