به گزارش مسیر اقتصاد پالایش نفت، فرآیندی صنعتی است که طی آن نفت خام به مجموعه‌ای از محصولات متنوع همچون قیر، نفت کوره، روغن، گازوئیل، نفتا، نفت سفید، بنزین و گاز مایع[۱] تصفیه و تبدیل می‌شود. این فرایند با هدف استخراج حداکثر ارزش از نفت خام و تأمین نیازهای مختلف انرژی و صنعتی انجام می‌گیرد.
محصولات حاصل از این فرآیند نه‌تنها به‌عنوان سوخت‌های ضروری برای حملونقل و سایر کاربردهای انرژی استفاده می‌شوند، بلکه با ارتقای کیفیت و افزایش ارزش‌افزوده، نقشی اساسی در رشد بازار دارند. این فرآورده‌ها همچنین خوراک مورد نیاز صنایع شیمیایی را فراهم کرده و به توسعه محصولات پیشرفته صنعتی کمک می‌کنند.
بازار جهانی پالایش نفت؛ از ۱۷۶۳ میلیارد دلار تا ۲۸۰۰ میلیارد دلار
ارزش بازار جهانی پالایش نفت در سال ۲۰۲۳، ۱۷۶۲.۶۷ میلیارد دلار گزارش شده است. پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال ۲۰۲۴، به حدود ۱۸۳۸ میلیارد دلار افزایش یابد و با روند رشد مستمر در دوره ۲۰۲۴ تا ۲۰۳۴ به حدود ۲۸۰۱ میلیارد دلار برسد.
کاربردهای گسترده نفت پالایش شده در صنایعی همچون برق، کشاورزی، هوانوردی، پتروشیمی، حملونقل و سایر حوزه‌ها، نقش بسزایی در رشد این بازار ایفا می‌کند. در همین راستا نمودار زیر، روند رشد ارزش بازار پالایش نفت را طی سال‌های ۲۰۲۴ تا ۲۰۳۴ با نرخ رشد مرکب سالانه ۴.۳ درصد و پیش‌بینی‌های مربوطه نمایش می‌دهد.
چین، بازیگر اصلی رشد ۶۰ درصدی بازار پالایش نفت آسیا و اقیانوسیه
ارزش بازار پالایش نفت در منطقه آسیا و اقیانوسیه در سال ۲۰۲۳ معادل ۶۵۲.۱۹ میلیارد دلار گزارش شده است. بر اساس پیش‌بینی‌ها، این رقم از سال ۲۰۲۴ با نرخ رشد مرکب سالانه ۴.۴۲ درصد افزایش یافته و تا سال ۲۰۳۴ به حدود ۱۰۵۰ میلیارد دلار خواهد رسید. نمودار زیر روند رشد این بازار را به وضوح نمایش می‌دهد.
رشد شهرنشینی، صنعتی شدن و توسعه اقتصادی به‌عنوان عوامل اصلی رشد بازار در این منطقه شناخته می‌شوند. در این راستا کشور چین به‌عنوان پیشرو در این روند، سهم زیادی در رشد بازار پالایش نفت آسیا و اقیانوسیه دارد.
ایالات متحده با تولید ۱۸.۱ میلیون بشکه در روز، پیشگام جهانی پالایش نفت
در بازه زمانی ۲۰۲۴ الی ۲۰۳۴ تخمین زده می‌شود که آمریکای شمالی نیز، رشد قابل توجهی را تجربه کند. این رشد به واسطه وجود ۱۴۹ پالایشگاه نفت فعال در این منطقه صورت می‌گیرد که نقش اساسی در بازار پالایش نفت ایفا می‌کنند. همچنین ایالات متحده نزدیک به یک‌پنجم پالایش نفت خام جهان را در اختیار دارد و با تولید ۱۸.۱ میلیون بشکه در روز یکی از بازیگران اصلی این صنعت محسوب می‌شود. در این میان شرکت ماراتن پترولیوم[۲] به‌عنوان پیشروترین شرکت پالایش نفت در ایالات متحده شناخته می‌شود. به‌طور کلی سهم مناطق مختلف در بازار پالایش نفت طی سال ۲۰۲۳ در نمودار زیر قابل مشاهده است که تفاوت‌های منطقه‌ای در سهم و رشد بازار را به‌خوبی نمایش می‌دهد.
مطابق نمودار فوق، آسیا و اقیانوسیه در سال ۲۰۲۳ با سهم درآمدی ۳۷ درصدی، بیش‌ترین سهم را به خود اختصاص داده و بر بازار پالایش نفت تسلط داشته است. همچنین تخمین زده می‌شود که منطقه آمریکای شمالی طی دوره پیش‌بینی منتهی به سال ۲۰۳۴ رشد قابل توجهی را تجربه کند.
رشد چشمگیر بازار پالایش نفت با تقاضای فزاینده سوخت‌های حملونقل و صنایع شیمیایی
از منظر نوع محصولات، تقطیرهای میانی در سال ۲۰۲۳ بر بازار تسلط داشته‌اند، به بیان دیگر در سال ۲۰۲۳، بخش «حملونقل» پیشتاز بازار پالایش نفت بود. اما پیش‌بینی می‌شود که محصولات تقطیر سبک طی دوره پیش‌بینی سریع‌ترین رشد را داشته باشند.
سوخت‌های تولیدشده مانند سوخت جت، بنزین و گازوئیل، با رشد صنعتی‌شدن و حملونقل نفت پالایش‌شده، به افزایش تقاضای این بخش کمک کردند. حجم زیادی از نفت خام و محصولات پالایشی نیز توسط کشتی‌ها بین نقاط مصرف و تولید جابه‌جا می‌شود که این روند به تقویت بازار کمک کرده است.
همچنین پیش‌بینی می‌شود بخش «هوانوردی» در دوره ۲۰۲۴ تا ۲۰۳۴ سریع‌ترین رشد را داشته باشد. استفاده از سوخت جت و روانکارهای باکیفیت که نقش مهمی در عملکرد و حفاظت از موتورهای هواپیما ایفا می‌کنند، از عوامل کلیدی توسعه این بخش و گسترش بازار پالایش نفت به شمار می‌روند. بنابراین به‌طور کلی می‌توان گفت بازار جهانی پالایش نفت، به دلیل تقاضای فزاینده برای سوخت‌های حملونقل و خوراک صنایع شیمیایی، به‌ویژه در آسیا و آمریکای شمالی، با توسعه چشمگیری مواجه است.
پی‌نوشت:
[۱] Liquefied Petroleum Gas (LPG)
[۲] Marathon Petroleum
منابع:
انتهای پیام/ انرژی
