مسیر اقتصاد/ راهبرد چین در توسعه صنایع پتروشیمی بر خودکفایی، استفاده بهینه از منابع داخلی، توسعه مبتنی بر نیازهای داخلی با حمایت یارانه‌ای و ایفای نقش تنظیم‌گری متمرکز شده است. بررسی روند تولید نهاده‌های پتروشیمیایی این کشور از ابتدای قرن ۲۱ تاکنون نشان می‌دهد که رشد قابل توجهی در تولید محصولات پایه حاصل شده و این امر گسترش صنایع پایین‌دستی را ممکن ساخته است. چین با اتکا به زغال‌سنگ و کاهش وابستگی به نفتا مسیر خودکفایی در محصولات پایه پتروشیمی را پیش گرفته است.
نمودار زیر، سهم چین از تولید جهانی تعدادی از نهاده‌های پتروشیمیایی کلیدی و پرکاربرد به‌عنوان مواد اولیه صنایع پایین‌دستی را نشان می‌دهد.
چین، به گواه آمار به‌عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده و مصرف‌کننده بسیاری از نهاده‌های پتروشیمیایی شناخته شده و نمودار فوق نیز مؤکد این امر است. طبق نمودار فوق، این روند برای نهاده‌های پتروشیمیایی مذکور، حداقل تا ۱۰ سال آینده ادامه‌دار خواهد بود. به همین دلیل، مطالعه موردی سازِکار تأمین چین، می‌تواند کمک شایانی برای دستیابی به یک سازِکار تأمین مطلوب کند.
قراردادهای مستقیم؛ مسیر اصلی عرضه محصولات پتروشیمیایی در چین
چین با توجه به توسعه هجومی زنجیره ارزش، دارا بودن میزان تولید و حجم بازار بالا برای بسیاری از نهاده‌های پتروشیمیایی و همچنین وجود صنایع پایین‌دستی بزرگ و دارای تقاضای زیاد، از قراردادهای مستقیم به عنوان مسیر اصلی عرضه محصولات به صنایع تکمیلی استفاده می‌کند.
شرکت‌های بزرگ پتروشیمی مانند سینوپک[۱] و پتروچاینا[۲] نقش کلیدی در تأمین بازار داخلی چین ایفا می‌کنند. سینوپک به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی صنعت پتروشیمی این کشور، در فوریه سال ۲۰۰۰ تأسیس شده و تحت مالکیت شرکت ملی پتروشیمی چین فعالیت می‌کند. این شرکت سهامی عام، با بیش از ۱۲۰۰ شرکت زیرمجموعه جایگاه ویژه‌ای در توسعه و پیشبرد صنعت پتروشیمی چین دارد.
نقش پررنگ ابزار مشتقه در عرضه بورسی نهاده‌های پتروشیمیایی
یکی دیگر از بستر‌های مهم تأمین نهاده‌های پتروشیمیایی مورد نیاز صنایع پایین‌دست کشور چین، بورس‌های کالایی این کشور است. بورس کالای دالیان[۳] که در سال ۱۹۹۳ تأسیس شده و در استان لیائونینگ[۴] واقع در شمال شرق چین قرار دارد، یکی از پنج بورس آتی تحت نظارت کمیسیون تنظیم مقررات اوراق بهادار چین و با تأیید شورای دولتی است. این بورس از سال ۲۰۲۰ قرارداد اختیار معامله برای سه ماده شیمیایی، شامل پلی‌پروپیلن[۵]، پلی‌وینیل کلراید[۶] و پلی‌اتیلن سبک خطی[۷] را راه‌اندازی کرده است و امکان تنظیم محدوده قیمت روزانه و حاشیه معاملات هر قرارداد بر اساس شرایط بازار را فراهم می‌کند.
همچنین بورس کالای ژنگژو[۸] که در اکتبر ۱۹۹۰ به‌عنوان یک بورس آزمایشی در بازار آتی چین آغاز به کار کرده است، با تصویب شورای دولتی فعالیت می‌کند. در این بورس، محصولاتی مانند زغال‌سنگ، اوره، متانول، ترفتالیک اسید خالص[۹]، پلی‌استر و پارازایلن عرضه می‌شود. این دو بورس کالایی نقش مهمی در توسعه بازار نهاده‌های پتروشیمیایی و تأمین نیازهای صنایع پایین‌دست چین ایفا می‌کنند.
تسهیل معاملات نقدی با بازارهای فیزیکی
برخی از محصولات پلیمری و شیمیایی به‌ویژه محصولاتی که تقاضای بالا و ماندگاری کوتاهی دارند، به صورت نقدی و از طریق بازارهای محلی و مراکز تجاری معامله می‌شوند. این شامل محصولاتی مانند حلال‌ها، مواد شیمیایی ویژه و نرم‌کننده‌های خاص می‌شود. هدف اصلی این بازارها، فراهم کردن دسترسی آسان به معاملات کالا در بازار چین و افزایش شفافیت و کارایی در آن است. بازار کالای یی‌وو[۱۰] با ارائه مدل‌های متنوع عرضه و خدمات گسترده‌ای همچون تأمین کالا، لجستیک و یکپارچه‌سازی، تسهیل تجارت، مذاکره و پشتیبانی از تجارت الکترونیک و دیجیتال به یکی از مهم‌ترین مراکز تجارت محصولات پلیمری در چین و جهان تبدیل شده است. این بازار با ترکیب فروش حضوری و آنلاین، ارتباط میان تأمین‌کنندگان و خریداران، خدمات لجستیکی و گمرکی و برگزاری نمایشگاه‌های تجاری، امکان دسترسی آسان و مطمئن به محصولات پلیمری را برای خریداران از سراسر جهان فراهم می‌کند. مرکز تجارت بین المللی پلاستیک و لاستیک گوانگژو[۱۱] نیز یکی از مراکز تجاری برجسته در چین برای محصولات پلیمری و پلاستیکی است. این مرکز در استان گوانگ‌دونگ[۱۲] و شهر گوانگژو واقع شده و به‌عنوان هابی تجاری برای تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان و خریداران از سراسر جهان عمل می‌کند.
فروشندگان اصلی در این مرکز شامل تأمین‌کنندگان مواد اولیه پلاستیکی، افزودنی‌ها، ترکیبات لاستیکی و ماشین‌آلات مرتبط هستند که از چین و سایر کشورها به این بازار می‌آیند. خریداران معمولاً تولیدکنندگانی از صنایع مختلف مانند خودروسازی، الکترونیک، بسته‌بندی و کالاهای مصرفی هستند که برای فرآیندهای تولیدی خود به این مواد و ماشین‌آلات نیاز دارند.
پی‌نوشت:
[۱] Sinopec
[۲] PetroChina
[۳] Dalian Commodity Exchange (DCE)
[۴] Liaoning
[۵] Polypropylene
[۶] Polyvinyl Chloride
[۷] Linear Low-Density Polyethylene (LLDPE)
[۸]Zhengzhou Commodity Exchange (ZCE)
[۹] Purified Terephthalic Acid (PTA)
[۱۰] Yiwu Commodity Market
[۱۱] Guangzhou International Plastics and Rubber Trade Center
[۱۲] Guangdong
منبع: گزارش پژوهشی اندیشکده اقتصاد مقاومتی با موضوع «سازِکارهای تأمین نهاده‌های پتروشیمیایی در صنایع پایین‌دستی»
انتهای پیام/ انرژی
